Wiatrowiec: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(dodanie protokołu http:// do adresu willi) |
|||
| (Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = Dwór w Wiatrowcu.jpg | + | |zdjęcie = Dwór w Wiatrowcu.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Dwór w Wiatrowcu | + | |opis zdjęcia = Dwór w Wiatrowcu.<br>Źródło: [http://gci.bartoszyce.pl/mapa/dwor-w-wiatrowcu/ www.gci.bartoszyce.pl] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 336<ref> | + | |liczba ludności = 336<ref>Łączna liczba mieszkańców wsi Wiatrowiec, Łobzowo i Tałowo.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Wiatrowiec ''' (niem. ''Wöterkeim'') – | + | ''' Wiatrowiec ''' (niem. ''Wöterkeim'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Sępopol (gmina miejsko-wiejska)|gminie Sępopol]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 336 mieszkańców (łącznie z [[Łobzowo|Łobzowem]] i [[Tałowo|Tałowem]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Wiatrowiec, Łobzowo i [[Pieny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Warmbier. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 336 mieszkańców (łącznie z [[Łobzowo|Łobzowem]] i [[Tałowo|Tałowem]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Wiatrowiec, Łobzowo i [[Pieny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje | + | http://dom.foju.pl/konf/lang/pl/album/1589290612/duze/Wiatrowiec-willa-NOWE-LUSTRZ-0098.jpg |
| − | |||
| − | |||
| + | [[File:Wiatrowiec-willa-NOWE-LUSTRZ-0098.jpg|thumb|right|290px|Zabytkowa willa w Wiatrowcu z II poł. XIX w.<br>Źródło: [http://dom.foju.pl/konf/lang/pl/album/1589290612/duze/Wiatrowiec-willa-NOWE-LUSTRZ-0098.jpg http://willa.foju.pl]]] | ||
| + | [[File:Szkoła w Wiatrowcu.jpg|thumb|right|290px|Szkoła w Wiatrowcu.<br>Źródło: [http://spwiatrowiec.com/?pa=foto&galeria=1353048582 www.spwiatrowiec.com]]] | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 11 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]], przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 11 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]], przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce – [[Kętrzyn]]. Las rozciągający się na zachód od wsi, na lewym brzegu [[Rzeka Pisa (dopływ Łyny)|Pisy]], nazywany jest [[Tałowo (las)|Tałowem]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Jej nazwa wskazuje na odległy rodowód, bowiem pochodzi z języka [[Prusowie|pruskiego]] | + | Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Jej nazwa wskazuje na odległy rodowód, bowiem pochodzi z języka [[Prusowie|pruskiego]], w którym ''wutris'' znaczyło kowal. Prawdopodobnie od początku istnienia wsi był to majątek ziemski. W 1820 roku zakupili go Kobylińscy, polska rodzina szlachecka. Trzy lata później dokupili również jego folwarki – Pieny i Tałowo. W 1889 roku cały klucz obejmował 757 ha. Poprzez małżeństwo Kobylińscy szybko związali się z potężnym rodem [[von Tettau]]. |
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Dwór w Wiatrowcu]] wzniesiono jeszcze przed pojawieniem się Kobylińskich, w drugiej połowie XVIII wieku. Otoczony rozległym parkiem, należał do piękniejszych założeń tego typu. Szczególną uwagę zwracały płaskorzeźby zdobiące front i wnętrza pochodzące z XVIII i XIX wieku. Zarówno płaskorzeźby, jak i płyty nagrobne Piotra Kobylińskiego (zm. 1834) i jego żony Emilii von Tettau Kobylińskiej (zm. 1864) jeszcze w latach 80. XX wieku były zachowane, jednak w większości zostały porozbijane. Obecnie dwór jest przekształcony do tego stopnia, że trudno rozpoznać w nim pierwotną bryłę. Park został wycięty. | |
| − | + | W 1869 roku w Wiatrowcu wybudowano stację kolejową na linii Bartoszyce – Kętrzyn, zaś w 1907 roku przeprowadzono stąd linię do Sępopola. Połączenie do Bartoszyc i Kętrzyna uruchomiono ponownie już w 1945 roku, a do Sępopola – cztery lata później. | |
| − | + | Tutejsza szkoła istniała przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 70 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po wojnie uruchomiono ją ponownie, a w latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę, m.in. dzięki staraniom kierownika placówki [[Wiktor Nowicki|Wiktora Nowickiego]]. | |
