Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Świętajno |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = | + | |Gmina = Świętajno |
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Świętajno..png |Herb gminy Świętajno |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olecki | |powiat = olecki | ||
| − | |rodzaj_gminy = | + | |rodzaj_gminy = wiejska |
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Janusz Zakrzewski |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = Świętajno 104 |
| − | |kod_poczt_ug = | + | |kod_poczt_ug = 19-411 Świętajno |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 214,93 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 24 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 34 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 4023 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 19 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
| − | |nr_kier = | + | |nr_kier = 87 |
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NOE |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2813052 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http:// | + | |www = http://swietajno.pl/ |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://www.bip.swietajno.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Świętajno''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowo-zachodniej części [[Powiat olecki|powiatu oleckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajnie]]. |
| − | + | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Blisko 75% powierzchni gminy stanowią obszary chronionego krajobrazu<ref name="p1">Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Świętajno na lata 2008 –2013, Olsztyn 2008 [http://bip.swietajno.pl/files/sites/3135/wiadomosci/68635/files/strategia_2008_2013.pdf bip.swietajno.pl]</ref>. | |
| − | się w [[ | + | W Wyborach Samorządowych 2018 mandat wójta uzyskał Janusz Zakrzewski.<ref>https://www.portalsamorzadowy.pl/wybory-2018/gmina/swietajno,2525.html</ref> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | < | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina wiejska Świętajno zajmuje powierzchnię 214,93 km<sup>2</sup><ref name="p2"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3202 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: 56% | + | *użytki rolne: 56,8% (12226 ha) |
| − | *lasy: | + | *lasy: 24,9% (5362 ha) |
| − | *wody: | + | *wody: 7,6% (1635 ha) |
| − | Gmina stanowi | + | Gmina stanowi 24,6% powierzchni powiatu oleckiego. |
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| − | {|class="wikitable" | + | [[Plik:Świetajno.jpg|thumb|right|290px|Świętajno. Fot. J. Kunicki.<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%9Awietajno.jpg Commons Wikimedia]]] |
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | [[Plik:Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Świętajnie..jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Świętajnie<br/> Źródło: [http://www.mazurskakraina.org/?Gmina_%C5%9Awi%C4%99tajno:Zabytkowy_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82 Stowarzyszenie Agroturystyczne Mazurska Kraina] |
| − | + | ]] | |
| − | + | {|class="wikitable" | |
| + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni | ||
|-- | |-- | ||
| − | | | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |liczba ||4023 ||100 ||1940 ||48,2 ||2083 ||51,8 |
| + | |-- | ||
| + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|19 ||colspan=2|9 ||colspan=2|10 | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Świętajno było dodatnie i wynosiło 9 osób<ref name="p2"/>. |
| − | [[ | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| + | Po II wojnie światowej tereny gminy Świętajno należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Świętajno przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Świętajno. | ||
| − | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat olecki]]. Gmina Świętajno została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | |
| − | |||
| − | [[ | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w powiecie gołdapsko-oleckim. |
| − | + | 1 stycznia 2002 gmina wiejska Świętajno na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego. | |
| − | + | Gmina Świętajno graniczy z gminami: [[Kowale Oleckie (gmina wiejska)|Kowale Oleckie]], [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)|Olecko]], [[Ełk (gmina wiejska)|Ełk]], [[Stare Juchy (gmina wiejska)|Stare Juchy]], [[Wydminy (gmina wiejska)|Wydminy]], [[Kruklanki (gmina wiejska)|Kruklanki]]. | |
| − | |||
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| + | Sołectwa: [[Barany (gmina Świętajno)|Barany]], [[Borki (gmina Świętajno)|Borki]], [[Chełchy (gmina Świętajno)|Chełchy]], [[Cichy]], [[Dudki (gmina Świętajno)|Dudki]], [[Dunajek (gmina Świętajno)|Dunajek]], [[Dworackie]], [[Dybowo (gmina Świętajno)|Dybowo]], [[Giże (gmina Świętajno)|Giże]], [[Gryzy]], [[Jelonek]], [[Jurki]], [[Kije]], [[Krzywe (gmina Świętajno)|Krzywe]], [[Kukówko]], [[Mazury (gmina Świętajno)|Mazury]], [[Orzechówko]], [[Pietrasze]], [[Połom]], [[Rogojny]], [[Sulejki]], [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajno]], [[Wronki (gmina Świętajno)|Wronki]], [[Zalesie (gmina Świętajno)|Zalesie]]. | ||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Cichy Młyn]], Jurki (osada), [[Jurkowo (gmina Świętajno, powiat olecki)|Jurkowo]], [[Leśniki]], [[Niemsty]], [[Nowiny (gmina Świętajno)|Nowiny]], [[Rogowszczyzna]], [[Smolnik]], [[Świdrówko]], [[Zajdy (gmina Świętajno)|Zajdy]]. | |
