Sportyny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 19: Linia 19:
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |tablice rejestracyjne =
 
  |tablice rejestracyjne =
 +
|stopniN = 54 |minutN = 03 |sekundN = 55.4
 +
|stopniE = 20 |minutE = 05 |sekundE = 43.6
 
  |SIMC                  =  
 
  |SIMC                  =  
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
|stopniN = 54 |minutN = 03 |sekundN = 55.4
 
|stopniE = 20 |minutE = 05 |sekundE = 43.6
 
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 34: Linia 34:
 
Miejscowość była położona przy drodze [[Orneta]] - [[Miłakowo]], nad rzeką [[Rzeka Pasłęka|Pasłęką]], w pobliżu majątku [[Limity]] który znajdował się po drugiej stronie rzeki.
 
Miejscowość była położona przy drodze [[Orneta]] - [[Miłakowo]], nad rzeką [[Rzeka Pasłęka|Pasłęką]], w pobliżu majątku [[Limity]] który znajdował się po drugiej stronie rzeki.
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Nie wiele wiadomo o dziejach tej nieistniejącej już dzisiaj osady. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi przynajmniej z 1367 roku jako wieś pruska na 14 włókach. Z czasem zanotowano tu również majątek.
+
Pierwsza znana wzmianka o Sportynach pochodzi z 1367 roku, kiedy to zostało nadane 4½, 4, 3 łany oraz 4 morgi "na polu ''Sparteyn''". Była to wieś szlachecka, założona w pobliżu miejsca, gdzie rzeka Miłakówka wpada do [[Rzeka Pasłęka|rzeki Pasłęki]], na której obecnie jest rezerwat przyrody, również w tutejszej okolicy. Pierwotna nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od słowa "sparts", oznaczającego "możny". W 1445 Steffan Caunyten otrzymał w Sporteyn 4 łany. W 1448 w księdze odsetek zakonu krzyżackiego wymienieni są w Sporteyn: Matt, Materne, Clauwko i Mertin, wszyscy posiadający 3 łany. Steffan Druthin posiadał 3 łany i 4 morgi.
 +
 
 +
W 1795 miejscowość składała się z dwóch części: ''Adlig Sportehnen'' (Sportyny Szlacheckie) i ''Königlich Sportehnen'' (Sportyny Królewskie). W 1820 mieszkało tu razem 75 osób (36 w Sportynach Szlacheckich, 39 w Sportynach Królewskich). Te pierwsze były folwarkiem podległym pod majątek w [[Stolno|Stolnie]] (''Stollen''), gdzie do 1945 władała rodzina von Kunheim. W 1910 mieszkały tu razem 103 osoby (49 w Królewskich, 54 w Szlacheckich). Prawdopodobnie przy reformie administracyjnej doszło do połączenia obu części w jedną. Od 1927 wieś tworzyła obwód gminny, w którego skład wchodziły folwark [[Rotajny (gmina Miłakowo)|Rotajny]] (''Maulfritzen'') oraz stacja kolejowa (''Bahnhof Sportehnen''). W 1939 mieszkało tu 111 osób.
 +
 
 +
Na początku 1945 roku w okolicy miejscowości toczyły się ciężkie walki pomiędzy oddziałami niemieckimi i sowieckimi. Ze szczątkowych informacji wynika, że Sportyny uległy całkowitemu zniszczeniu podczas ostatnich dni wojny (wsi nie ma na polskich mapach z okresu PRL-u, co potwierdza, że zniknęła ona wcześniej, przed powstaniem owych map), a stacja kolejowa została spalona. Wsi nadano polską nazwę, ale ostatecznie nie podniosła się ona z ruin i nie była już po wojnie zamieszkana, a okoliczne pola z samym jej terenem przejęły PGR-y. Z dawnej osady dość długo przetrwały drzewa owocowe, które były odwiedzane przez okoliczną młodzież. Linię kolejową Orneta - Morąg przebiegającą w pobliżu wsi zaraz po wojnie rozebrano.  
  
Między Sportynami a Limitami w czasach wojen napoleońskich w czerwcu 1807 roku miała miejsce bitwa.
+
Po Sportynach nie zachowało się wiele, ale można jeszcze natrafić na ślady osadnictwa w postaci cegieł i kamieni - szczątków po budynkach, oraz na miejsca, gdzie były przydomowe sady. W okolicy dawnych sadów od strony szosy Orneta - Miłakowo znajduje się dzisiaj pasieka.
  
