Elbląg (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Kultura i turystyka) |
|||
| (Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Zygmunt Tucholski |
|adres_ug = ul. Browarna 85 | |adres_ug = ul. Browarna 85 | ||
|kod_poczt_ug = 82-300 Elbląg | |kod_poczt_ug = 82-300 Elbląg | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
|www = http://www.gminaelblag.pl/ | |www = http://www.gminaelblag.pl/ | ||
| − | |bip = | + | |bip = https://bip.gminaelblag.pl/ |
}} | }} | ||
'''Gmina Elbląg''' – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej i centralnej części [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Elbląg| Elblągu]]. | '''Gmina Elbląg''' – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej i centralnej części [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Elbląg| Elblągu]]. | ||
| + | Jest to gmina rolnicza o bardzo małej powierzchni zalesienia. Usytuowana jest na pograniczu dwóch mezoregionów – [[Wysoczyzna Elbląska| Wysoczyzny Elbląskiej]] i [[Żuławy Wiślane| Żuław Wiślanych]] – w sąsiedztwie [[Jezioro Drużno|jeziora Drużno]]. Położenie oraz specyficzny charakter kulturowy Żuław Wiślanych będący częścią tradycji osadnictwa holenderskiego na tym obszarze czyni gminę atrakcyjną turystycznie. W gminie znajduje się najniżej położony punkt Polski – [[Depresja w Raczkach Elbląskich]] – wynoszący 1,8 m p.p.m.<br/> | ||
| + | W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał [[Zygmunt Tucholski]].<ref>https://www.portalsamorzadowy.pl/wybory-2018/gmina/elblag,1656.html</ref> | ||
| − | + | [[Plik:Depresja w Raczkach Elbląskich.jpg|thumb|right|290px|Depresja w Raczkach Elbląskich.<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Poland_Raczki_Elblaskie_-_depression_sign.jpg Commons Wikimedia]]] | |
| − | + | [[Plik:Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Przezmarku.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Przezmarku.<br>Fot. Rafał Subocz. <br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kosciol_w_Przezmarku.JPG Commons Wikimedia]]] | |
| − | + | [[Plik:Ulicówka wodna Tropy Elbląskiej.jpg|thumb|right|290px|Ulicówka wodna Tropy Elbląskie.<br>Źródło: [http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?p=141834 www.marienburg.pl]]] | |
| − | + | [[Plik:Podcieniowy dom w Tropach Elbląskich.jpg|thumb|right|290px|Podcieniowy dom w Tropach Elbląskich.<br>Źródło: [http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?p=141834 www.marienburg.pl] | |
| − | + | ]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina Elbląg zajmuje powierzchnię 192,05km<sup>2</sup><ref> | + | Gmina Elbląg zajmuje powierzchnię 192,05km<sup>2</sup><ref>[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/elblag.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.06.2014]</ref>. |
W tym: | W tym: | ||
*lasy: 9,7% (1859,6 ha) | *lasy: 9,7% (1859,6 ha) | ||
*użytki rolne: 64,59% (12404 ha) | *użytki rolne: 64,59% (12404 ha) | ||
*wody: 17,03% (3270,01 ha) | *wody: 17,03% (3270,01 ha) | ||
| − | + | Gmina stanowi 13,57% powierzchni powiatu elbląskiego. | |
| − | Gmina stanowi 13,57% powierzchni | ||
<br/> | <br/> | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| Linia 60: | Linia 56: | ||
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 37|| colspan=2| 18 || colspan=2| 19 | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 37|| colspan=2| 18 || colspan=2| 19 | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie wiejskiej Elbląg było dodatnie i wynosiło 42 osoby <ref> | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie wiejskiej Elbląg było dodatnie i wynosiło 42 osoby <ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS][06.06.2014]</ref> (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi 22 osoby). |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po zakończeniu II wojny światowej w skład obszaru kształtującego się powiatu elbląskiego wchodziły gminy: [[Jegłownik]], [[Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)|Tolkmicko]], [[Łęcze]], [[Milejewo (gmina wiejska)|Milejewo]], [[Nowakowo]], [[Pomorska Wieś]], oraz gmina miejska [[Elbląg]]<ref> | + | Po zakończeniu II wojny światowej w skład obszaru kształtującego się powiatu elbląskiego wchodziły gminy: [[Jegłownik]], [[Tolkmicko (gmina miejsko-wiejska)|Tolkmicko]], [[Łęcze]], [[Milejewo (gmina wiejska)|Milejewo]], [[Nowakowo]], [[Pomorska Wieś]], oraz gmina miejska [[Elbląg]]<ref>[http://historia-wyzynaelblaska.pl/gminy-i-gromady--1945-54-.html Historia Wysoczyzny Elbląskiej, historia-wyzynaelblaska.pl] [06.06.2014]</ref>. Dzisiejsze tereny gminy Elbląg były wówczas częścią gmin Nowakowo i Pomorska Wieś. W 1946 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl] </ref> obszar powiatu elbląskiego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy Elbląg, włączono do województwa gdańskiego. |
