Smardz jadalny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Rozmieszczenie i ekologia) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia =<br/> | |Pusta linia =<br/> | ||
|grafika = smardz.jpg | |grafika = smardz.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Owocniki smardza jadalnego. Fot. Andreas Kunze. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:2011-04-30_Morchella_esculenta.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| + | '''Smardz jadalny''' (''Morchella esculenta'' (L.) Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny smardzowatych (''Morchellaceae''), rzędu kustrzebkowców (''Pezizales''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Owocnik == | ||
| + | Owocnik osiąga wysokość 3–10 cm (20 cm). Główka o wymiarach 3–8 cm x 3–6 cm jest szara, szaroochrowa, woskowatożółta, kulista lub jajowata, w środku pusta, z nieregularnie rozmieszczonymi alweolami (wnękami) na powierzchni, bez wyraźnie rozgraniczających żeber, dolną krawędzią przyrośnięta do trzonu. Trzon o wymiarach 5-9 x 2-4 cm, białoochrowy, pokryty jest drobnymi ziarenkami i pusty w środku. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| + | Smardz jadalny tworzy owocniki jednoroczne. Powstają one wczesną wiosną, od kwietnia i maja do czerwca, pojedynczo lub w grupach, w lasach i zaroślach liściastych, nad brzegami rzek i potoków, w parkach, w ogrodach, często pod jesionami i wiązami, również pod drzewami owocowymi, czasami na wysypiskach porośniętych zielenią, na nawożonych glebach, rzadziej w lasach iglastych. | ||
| + | Jest to grzyb saprotroficzny. | ||
| + | Gatunek objęty jest częściową ochroną prawną w Polsce (ochronie podlegają jedynie okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni), zaliczony do grzybów rzadkich – kategoria R na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski''. Ze względu na dość liczne stanowiska tego gatunku odnotowane w ostatnich latach na terenie całego kraju, również na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]], według niektórych nie należy do grzybów rzadkich, choć nie jest też pospolity. | ||
| − | === | + | == Wartość użytkowa == |
| − | + | Owocniki są jadalne, opisywane jako cenne pod względem spożywczym, smaczne, przydatne do obróbki zarówno świeże, jak i suszone, jednak w stanie surowym toksyczne dla człowieka. | |
| − | |||
| − | |||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [http://www.grzyby.pl/gatunki/Morchella_esculenta.htm grzyby.pl] [22.04.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Smardz_jadalny pl.wikipedia.org, smardz jadalny] [22.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://www.indexfungorum.org/names/Names.asp indexfungorum.org] [22.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Gumińska | + | Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, ''Grzyby i ich oznaczanie'', Warszawa 1985.<br/> |
| − | <br/> | + | Flück Markus, ''Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie'', z je̜z. niem. tłum. Helena Terpińska-Ostrowska, Warszawa 1995. |
| − | Flück | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70. | ||
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | [[Kategoria: Grzyby]] | + | [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] |
Aktualna wersja na dzień 21:22, 24 lis 2017
| Smardz jadalny | |
| | |
| Morchella esculenta | |
| (L.) Pers. | |
 Owocniki smardza jadalnego. Fot. Andreas Kunze. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | kustrzebniaki |
| Rząd | kustrzebkowce |
| Rodzina | smardzowate |
| Rodzaj | smardz |
| Gatunek | smardz jadalny |
| Synonimy | |
Smardz jadalny (Morchella esculenta (L.) Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny smardzowatych (Morchellaceae), rzędu kustrzebkowców (Pezizales).
Owocnik
Owocnik osiąga wysokość 3–10 cm (20 cm). Główka o wymiarach 3–8 cm x 3–6 cm jest szara, szaroochrowa, woskowatożółta, kulista lub jajowata, w środku pusta, z nieregularnie rozmieszczonymi alweolami (wnękami) na powierzchni, bez wyraźnie rozgraniczających żeber, dolną krawędzią przyrośnięta do trzonu. Trzon o wymiarach 5-9 x 2-4 cm, białoochrowy, pokryty jest drobnymi ziarenkami i pusty w środku.
Rozmieszczenie i ekologia
Smardz jadalny tworzy owocniki jednoroczne. Powstają one wczesną wiosną, od kwietnia i maja do czerwca, pojedynczo lub w grupach, w lasach i zaroślach liściastych, nad brzegami rzek i potoków, w parkach, w ogrodach, często pod jesionami i wiązami, również pod drzewami owocowymi, czasami na wysypiskach porośniętych zielenią, na nawożonych glebach, rzadziej w lasach iglastych. Jest to grzyb saprotroficzny.
Gatunek objęty jest częściową ochroną prawną w Polsce (ochronie podlegają jedynie okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni), zaliczony do grzybów rzadkich – kategoria R na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ze względu na dość liczne stanowiska tego gatunku odnotowane w ostatnich latach na terenie całego kraju, również na Warmii i Mazurach, według niektórych nie należy do grzybów rzadkich, choć nie jest też pospolity.
Wartość użytkowa
Owocniki są jadalne, opisywane jako cenne pod względem spożywczym, smaczne, przydatne do obróbki zarówno świeże, jak i suszone, jednak w stanie surowym toksyczne dla człowieka.
Zobacz też
grzyby.pl [22.04.2014]
pl.wikipedia.org, smardz jadalny [22.04.2014]
indexfungorum.org [22.04.2014]
Bibliografia
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa 1985.
Flück Markus, Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie, z je̜z. niem. tłum. Helena Terpińska-Ostrowska, Warszawa 1995.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