| − | + | W 1945 roku Wiatrowiec stał się siedzibą sołectwa, zaś w latach 1954–1961 znajdowała się tu siedziba gromady. Przy wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne Pieny utworzone na bazie dawnego majątku. Według spisu powszechnego z 1978 roku Wiatrowiec posiadał 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 117 ha. Następny spis, z 1983 roku, wykazał, że we wsi są 33 budynki mieszkalne, a ponadto: urząd pocztowy, przedszkole, żłobek, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny oraz sklep wielobranżowy. | |
| − | 1983 | + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: |
| − | + | *1857 – 119 osób | |
| − | + | *1933 – 412 osób | |
| + | *1939 – 543 osoby | ||
| + | *1983 – 213 osób | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Wiatrowcu]] | *[[Szkoła Podstawowa w Wiatrowcu]] | ||
*[[Zespół Wychowania Przedszkolnego w Wiatrowcu]] | *[[Zespół Wychowania Przedszkolnego w Wiatrowcu]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Kultura == | == Kultura == | ||
| − | * | + | *filia [[Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Sępopolu|Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Sępopolu]] |
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | *Przez wieś przebiega szlak rowerowy | + | *Przez wieś przebiega szlak rowerowy "Doliną rzeki Łyny": Sępopol – [[Smolanka]] – [[Liski (gmina Sępopol)|Liski]] – Bartoszyce – Wiatrowiec – Sępopol. |
| − | |||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Jan Kantowicz]] | + | *[[Jan Kantowicz]] – weteran hiszpańskiej wojny domowej, osiedlił się w Wiatrowcu po 1945 roku i był pracownikiem tutejszego pegeeru |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[dwór w Wiatrowcu]] z XVIII wieku, z płaskorzeźbami tworzącymi balustradę, obecnie w dużym stopniu zniszczonymi; dwór uległ przekształceniom |
| − | * | + | *park dworski z XVIII wieku (1,6 ha), zaniedbany, układ kompozycji słabo czytelny |
| − | * | + | *zabudowania folwarczne: oficyna, stajnia koni wyjazdowych, dwie obory, owczarnia, kolonia domów robotników folwarcznych |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki w parku dworskim z XIX wieku, będący cmentarzem rodzinnym właścicieli, zachowały się fragmenty nagrobków; zdewastowany |
| − | * | + | *willa (nr 20) z drugiej połowy XIX wieku, jednokondygnacyjna, murowana, podpiwniczona |
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| + | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [http://wiatrowiec.bartoszyce.info wiatrowiec.bartoszyce.info] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/428/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_miasta_i_gminy_Sepopol/| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol], Sępopol 2005 [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | |
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Sępopol (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: wsie sołeckie]] |
Aktualna wersja na dzień 08:43, 14 cze 2020
| Wiatrowiec | |
| | |
 Dwór w Wiatrowcu.
Źródło: www.gci.bartoszyce.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Sępopol |
| Liczba ludności (2010) | 336[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wiatrowiec | |
| Położenie na mapie Polski  Wiatrowiec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wiatrowiec (niem. Wöterkeim) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 336 mieszkańców (łącznie z Łobzowem i Tałowem). W skład sołectwa wchodzą wsie: Wiatrowiec, Łobzowo i Pieny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Warmbier. http://dom.foju.pl/konf/lang/pl/album/1589290612/duze/Wiatrowiec-willa-NOWE-LUSTRZ-0098.jpg
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 11 km na wschód od Bartoszyc i 6 km na południowy zachód od Sępopola, przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce – Kętrzyn. Las rozciągający się na zachód od wsi, na lewym brzegu Pisy, nazywany jest Tałowem.