| − | W 1973 roku w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref> istniejące w powiatach od 1954 roku gromady<ref>Dz.U. z 1954, nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | W 1973 roku w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref> istniejące w powiatach od 1954 roku gromady<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 Dz.U. z 1954, nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl][06.06.2014]</ref> zostały przekształcone w gminy. Wówczas też została powołana gmina wiejska Elbląg<ref>Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.</ref>. |
| − | 1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. z 1975, nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | 1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 Dz.U. z 1975, nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref> przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało województwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Elbląg<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 Dz.U. z 1975, nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref>. |
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. z 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 Dz.U. z 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]</ref> umiejscowiły gminę wiejską Elbląg w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim. |
| − | Gmina wiejska Elbląg graniczy: od północy z | + | Gmina wiejska Elbląg graniczy: od północy z gminą Tolkmicko, od wschodu z gminą Milejewo i [[Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)| gminą Pasłęk]], od południa z [[Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)| gminą Gronowo Elbląskie]], [[Rychliki (gmina wiejska)| gminą Rychliki]], [[Markusy (gmina wiejska)| gminą Markusy]] oraz z [[Elbląg|Elblągiem]]. Zachodnia granica gminy jest jednocześnie częścią granicy pomiędzy województwem warmińsko-mazurskim, a pomorskim. |
<br/> | <br/> | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Adamowo]], [[Cieplice]], [[Czechowo]], [[Dłużyna]] | + | Sołectwa: [[Adamowo]], [[Cieplice]], [[Czechowo]], [[Dłużyna]]-[[Klepa]], [[Drużno]], [[Gronowo Górne]]-[[Nowe Pole]], [[Janowo (gmina Elbląg)|Janowo]], [[Kazimierzowo]], [[Kępa Rybacka]], [[Kępiny Wielkie]], [[Komorowo Żuławskie]], [[Myślęcin]]-[[Pasieki]], [[Nowakowo]], [[Nowe Batorowo]], [[Nowina]], [[Nowotki]], [[Pilona]], [[Przezmark]], [[Raczki Elbląskie]], [[Sierpin]], [[Tropy Elbląskie]], [[Weklice]]-[[Bogaczewo (gmina Elbląg)|Bogaczewo]], [[Węzina]], [[Władysławowo]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Chlewki]], [[Dolna Kępa]], [[Druzieńska Karczma]], [[Józefowo]], [[Nowakowo Trzecie]], [[Rybaki]], [[Ujście]], [[Zaścianek]], [[Karczowizna]], [[Jagodno | + | Pozostałe miejscowości: [[Chlewki]], [[Dolna Kępa]], [[Druzieńska Karczma]], [[Józefowo]], [[Nowakowo Trzecie]], [[Rybaki (gmina Elbląg)|Rybaki]], [[Ujście]], [[Zaścianek]], [[Karczowizna]], [[Jagodno]], w tym osiedla: [[Adamowo]], [[Bielnik Pierwszy]], [[Bielnik Drugi]], [[Batorowo]], [[Bogaczewo (gmina Elbląg)|Bogaczewo]], [[Gronowo Górne]], [[Helenowo]], [[Janów]], [[Lisów]], [[Nowy Dwór (gmina Elbląg)|Nowy Dwór]], [[Nowa Pilona]], [[Przezmark]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Gmina Elbląg posiada typowo rolniczy charakter i rolnictwo stanowi jedną z głównych gałęzi jej gospodarki. Użytki rolne stanowią | + | Gmina Elbląg posiada typowo rolniczy charakter i rolnictwo stanowi jedną z głównych gałęzi jej gospodarki. Użytki rolne stanowią ponad 64% powierzchni gminy. Ponad połowę zajmują grunty orne, pozostała część to sady, plantacje, łąki i pastwiska. Większość gleb w gminie to gleby średnie (gleby klas IVa i IVb). W gminie dominuje uprawa pszenicy, znaczący udział w uprawach zajmują także owoce i warzywa. Duży potencjał ma również rozwój rolnictwa ekologicznego. |