| − | stanowią | + | == Gospodarka == |
| + | Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Świętajno jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią 56,8% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 60,9% zajmują grunty orne (7447 ha), 35,9% łąki i pastwiska (4385 ha). Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W gminie dominują gleby średniej jakości, należące do IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż - pszenicy, jęczmienia, pszenżyta, żyta i mieszanek zbożowych; uprawiane są również rzepak, ziemniaki i kukurydza. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla bydła opasowego i mlecznego oraz trzody chlewnej i drobiu. Część rolników oprócz pracy na roli zajmuje się innymi pracami zarobkowymi. Szansą dla małych gospodarstw rolnych jest dodatkowa działalność, np. produkcja żywności ekologicznej, hodowla pszczół czy agroturystyka. | ||
| − | + | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | |
| − | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Świętajno wynosiła w 2013 roku 244. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 233 tworzy sektor prywatny. 50 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 15 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 40 firm w dziale budownictwo, 37 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 7 firm<ref name="p2"/>. <br/> | |
| − | + | Gmina Świętajno stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe, m.in.: dużą ilość jezior, lasy (Puszcza Borecka), obszary chronionego krajobrazu oraz niski stopień zanieczyszczenia środowiska. Dodatkowo gmina Świętajno posiada wiele terenów i obiektów o charakterze historycznym, ściśle związanych z kulturą tego regionu. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej całorocznej bazy noclegowej. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Krzywe, Dybowo, Giże, Orzechówko, Borki, Świętajno, Sulejki, Dunajek<ref name="p1"/>.<br/> | |
| − | |||
| − | + | Gmina współpracuje z Rejonem Kelme na Litwie zgodnie z podpisaną umową o współpracy pomiędzy Rejonem Kelme – Gminą Świętajno, Stowarzyszeniem Agroturystycznym "Mazurska Kraina" i Stowarzyszeniem Twórców Ludowych Mazur i Suwalszczyzny<ref name="p1"/>. Ponadto gmina należy do [[LGD "Lider w EGO"]]. | |
| − | + | ||
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Świętajno wynosiła 466 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 14,2% bezrobotnych w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 29% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Świętajnie]] |
| − | + | *[[Gminny Ośrodek Kultury w Świętajnie]] | |
| − | *[[ | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[Świętajniada]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
*dożynki gminne | *dożynki gminne | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Janina Trus]] - społecznik, samorządowiec, w latach 2006-2014 pełniła funkcje wójta gminy Świętajno w powiecie oleckim. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Świętajno należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Cichych|kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Cichych]] wraz z plebanią |
| − | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Świętajnie|kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Świętajnie]] wraz z plebanią | |
| − | *[[Kościół pw. | + | *cmentarze ewangelickie w Giżach, Rogojnach i Zalesiu |
| − | + | *zespół pałacowy w Cichych | |
| − | * | + | *zespoły dworskie w Dunajku i Kijach |
| − | * | + | *cmentarz rodowy rodziny Mittelsteinerów we Wronkach (przy drodze [[Olecko]] – [[Giżycko]]) |
| − | |||
| − | *zespoły | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | * | + | *zabytkowe parki w miejscowościach: Chełchy, Cichy, Dunajek, Kije, Rogowszczyzna |
| − | * | + | *grodzisko w Gryzach |
| − | * | + | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody |
| − | *[[ | + | *[[Puszcza Borecka]], jeziora |
| − | + | ||
| − | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Świętajno można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej [http://www.agroturystyka.mazury.info/ agroturystyka.mazury.info]. | |
| − | |||
| − | + | == Religia == | |
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Cichach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Gąskach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Świętajno istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego w Świętajnie]] | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Cichym]] | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Mazurach]] | |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Gimnazjum w Świętajnie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w | + | *Publiczny Punkt Przedszkolny w Cichym oraz w Świętajnie |
| − | |||
| − | *[[Gimnazjum | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Noworoczny Turniej Szachowy o Puchar Wójta Gminy Świętajno, Wiosenny turniej piłki siatkowej dla seniorów, Rajd pieszy - "Spacer aktywnym sposobem na zdrowie".<br/> |
| − | |||
Na terenie gminy działają kluby: | Na terenie gminy działają kluby: | ||
