Grabowo (gmina Lubawa): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = grabowok.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kościół | + | |opis zdjęcia = Kościół w Grabowie.<br>Fot. Wannalis.<br> Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Church_Grabowo_2.jpg Commons Wikimedia] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Grabowo ''' (niem. ''Grabau'') – | + | ''' Grabowo ''' (niem. ''Grabau'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Lubawa (gmina wiejska)|gminie Lubawa]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 682 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 682 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jolanta Bukowska. |
| − | + | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]] i [[Pojezierze Iławskie|Pojezierza Iławskiego]], 20 km na południowy wschód od [[Iława|Iławy]] i 10 km na północny wschód od [[Lubawa|Lubawy]], na wschód od drogi krajowej nr 15. | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]] i [[Pojezierze Iławskie|Pojezierza Iławskiego]], 20 km na południowy wschód od [[Iława|Iławy]] i 10 km na północny wschód od [[Lubawa|Lubawy]], na wschód od drogi krajowej nr 15. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość została założona w 1346 roku przez dwóch [[ | + | Miejscowość została założona w 1346 roku przez dwóch [[Prusowie|Prusów]] - Jedike i Bartłomieja. Wystawcą nadani obejmującego 40 łanów na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]] był biskup chełmiński Otton. Akt lokacyjny został odnowiony w roku 1537 przez ówczesnego biskupa [[lkwim: Jan Dantyszek|Jana Dantyszka]]. Jeszcze w XIV wieku wzniesiony został miejscowy kościół. W 1404 roku biskup chełmiński Arnold ufundował ołtarz św. Trójcy. W 1482 roku biskup Stefan konsekrował miejscowy kościół pw. św. Szymona i Judy. W 1567 roku biskup [[Stanisław Żelisławski]] wyraził zgodę na założenie karczmy w Grabowie. W 1627 roku biskup [[Jan Zadzik]] przekazał część ziemi szpitalowi św. Jerzego w Lubawie. W 1759 roku Grabowo składało się z 54 domostw i było zamieszkane przez 124 osoby. W 2. połowie XVIII wieku we wsi uruchomiona została szkoła. W 1807 roku, w okresie zajmowania Lubawy przez wojska marszałka Jean-Baptiste'a Bernadotte'a, w okolicy miejscowości doszło do starcia między Francuzami a kozakami. W latach 1803-1804 wzniesiony został według projektu warszawskiego architekta Hilarego Szpiclowskiego nowy kościół pw. Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny. |
W 1867 roku parafia Grabowo liczyła 1 439 mieszkańców. W jej skład wchodziły wsie: [[Władyki]], [[Kołodziejki]] oraz [[Wiśniewo]]. W 1881 roku Grabowo składało się z 45 budynków mieszkalnych. Wieś liczyła 434 mieszkańców, w tym 11 wyznania ewangelickiego. W miejscowości działała biblioteka [[Towarzystwo Czytelni Ludowych|Towarzystwa Czytelni Ludowych]] oraz koło śpiewacze '"Harfa". W 1906 roku po decyzji o wprowadzeniu nauczania religii wyłącznie w języku niemieckim, w Grabowie wybuchł strajk szkolny. Uczestniczyła w nim setka uczniów. Strajk trwał dwa miesiące i zakończył się 21 stycznia 1907 roku. W 1928 roku wieś liczyła 667 mieszkańców. | W 1867 roku parafia Grabowo liczyła 1 439 mieszkańców. W jej skład wchodziły wsie: [[Władyki]], [[Kołodziejki]] oraz [[Wiśniewo]]. W 1881 roku Grabowo składało się z 45 budynków mieszkalnych. Wieś liczyła 434 mieszkańców, w tym 11 wyznania ewangelickiego. W miejscowości działała biblioteka [[Towarzystwo Czytelni Ludowych|Towarzystwa Czytelni Ludowych]] oraz koło śpiewacze '"Harfa". W 1906 roku po decyzji o wprowadzeniu nauczania religii wyłącznie w języku niemieckim, w Grabowie wybuchł strajk szkolny. Uczestniczyła w nim setka uczniów. Strajk trwał dwa miesiące i zakończył się 21 stycznia 1907 roku. W 1928 roku wieś liczyła 667 mieszkańców. | ||
| + | |||
| + | Miejscowość jest siedzibą [[Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Grabowie Lubawskim| parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny]]. | ||
| + | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Gimnazjum w Grabowie]] | *[[Gimnazjum w Grabowie]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Grabowie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Grabowie]] | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Kościół pw. Najświętszej Marii Panny w | + | *[[Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Grabowie|Kościół]] wzniesiony w latach 1803-1804; odnawiany w 1888 i 1938 roku |