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła w 2013 roku 612. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 601 | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła w 2013 roku 612. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 601 tworzyło sektor prywatny<ref>[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3122 Bank Danych lokalnych GUS] [06.06.2014]</ref>. 156 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 117 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 55 firm w dziale budownictwo, 47 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 17 firm. Są to firmy małe i średnie zatrudniające od 1 do 5 osób. |
Położenie gminy, dogodne połączenie komunikacyjne, rozwijająca się baza noclegowa i gastronomiczna, nieskażone środowisko wynikające z oddalenia od aglomeracji przemysłowych sprawiają, że jest to doskonałe miejsce na wypoczynek. Jest to przyczynek do rozwoju turystyki. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Janów, Władysławowo, Myślęcin, Pilona. | Położenie gminy, dogodne połączenie komunikacyjne, rozwijająca się baza noclegowa i gastronomiczna, nieskażone środowisko wynikające z oddalenia od aglomeracji przemysłowych sprawiają, że jest to doskonałe miejsce na wypoczynek. Jest to przyczynek do rozwoju turystyki. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Janów, Władysławowo, Myślęcin, Pilona. | ||
| − | W celu stworzenia warunków dla rozwoju gospodarczego, wsparcia rynku pracy, stworzenia atrakcyjniejszych warunków prowadzenia działalności gospodarczej dla lokalnych przedsiębiorców, ochrony środowiska naturalnego oraz poprawy warunków życia i bezpieczeństwa mieszkańców gmina należy do wielu związków i stowarzyszeń, których działalność ma zasięg międzygminny. Ponadto należy do międzynarodowego [[Komunalny Związek Gmin Nadzalewowych| Komunalnego Związku Gmin Nadzalewowych]], [[Stowarzyszenie Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk| Stowarzyszenia Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk]], [[Związek Gmin Zlewni Jeziora Drużno i zalewu Wiślanego| Związku Gmin Zlewni Jeziora Drużno i Zalewu Wiślanego]], [[Stowarzyszenie Żuławy| Stowarzyszenia Żuławy]], [[Stowarzyszenie Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania| Stowarzyszenia Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania]], [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Zalew Wiślany"| Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Zalew Wiślany"]]. | + | W celu stworzenia warunków dla rozwoju gospodarczego, wsparcia rynku pracy, stworzenia atrakcyjniejszych warunków prowadzenia działalności gospodarczej dla lokalnych przedsiębiorców, ochrony środowiska naturalnego oraz poprawy warunków życia i bezpieczeństwa mieszkańców, gmina należy do wielu związków i stowarzyszeń, których działalność ma zasięg międzygminny. Ponadto należy do międzynarodowego [[Komunalny Związek Gmin Nadzalewowych| Komunalnego Związku Gmin Nadzalewowych]], [[Stowarzyszenie Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk| Stowarzyszenia Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk]], [[Związek Gmin Zlewni Jeziora Drużno i zalewu Wiślanego| Związku Gmin Zlewni Jeziora Drużno i Zalewu Wiślanego]], [[Stowarzyszenie Żuławy| Stowarzyszenia Żuławy]], [[Stowarzyszenie Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania| Stowarzyszenia Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania]], [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Zalew Wiślany"| Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Zalew Wiślany"]]. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła 646 osób<ref> | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła 646 osób<ref> [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [06.06.2014]</ref>, co stanowi 11,05% bezrobotnych w powiecie elbląskim. |
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa | | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]], a także tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko-mazurskich]] wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
| − | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | + | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' |