| − | * | + | *UKS "Wodnik" Świętajno |
| − | * | + | *UKS przy Gimnazjum w Świętajnie |
| − | *UKS | + | *UKS przy [[Szkoła Podstawowa w Cichym|SP w Cichym]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Agroturystyczne "Mazurska Kraina" w Giżach]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Cichy]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Spełniamy Marzenia w Świętajnie]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie "Nasze Świętajno"]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Koło Giżowskich Bab]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Kobiety Aktywne w Kukówku]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Wsie znad Łaźna]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Rozwoju Regionu Puszczy Boreckiej]] |
| − | + | *[[Zespół "Świętowiacy"]] | |
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref>: |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Oleckich]] (10 521,3 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej]] (22 860,9 ha) |
| − | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierze Ełckie]] (49 297,2 ha) | |
| − | |||
| − | |||
| − | *[[Obszar | ||
| − | + | Obszary [[Natura 2000]]: | |
| + | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18 962,76 ha) | ||
| + | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25 340,14 ha) | ||
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Świętajno znajduje się 14 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne: [[użytek ekologiczny "Jezioro Birek"]], [[użytek ekologiczny "Torfowisko Połom"]] i [[użytek ekologiczny "Wyspa Dunajek"]]<ref name="p3"/>. | |
| − | [[ | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | == Bibliografia== | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] | ||
| − | |||
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | + | Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [http:// | + | [http://bip.swietajno.pl/files/sites/3135/wiadomosci/68635/files/strategia_2008_2013.pdf Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Świętajno na lata 2008 –2013, Olsztyn 2008.]<br/> |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3202 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://bip. | + | [http://www.bip.swietajno.pl/ BIP Urzędu Gminy Świętajno] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20. | + | [http://swietajno.pl/ Urząd Gminy Świętajno] [20.12.2014]<br/> |
| + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olecki]][[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki) | + | |
| + | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olecki]][[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:02, 7 lis 2018
| Gmina Świętajno | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olecki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Janusz Zakrzewski | ||
| Powierzchnia | 214,93 km² | ||
| Liczba sołectw | 24 | ||
| Liczba miejscowości | 34 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
4023 19 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOE | ||
| TERYT | 2813052 | ||
| Urząd gminy Świętajno 104 19-411 Świętajno
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Świętajno – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części powiatu oleckiego. Siedziba gminy znajduje się w Świętajnie. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Blisko 75% powierzchni gminy stanowią obszary chronionego krajobrazu[1]. W Wyborach Samorządowych 2018 mandat wójta uzyskał Janusz Zakrzewski.[2]
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Świętajno zajmuje powierzchnię 214,93 km2[3], w tym:
- użytki rolne: 56,8% (12226 ha)
- lasy: 24,9% (5362 ha)
- wody: 7,6% (1635 ha)
Gmina stanowi 24,6% powierzchni powiatu oleckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Świętajnie
Źródło: Stowarzyszenie Agroturystyczne Mazurska Kraina
Źródło: Stowarzyszenie Agroturystyczne Mazurska Kraina
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 4023 | 100 | 1940 | 48,2 | 2083 | 51,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
19 | 9 | 10 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Świętajno było dodatnie i wynosiło 9 osób[3].
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny gminy Świętajno należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[4], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Świętajno przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[5]. W 1973 roku reaktywowano gminę Świętajno.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat olecki. Gmina Świętajno została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[7].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim.
1 stycznia 2002 gmina wiejska Świętajno na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[9] weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.
Gmina Świętajno graniczy z gminami: Kowale Oleckie, Olecko, Ełk, Stare Juchy, Wydminy, Kruklanki.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Barany, Borki, Chełchy, Cichy, Dudki, Dunajek, Dworackie, Dybowo, Giże, Gryzy, Jelonek, Jurki, Kije, Krzywe, Kukówko, Mazury, Orzechówko, Pietrasze, Połom, Rogojny, Sulejki, Świętajno, Wronki, Zalesie.
Pozostałe miejscowości: Cichy Młyn, Jurki (osada), Jurkowo, Leśniki, Niemsty, Nowiny, Rogowszczyzna, Smolnik, Świdrówko, Zajdy.
