Kamińsk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = Kamińsk.jpg | + | |zdjęcie = Zakład karny Kamińsk.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kamińsk | + | |opis zdjęcia = Zakład karny Kamińsk.<br>Źródło: [http://www.sw.gov.pl/pl/okregowy-inspektorat-sluzby-wieziennej-olsztyn/index,114.html www.sw.gov.pl] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Kamińsk ''' (dawniej Stabławki, niem. ''Stablack'') – | + | ''' Kamińsk ''' (dawniej Stabławki, niem. ''Stablack'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Górowo Iławeckie (gmina wiejska)|gminie Górowo Iławeckie]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 924 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Katarzyna Chabrych. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], nad zalewem wodnym, 27 km na północny zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 5 km na północny zachód od [[Górowo Iławeckie|Górowa Iławeckiego]]. | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], nad zalewem wodnym, 27 km na północny zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 5 km na północny zachód od [[Górowo Iławeckie|Górowa Iławeckiego]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | W 1272 roku w lesie pod przyszłymi Stabławkami powieszony został słynny wódz [[Prusowie|pruski]] [[Herkus Monte]]. | ||
| − | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku jako wieś czynszowa na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]], o powierzchni 40 łanów. W wyniku wojen z Polską w XV wieku wieś była do tego stopnia spustoszona, że w połowie XVI wieku zakładano ją ponownie. W połowie XIX wieku żyło tu zaledwie 47 mieszkańców (licząc wraz z leśniczówką; stan na 1857 rok). | |
| − | |||
| − | Na początku lat 30. wybudowano w Stabławkach koszary wojskowe dla żołnierzy Wehrmachtu. Podczas | + | Na początku lat 30. wybudowano w Stabławkach koszary wojskowe dla żołnierzy Wehrmachtu. Podczas II wojny światowej znajdował się tu [[Obóz jeniecki w Stabławkach|Stalag I A Stablack]], jeden z największych obozów jenieckich w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]]. Po zakończeniu wojny na terenie dawnego poligonu wojskowego w latach 1948–1950 powstawały ośrodki pracy dla więźniów. W 1950 roku obiekt koszarowy ''Kamieńsko'' został przekazany na rzecz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Obejmował on wówczas obszar około 1200 ha; na bloki więzienne przeznaczono osiem budynków koszarowych, które mogły pomieścić 2432 osoby (w jeden z nich umieszczono biura administracji więzienia). W następnych latach w zakładzie karnym utworzono szkołę podstawową dla dorosłych, szkołę rolniczo-ogrodniczą, zasadniczą szkołę zawodową o profilu metalowym, przedsiębiorstwo obróbki metali, siatkarnię i betoniarnię; w latach 60. wybudowano salę kinową na 100 więźniów. W 1981 roku doszło tu do buntu więźniów, podczas którego zniszczeniu uległa duża część zakładu karnego. W trakcie odbudowy budynek poddano modernizacji. |
| − | |||
| − | |||
| + | Obecna nazwa wsi zaczęła funkcjonować po 1945 roku. Nowi osadnicy przełożyli na język polski dawną nazwę, która pochodziła od pruskiego ''stabis'' – kamień. Przez pewien czas w użyciu były obie nazwy, jednak ostatecznie zatwierdzono jej nową wersję. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 46 budynków mieszkalnych i liczyła 1034 mieszkańców. Znajdowały się tu wówczas: ośmioklasowa szkoła podstawowa, przedszkole, klub, biblioteka, sala kinowa na 100 miejsc, boisko sportowe, sklep spożywczy, sklep wielobranżowy, wytwórnia wyrobów z drutu (trzech pracowników) oraz siedziba leśnictwa Stabławki. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Herkusa Monte w Kamińsku]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Kamińsku|Szkoła Podstawowa im. Herkusa Monte w Kamińsku]] |
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *[[szlak rowerowy "Śladami poligonu Stablack"]], szlak zachodni, południowy i północny |
| − | * | + | *park linowy we wsi, nad zalewem |
| − | |||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
*[[GKS Zalew Kamińsk]] | *[[GKS Zalew Kamińsk]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Ludzie związani w miejscowością == | == Ludzie związani w miejscowością == | ||
| − | *[[lkwim: Stanisław Kowalczyk|Stanisław Kowalczyk]] (ur. 1935) | + | *[[lkwim: Stanisław Kowalczyk|Stanisław Kowalczyk]] (ur. 1935) – malarz amator, rzeźbiarz, mieszka i tworzy w Kamińsku |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://gorowoil-ug.bip-wm.pl/public/?id=88869| gorowoil-ug.bip-wm.pl, Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie], Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.sw.gov.pl/pl/okregowy-inspektorat-sluzby-wieziennej-olsztyn/zaklad-karny-kaminsk/| sw.gov.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/preylau.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Górowo Iławeckie (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] [[Kategoria: 1401-1500]] |
Aktualna wersja na dzień 09:12, 15 kwi 2020
| Kamińsk | |
| | |
 Zakład karny Kamińsk.