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Komorowie Żuławskim]] – filia w Nowakowie | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Komorowie Żuławskim]] – filia w Nowakowie | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''': | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''': | ||
| Linia 105: | Linia 100: | ||
*[[lkwim: Powiatowy Festiwal Piosenki Popularnej "Słowiki 2010"| Powiatowy Festiwal Piosenki Popularnej "Słowiki"]] w Komorowie Żuławskim | *[[lkwim: Powiatowy Festiwal Piosenki Popularnej "Słowiki 2010"| Powiatowy Festiwal Piosenki Popularnej "Słowiki"]] w Komorowie Żuławskim | ||
'''Ludzie związani z gminą''': | '''Ludzie związani z gminą''': | ||
| − | *[[lkwim: Jerzy Kosacz|Jerzy Kosacz]] – malarz amator; w 1987 r. osiadł pod Elblągiem, gdzie mieszka z rodziną w zabytkowej posiadłości | + | *[[lkwim: Jerzy Kosacz|Jerzy Kosacz]] – malarz amator; w 1987 r. osiadł pod Elblągiem, gdzie mieszka z rodziną w zabytkowej posiadłości |
| − | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | + | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' |
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Elbląg należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Elbląg należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: | ||
| Linia 112: | Linia 107: | ||
*zespół pałacowo-folwarczny w Janowie wraz z parkiem | *zespół pałacowo-folwarczny w Janowie wraz z parkiem | ||
*domy podcieniowe w miejscowościach Nowakowo, Pilona | *domy podcieniowe w miejscowościach Nowakowo, Pilona | ||
| − | *[[kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Przezmarku]] | + | *[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Przezmarku|kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Przezmarku]] |
*układ ruralistyczny wsi Tropy Elbląskie | *układ ruralistyczny wsi Tropy Elbląskie | ||
*cmentarzysko kultury wielbarskiej w Weklicach | *cmentarzysko kultury wielbarskiej w Weklicach | ||
| − | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | + | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' |
*[[Szlak Kopernikowski]] – pieszy szlak turystyczny, biegnący głównie przez miejsca związane z pobytem i pracą [[Mikołaj Kopernik| Mikołaja Kopernika]] | *[[Szlak Kopernikowski]] – pieszy szlak turystyczny, biegnący głównie przez miejsca związane z pobytem i pracą [[Mikołaj Kopernik| Mikołaja Kopernika]] | ||
| − | *[[Szlak Św. Wojciecha]] – | + | *[[Szlak Św. Wojciecha]] – łączy Elbląg z miejscem śmierci św. Wojciecha w [[Święty Gaj| Świętym Gaju]] |
| − | *[[Szlak Kanału Elbląskiego]] – [[Ostróda]] | + | *[[Szlak Kanału Elbląskiego]] – [[Ostróda]] – [[Miłomłyn]] – [[Morąg]] – [[Małdyty]] – [[Pasłęk]] – Elbląg – [[Raczki Elbląskie]] – [[Jelonki]] – [[Drulity]] – [[Zalewo]] – [[Susz]] – [[Kisielice]] – Szymbark – [[Iława]] – [[Tynwałd]] – [[Boreczno]] – Miłomłyn – [[Ostróda]] |
| − | *[[Nadzalewowa Trasa Rowerowa]] – | + | *[[Nadzalewowa Trasa Rowerowa]] – [[Kępiny Wielkie]] – [[Cieplice]] – [[Nowe Batorowo]] – [[Nowakowo]] – [[Rubno Wielkie]] – Elbląg – [[Próchnik]] – [[Łęcze]] – [[Suchacz]] – [[Pęklewo]] – [[Kadyny]] – [[Kikoły]] – [[Tolkmicko]] – [[Chojnowo]] – [[Krzyżewo]] – [[Frombork]] – [[Różaniec]] – [[Nowa Pasłęka]] – [[Ułowo]] – [[Braniewo]] |
*wodne szlaki turystyczne przez [[Kanał Elbląski]] i [[Kanał Jagielloński]] | *wodne szlaki turystyczne przez [[Kanał Elbląski]] i [[Kanał Jagielloński]] | ||
*[[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej]] | *[[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej]] | ||
| Linia 125: | Linia 120: | ||
*Depresja w Raczkach Elbląskich | *Depresja w Raczkach Elbląskich | ||
*Wyspa Nowakowska | *Wyspa Nowakowska | ||
| − | *Tropy Elbląskie – | + | *Tropy Elbląskie – wieś o typie ulicówki wodnej; równolegle do drogi prowadzi kanał, który stanowił główną arterię komunikacyjną wsi; budynki typu holenderskiego – zwrócone frontem do kanału, gdzie łodzie mogły wpływać na teren obejścia |