Gospodarka
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Świętajno jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią 56,8% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 60,9% zajmują grunty orne (7447 ha), 35,9% łąki i pastwiska (4385 ha). Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W gminie dominują gleby średniej jakości, należące do IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż - pszenicy, jęczmienia, pszenżyta, żyta i mieszanek zbożowych; uprawiane są również rzepak, ziemniaki i kukurydza. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla bydła opasowego i mlecznego oraz trzody chlewnej i drobiu. Część rolników oprócz pracy na roli zajmuje się innymi pracami zarobkowymi. Szansą dla małych gospodarstw rolnych jest dodatkowa działalność, np. produkcja żywności ekologicznej, hodowla pszczół czy agroturystyka.
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Świętajno wynosiła w 2013 roku 244. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 233 tworzy sektor prywatny. 50 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 15 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 40 firm w dziale budownictwo, 37 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 7 firm[3].
Gmina Świętajno stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe, m.in.: dużą ilość jezior, lasy (Puszcza Borecka), obszary chronionego krajobrazu oraz niski stopień zanieczyszczenia środowiska. Dodatkowo gmina Świętajno posiada wiele terenów i obiektów o charakterze historycznym, ściśle związanych z kulturą tego regionu. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej całorocznej bazy noclegowej. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Krzywe, Dybowo, Giże, Orzechówko, Borki, Świętajno, Sulejki, Dunajek[1].
Gmina współpracuje z Rejonem Kelme na Litwie zgodnie z podpisaną umową o współpracy pomiędzy Rejonem Kelme – Gminą Świętajno, Stowarzyszeniem Agroturystycznym "Mazurska Kraina" i Stowarzyszeniem Twórców Ludowych Mazur i Suwalszczyzny[1]. Ponadto gmina należy do LGD "Lider w EGO".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Świętajno wynosiła 466 osób[3], co stanowi 14,2% bezrobotnych w powiecie oleckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 29% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Świętajniada
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Janina Trus - społecznik, samorządowiec, w latach 2006-2014 pełniła funkcje wójta gminy Świętajno w powiecie oleckim.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Świętajno należą[11]:
- kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Cichych wraz z plebanią
- kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Świętajnie wraz z plebanią
- cmentarze ewangelickie w Giżach, Rogojnach i Zalesiu
- zespół pałacowy w Cichych
- zespoły dworskie w Dunajku i Kijach
- cmentarz rodowy rodziny Mittelsteinerów we Wronkach (przy drodze Olecko – Giżycko)
Szlaki i atrakcje turystyczne
- zabytkowe parki w miejscowościach: Chełchy, Cichy, Dunajek, Kije, Rogowszczyzna
- grodzisko w Gryzach
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- Puszcza Borecka, jeziora
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Świętajno można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej agroturystyka.mazury.info.
Religia
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Świętajno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego w Świętajnie
- Szkoła Podstawowa w Cichym
- Szkoła Podstawowa w Mazurach
- Gimnazjum w Świętajnie
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie
- Publiczny Punkt Przedszkolny w Cichym oraz w Świętajnie
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Noworoczny Turniej Szachowy o Puchar Wójta Gminy Świętajno, Wiosenny turniej piłki siatkowej dla seniorów, Rajd pieszy - "Spacer aktywnym sposobem na zdrowie".
Na terenie gminy działają kluby:
- UKS "Wodnik" Świętajno
- UKS przy Gimnazjum w Świętajnie
- UKS przy SP w Cichym
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Agroturystyczne "Mazurska Kraina" w Giżach
- Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Cichy
- Stowarzyszenie Spełniamy Marzenia w Świętajnie
- Stowarzyszenie "Nasze Świętajno"
- Stowarzyszenie Koło Giżowskich Bab
- Stowarzyszenie Kobiety Aktywne w Kukówku
- Stowarzyszenie Wsie znad Łaźna
- Stowarzyszenie Rozwoju Regionu Puszczy Boreckiej
- Zespół "Świętowiacy"
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Oleckich (10 521,3 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22 860,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierze Ełckie (49 297,2 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18 962,76 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25 340,14 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Świętajno znajduje się 14 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne: użytek ekologiczny "Jezioro Birek", użytek ekologiczny "Torfowisko Połom" i użytek ekologiczny "Wyspa Dunajek"[12].
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Świętajno na lata 2008 –2013, Olsztyn 2008 bip.swietajno.pl
- ↑ https://www.portalsamorzadowy.pl/wybory-2018/gmina/swietajno,2525.html
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Świętajno na lata 2008 –2013, Olsztyn 2008.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Świętajno [20.12.2014]
Urząd Gminy Świętajno [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