Źródło: www.sw.gov.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Górowo Iławeckie |
| Liczba ludności (2010) | 924 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kamińsk | |
| Położenie na mapie Polski  Kamińsk | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kamińsk (dawniej Stabławki, niem. Stablack) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 924 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Katarzyna Chabrych.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wzniesień Górowskich, nad zalewem wodnym, 27 km na północny zachód od Bartoszyc i 5 km na północny zachód od Górowa Iławeckiego.
Dzieje miejscowości
W 1272 roku w lesie pod przyszłymi Stabławkami powieszony został słynny wódz pruski Herkus Monte.
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim, o powierzchni 40 łanów. W wyniku wojen z Polską w XV wieku wieś była do tego stopnia spustoszona, że w połowie XVI wieku zakładano ją ponownie. W połowie XIX wieku żyło tu zaledwie 47 mieszkańców (licząc wraz z leśniczówką; stan na 1857 rok).
Na początku lat 30. wybudowano w Stabławkach koszary wojskowe dla żołnierzy Wehrmachtu. Podczas II wojny światowej znajdował się tu Stalag I A Stablack, jeden z największych obozów jenieckich w Prusach Wschodnich. Po zakończeniu wojny na terenie dawnego poligonu wojskowego w latach 1948–1950 powstawały ośrodki pracy dla więźniów. W 1950 roku obiekt koszarowy Kamieńsko został przekazany na rzecz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Obejmował on wówczas obszar około 1200 ha; na bloki więzienne przeznaczono osiem budynków koszarowych, które mogły pomieścić 2432 osoby (w jeden z nich umieszczono biura administracji więzienia). W następnych latach w zakładzie karnym utworzono szkołę podstawową dla dorosłych, szkołę rolniczo-ogrodniczą, zasadniczą szkołę zawodową o profilu metalowym, przedsiębiorstwo obróbki metali, siatkarnię i betoniarnię; w latach 60. wybudowano salę kinową na 100 więźniów. W 1981 roku doszło tu do buntu więźniów, podczas którego zniszczeniu uległa duża część zakładu karnego. W trakcie odbudowy budynek poddano modernizacji.
Obecna nazwa wsi zaczęła funkcjonować po 1945 roku. Nowi osadnicy przełożyli na język polski dawną nazwę, która pochodziła od pruskiego stabis – kamień. Przez pewien czas w użyciu były obie nazwy, jednak ostatecznie zatwierdzono jej nową wersję. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 46 budynków mieszkalnych i liczyła 1034 mieszkańców. Znajdowały się tu wówczas: ośmioklasowa szkoła podstawowa, przedszkole, klub, biblioteka, sala kinowa na 100 miejsc, boisko sportowe, sklep spożywczy, sklep wielobranżowy, wytwórnia wyrobów z drutu (trzech pracowników) oraz siedziba leśnictwa Stabławki.
Edukacja
Turystyka
- szlak rowerowy "Śladami poligonu Stablack", szlak zachodni, południowy i północny
- park linowy we wsi, nad zalewem
Sport
Ludzie związani w miejscowością
- Stanisław Kowalczyk (ur. 1935) – malarz amator, rzeźbiarz, mieszka i tworzy w Kamińsku
Przypisy
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
gorowoil-ug.bip-wm.pl, Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]
sw.gov.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
