Pieny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Wiatrowiec | |sołectwo = Wiatrowiec | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 58<ref>Łącznie | + | |liczba ludności = 58<ref>Łącznie: Rygarby i Pieny.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Pieny ''' (niem. ''Pöhnen'') – | + | ''' Pieny ''' (niem. ''Pöhnen'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Sępopol (gmina miejsko-wiejska)|gminie Sępopol]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z [[Rygarby|Rygarbami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Wiatrowiec]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Grzegorz Warmbier. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z [[Rygarby|Rygarbami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Wiatrowiec]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], nad [[Łyna|Łyną]], 10,5 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]]. | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], nad [[Rzeka Łyna|Łyną]], 10,5 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny polsko-krzyżackiej]]. Określana jest w nich jako wieś [[Prusowie|pruska]]. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach rodziny von Waldburgów znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku – w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z [[Wiatrowiec|Wiatrowca]] i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Majątek pozostał własnością Kobylińskich do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha. |
| − | + | W drugiej połowie XIX wieku tutejszy [[dwór w Pienach|dwór]] najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku. | |
| − | |||
| − | |||
| + | Po II wojnie światowej wieś wchodziła w skład sołectwa Wiatrowiec. Na bazie dawnego folwarku uruchomiono tu [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|państwowe gospodarstwo rolne]]. W kolejnych spisach powszechnych Pieny były ujmowane łącznie z Rygarbami. Obie miejscowości liczyły w 1983 roku 101 mieszkańców; w Rygarbach działał również najbliższy punkt biblioteczny. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[dwór w Pienach]] z początku XX wieku; bryła i wystrój elewacji zachowane w bardzo dobrym stanie technicznym |
| − | * | + | *park dworski (2 ha), założony w stylu krajobrazowym, położony na tarasie nadzalewowym Łyny, z gęstą siecią cieków wodnych i ze stawem; układ parku nieczytelny, obiekt zaniedbany |
| − | * | + | *zespół folwarczny z drugiej połowy XIX wieku: dwie stodoły, wozownia, chlewnia; nie zachowała się kolonia mieszkalna robotników folwarcznych |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/428/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_miasta_i_gminy_Sepopol/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol], Sępopol 2005 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Sępopol (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1401-1500]] |
Aktualna wersja na dzień 09:59, 15 kwi 2020
| Pieny | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Sołectwo | Wiatrowiec |
| Liczba ludności (2010) | 58[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pieny | |
| Położenie na mapie Polski  Pieny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Pieny (niem. Pöhnen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z Rygarbami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Wiatrowiec, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Grzegorz Warmbier.
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, nad Łyną, 10,5 km na wschód od Bartoszyc i 6 km na południowy zachód od Sępopola.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas wojny polsko-krzyżackiej. Określana jest w nich jako wieś pruska. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach rodziny von Waldburgów znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku – w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z Wiatrowca i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Majątek pozostał własnością Kobylińskich do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha.
W drugiej połowie XIX wieku tutejszy dwór najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku.
Po II wojnie światowej wieś wchodziła w skład sołectwa Wiatrowiec. Na bazie dawnego folwarku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. W kolejnych spisach powszechnych Pieny były ujmowane łącznie z Rygarbami. Obie miejscowości liczyły w 1983 roku 101 mieszkańców; w Rygarbach działał również najbliższy punkt biblioteczny.
Zabytki
- dwór w Pienach z początku XX wieku; bryła i wystrój elewacji zachowane w bardzo dobrym stanie technicznym
- park dworski (2 ha), założony w stylu krajobrazowym, położony na tarasie nadzalewowym Łyny, z gęstą siecią cieków wodnych i ze stawem; układ parku nieczytelny, obiekt zaniedbany
- zespół folwarczny z drugiej połowy XIX wieku: dwie stodoły, wozownia, chlewnia; nie zachowała się kolonia mieszkalna robotników folwarcznych
Przypisy
- ↑ Łącznie: Rygarby i Pieny.
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