*Zabytkowa dzwonnica kościelna | *Zabytkowa dzwonnica kościelna | ||
*Budynek plebanii | *Budynek plebanii | ||
| Linia 49: | Linia 52: | ||
*Tradycyjna kapliczka przydrożna | *Tradycyjna kapliczka przydrożna | ||
*Ogrodzenie cmentarne | *Ogrodzenie cmentarne | ||
| + | |||
| + | ==Multimedia== | ||
| + | |||
| + | {{#ev:youtube|3x3olWlP1t8|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | ||
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
| − | Śliwiński | + | Śliwiński Józef, ''Lubawa. Z dziejów miasta i okolic'', Olsztyn 1982.<br/> |
| − | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ | + | |
| − | [http://www.bip.gminalubawa.pl/ | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.bip.gminalubawa.pl/ | + | [http://www.bip.gminalubawa.pl/ Plan rozwoju lokalnego gminy Lubawa] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims | + | [http://www.bip.gminalubawa.pl/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubawa] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> |
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
[http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4749,grabowo-kosciol-wniebowziecia-nmp-%281803-1814%29--plebania-%28xix-w-%29.html| Polska Niezwykła] [05.03.2014] | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4749,grabowo-kosciol-wniebowziecia-nmp-%281803-1814%29--plebania-%28xix-w-%29.html| Polska Niezwykła] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:40, 15 maj 2020
| Grabowo | |
| | |
 | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Lubawa |
| Liczba ludności (2010) | 682 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Grabowo | |
| Położenie na mapie Polski  Grabowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Grabowo (niem. Grabau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 682 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jolanta Bukowska.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Garbu Lubawskiego i Pojezierza Iławskiego, 20 km na południowy wschód od Iławy i 10 km na północny wschód od Lubawy, na wschód od drogi krajowej nr 15.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona w 1346 roku przez dwóch Prusów - Jedike i Bartłomieja. Wystawcą nadani obejmującego 40 łanów na prawie chełmińskim] był biskup chełmiński Otton. Akt lokacyjny został odnowiony w roku 1537 przez ówczesnego biskupa Jana Dantyszka. Jeszcze w XIV wieku wzniesiony został miejscowy kościół. W 1404 roku biskup chełmiński Arnold ufundował ołtarz św. Trójcy. W 1482 roku biskup Stefan konsekrował miejscowy kościół pw. św. Szymona i Judy. W 1567 roku biskup Stanisław Żelisławski wyraził zgodę na założenie karczmy w Grabowie. W 1627 roku biskup Jan Zadzik przekazał część ziemi szpitalowi św. Jerzego w Lubawie. W 1759 roku Grabowo składało się z 54 domostw i było zamieszkane przez 124 osoby. W 2. połowie XVIII wieku we wsi uruchomiona została szkoła. W 1807 roku, w okresie zajmowania Lubawy przez wojska marszałka Jean-Baptiste'a Bernadotte'a, w okolicy miejscowości doszło do starcia między Francuzami a kozakami. W latach 1803-1804 wzniesiony został według projektu warszawskiego architekta Hilarego Szpiclowskiego nowy kościół pw. Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny.
W 1867 roku parafia Grabowo liczyła 1 439 mieszkańców. W jej skład wchodziły wsie: Władyki, Kołodziejki oraz Wiśniewo. W 1881 roku Grabowo składało się z 45 budynków mieszkalnych. Wieś liczyła 434 mieszkańców, w tym 11 wyznania ewangelickiego. W miejscowości działała biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz koło śpiewacze '"Harfa". W 1906 roku po decyzji o wprowadzeniu nauczania religii wyłącznie w języku niemieckim, w Grabowie wybuchł strajk szkolny. Uczestniczyła w nim setka uczniów. Strajk trwał dwa miesiące i zakończył się 21 stycznia 1907 roku. W 1928 roku wieś liczyła 667 mieszkańców.
Miejscowość jest siedzibą parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Edukacja
Zabytki
- Kościół wzniesiony w latach 1803-1804; odnawiany w 1888 i 1938 roku
- Zabytkowa dzwonnica kościelna
- Budynek plebanii
- Organistówka
- Tradycyjna kapliczka przydrożna
- Ogrodzenie cmentarne
Multimedia
Bibliografia
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Śliwiński Józef, Lubawa. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy Lubawa [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubawa [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Polska Niezwykła [05.03.2014]
Przypisy