W styczniu 1945 Sportyny poważnie ucierpiały na skutek działań wojennych. Możliwe że po zakończeniu wojny nikt tu nie zamieszkał, a ruiny zabudowań miejscowości zostały rozebrane. Dzisiaj po dawnej miejscowości nie ma już prawie śladu, a jej teren jest już zarośnięty. Z miejscowości zachował się przystanek autobusowy, a na jej terenie można jeszcze natrafić na resztki zabudowań.
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
genwiki<br>marienburg.pl
+
#Pruthenia. Pismo poświęcone Prusom i ludom bałtyjskim (Tom III)
 +
#geoportal.gov.pl
 +
#marienburg.pl
 +
#Topographische Übersicht des Verwaltungs-Bezirks der Königlichen Preussischen Regierung, 1820
 +
#Volständige Topographie vom Ost-Preußischen Cammer-Departement von 1785, Goldbeck.
  
 
[[Kategoria:1301-1400]] [[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat ostródzki]] [[Kategoria: Miłakowo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie nieistniejące]]
 
[[Kategoria:1301-1400]] [[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat ostródzki]] [[Kategoria: Miłakowo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie nieistniejące]]

Aktualna wersja na dzień 08:56, 11 mar 2024

Sportyny

Rodzaj miejscowości wieś nieistniejąca
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Gmina Miłakowo
Liczba ludności 0
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Sportyny
Sportyny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Sportyny
Sportyny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Sportyny (niem. Sportehnen) - dawna wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłakowo.

Położenie

Miejscowość była położona przy drodze Orneta - Miłakowo, nad rzeką Pasłęką, w pobliżu majątku Limity który znajdował się po drugiej stronie rzeki.

Dzieje miejscowości

Pierwsza znana wzmianka o Sportynach pochodzi z 1367 roku, kiedy to zostało nadane 4½, 4, 3 łany oraz 4 morgi "na polu Sparteyn". Była to wieś szlachecka, założona w pobliżu miejsca, gdzie rzeka Miłakówka wpada do rzeki Pasłęki, na której obecnie jest rezerwat przyrody, również w tutejszej okolicy. Pierwotna nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od słowa "sparts", oznaczającego "możny". W 1445 Steffan Caunyten otrzymał w Sporteyn 4 łany. W 1448 w księdze odsetek zakonu krzyżackiego wymienieni są w Sporteyn: Matt, Materne, Clauwko i Mertin, wszyscy posiadający 3 łany. Steffan Druthin posiadał 3 łany i 4 morgi.

W 1795 miejscowość składała się z dwóch części: Adlig Sportehnen (Sportyny Szlacheckie) i Königlich Sportehnen (Sportyny Królewskie). W 1820 mieszkało tu razem 75 osób (36 w Sportynach Szlacheckich, 39 w Sportynach Królewskich). Te pierwsze były folwarkiem podległym pod majątek w Stolnie (Stollen), gdzie do 1945 władała rodzina von Kunheim. W 1910 mieszkały tu razem 103 osoby (49 w Królewskich, 54 w Szlacheckich). Prawdopodobnie przy reformie administracyjnej doszło do połączenia obu części w jedną. Od 1927 wieś tworzyła obwód gminny, w którego skład wchodziły folwark Rotajny (Maulfritzen) oraz stacja kolejowa (Bahnhof Sportehnen). W 1939 mieszkało tu 111 osób.

Na początku 1945 roku w okolicy miejscowości toczyły się ciężkie walki pomiędzy oddziałami niemieckimi i sowieckimi. Ze szczątkowych informacji wynika, że Sportyny uległy całkowitemu zniszczeniu podczas ostatnich dni wojny (wsi nie ma na polskich mapach z okresu PRL-u, co potwierdza, że zniknęła ona wcześniej, przed powstaniem owych map), a stacja kolejowa została spalona. Wsi nadano polską nazwę, ale ostatecznie nie podniosła się ona z ruin i nie była już po wojnie zamieszkana, a okoliczne pola z samym jej terenem przejęły PGR-y. Z dawnej osady dość długo przetrwały drzewa owocowe, które były odwiedzane przez okoliczną młodzież. Linię kolejową Orneta - Morąg przebiegającą w pobliżu wsi zaraz po wojnie rozebrano.

Po Sportynach nie zachowało się wiele, ale można jeszcze natrafić na ślady osadnictwa w postaci cegieł i kamieni - szczątków po budynkach, oraz na miejsca, gdzie były przydomowe sady. W okolicy dawnych sadów od strony szosy Orneta - Miłakowo znajduje się dzisiaj pasieka.

Bibliografia

  1. Pruthenia. Pismo poświęcone Prusom i ludom bałtyjskim (Tom III)
  2. geoportal.gov.pl
  3. marienburg.pl
  4. Topographische Übersicht des Verwaltungs-Bezirks der Königlichen Preussischen Regierung, 1820
  5. Volständige Topographie vom Ost-Preußischen Cammer-Departement von 1785, Goldbeck.