Dzieje miejscowości
Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Jej nazwa wskazuje na odległy rodowód, bowiem pochodzi z języka pruskiego, w którym wutris znaczyło kowal. Prawdopodobnie od początku istnienia wsi był to majątek ziemski. W 1820 roku zakupili go Kobylińscy, polska rodzina szlachecka. Trzy lata później dokupili również jego folwarki – Pieny i Tałowo. W 1889 roku cały klucz obejmował 757 ha. Poprzez małżeństwo Kobylińscy szybko związali się z potężnym rodem von Tettau.
Dwór w Wiatrowcu wzniesiono jeszcze przed pojawieniem się Kobylińskich, w drugiej połowie XVIII wieku. Otoczony rozległym parkiem, należał do piękniejszych założeń tego typu. Szczególną uwagę zwracały płaskorzeźby zdobiące front i wnętrza pochodzące z XVIII i XIX wieku. Zarówno płaskorzeźby, jak i płyty nagrobne Piotra Kobylińskiego (zm. 1834) i jego żony Emilii von Tettau Kobylińskiej (zm. 1864) jeszcze w latach 80. XX wieku były zachowane, jednak w większości zostały porozbijane. Obecnie dwór jest przekształcony do tego stopnia, że trudno rozpoznać w nim pierwotną bryłę. Park został wycięty.
W 1869 roku w Wiatrowcu wybudowano stację kolejową na linii Bartoszyce – Kętrzyn, zaś w 1907 roku przeprowadzono stąd linię do Sępopola. Połączenie do Bartoszyc i Kętrzyna uruchomiono ponownie już w 1945 roku, a do Sępopola – cztery lata później.
Tutejsza szkoła istniała przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 70 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po wojnie uruchomiono ją ponownie, a w latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę, m.in. dzięki staraniom kierownika placówki Wiktora Nowickiego.
W 1945 roku Wiatrowiec stał się siedzibą sołectwa, zaś w latach 1954–1961 znajdowała się tu siedziba gromady. Przy wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne Pieny utworzone na bazie dawnego majątku. Według spisu powszechnego z 1978 roku Wiatrowiec posiadał 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 117 ha. Następny spis, z 1983 roku, wykazał, że we wsi są 33 budynki mieszkalne, a ponadto: urząd pocztowy, przedszkole, żłobek, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny oraz sklep wielobranżowy.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 119 osób
- 1933 – 412 osób
- 1939 – 543 osoby
- 1983 – 213 osób
Edukacja
Kultura
Turystyka
- Przez wieś przebiega szlak rowerowy "Doliną rzeki Łyny": Sępopol – Smolanka – Liski – Bartoszyce – Wiatrowiec – Sępopol.
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Kantowicz – weteran hiszpańskiej wojny domowej, osiedlił się w Wiatrowcu po 1945 roku i był pracownikiem tutejszego pegeeru
Zabytki
- dwór w Wiatrowcu z XVIII wieku, z płaskorzeźbami tworzącymi balustradę, obecnie w dużym stopniu zniszczonymi; dwór uległ przekształceniom
- park dworski z XVIII wieku (1,6 ha), zaniedbany, układ kompozycji słabo czytelny
- zabudowania folwarczne: oficyna, stajnia koni wyjazdowych, dwie obory, owczarnia, kolonia domów robotników folwarcznych
- cmentarz ewangelicki w parku dworskim z XIX wieku, będący cmentarzem rodzinnym właścicieli, zachowały się fragmenty nagrobków; zdewastowany
- willa (nr 20) z drugiej połowy XIX wieku, jednokondygnacyjna, murowana, podpiwniczona
Przypisy
- ↑ Łączna liczba mieszkańców wsi Wiatrowiec, Łobzowo i Tałowo.
Zobacz też
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