*cmentarz pomennonicki z XVIII w. w Tropach Elbląskich i cmentarz mennonicki we Władysławowie | *cmentarz pomennonicki z XVIII w. w Tropach Elbląskich i cmentarz mennonicki we Władysławowie | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Elbląg, bazy noclegowej i gastronomicznej można uzyskać na stronie serwisu internetowego gminy Elbląg [http://www.gminaelblag.pl/ gminaelblag.pl] | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Elbląg, bazy noclegowej i gastronomicznej można uzyskać na stronie serwisu internetowego gminy Elbląg: [http://www.gminaelblag.pl/ gminaelblag.pl]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia greckokatolicka pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Elblągu]] | ||
| + | *[[Parafia Prawosławna pw. św. Równej Apostołom Marii Magdaleny w Elblągu]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Pomorskiej Wsi]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Elbląg istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Elbląg istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
| − | *Punkty Przedszkolne w | + | *Punkty Przedszkolne w Gronowie Górnym, Nowakowie, Węzinie |
*[[Szkoła Podstawowa w Pilonie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Pilonie]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Węzinie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Węzinie]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół w Nowakowie]] | + | *[[Zespół Szkół w Nowakowie]] – Szkoła Podstawowa w Nowakowie, Gimnazjum w Nowakowie |
| − | *[[Zespół Szkół w Gronowie Górnym]] | + | *[[Zespół Szkół w Gronowie Górnym]] – Szkoła Podstawowa nr 1 w Gronowie Górnym, Gminne Gimnazjum w Gronowie Górnym |
*[[Liceum Plastyczne w Gronowie Górnym]] | *[[Liceum Plastyczne w Gronowie Górnym]] | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie wiejskiej Elbląg organizowane są imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje piłki nożnej, Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich, Liga Piłki Siatkowej Nowakowo Cup. | + | W gminie wiejskiej Elbląg organizowane są imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej, Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich, Liga Piłki Siatkowej Nowakowo Cup. |
Istnieją również kluby sportowe: | Istnieją również kluby sportowe: | ||
*[[KS Zagłada Lisów]] | *[[KS Zagłada Lisów]] | ||
| Linia 147: | Linia 145: | ||
*[[UKS "Concordia" w Gronowie Górnym]] | *[[UKS "Concordia" w Gronowie Górnym]] | ||
*[[UKS "Gigant" w Nowakowie]] | *[[UKS "Gigant" w Nowakowie]] | ||
| − | W gminie działa [[Elbląska Szkółka Piłkarska]]. W zajęciach biorą udział najmłodsi adepci piłki nożnej zarówno z gminy Elbląg oraz z terenu miasta. Zajęcia odbywają się na terenie kompleksu sportowego "Orlik 2012" w [[Gronowo Górne| Gronowie Górnym]] przy | + | W gminie działa [[Elbląska Szkółka Piłkarska]]. W zajęciach biorą udział najmłodsi adepci piłki nożnej zarówno z gminy Elbląg oraz z terenu miasta. Zajęcia odbywają się na terenie kompleksu sportowego "Orlik 2012" w [[Gronowo Górne| Gronowie Górnym]] przy Zespole Szkół w Gronowie Górnym oraz obiektach sportowych w Elblągu. |
Organizowane są również mecze w piłce nożnej w ramach Gronowskiej Ligi Orlik. | Organizowane są również mecze w piłce nożnej w ramach Gronowskiej Ligi Orlik. | ||
<br/> | <br/> | ||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
*[[Stowarzyszenie "TalentArt" w Gronowie Górnym]] | *[[Stowarzyszenie "TalentArt" w Gronowie Górnym]] | ||
| − | *[[Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne ART-KOM]] w | + | *[[Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne ART-KOM]] w Komorowie Żuławskim |
*[[Stowarzyszenie "Lisowianka" w Lisowie]] | *[[Stowarzyszenie "Lisowianka" w Lisowie]] | ||
*[[Stowarzyszenie "Wierzba"|Stowarzyszenie "Wierzba" w Kazimierzowie]] | *[[Stowarzyszenie "Wierzba"|Stowarzyszenie "Wierzba" w Kazimierzowie]] | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich: | ||
| − | + | *park krajobrazowy: | |
| − | + | **[[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej]] (36680 ha) | |
| − | + | *rezerwaty przyrody: | |
| − | *[[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej]] (36680 ha) | + | **[[Rezerwat Jezioro Drużno]] (3021,6 ha) |
| − | + | **[[Rezerwat Ujście Nogatu]] (Elbląg - grunty 277,9 ha; Tolkmicko - wody Zalewu Wiślanego i grunty 78,82 ha) | |
| − | + | **[[Rezerwat Zatoka Elbląska]] (639,00 ha) | |
| − | *[[Rezerwat Jezioro Drużno]] (3021,6 ha) | + | *obszar chronionego krajobrazu: |
| − | *[[Rezerwat Ujście Nogatu]] (Elbląg - grunty 277,9 ha; Tolkmicko - wody Zalewu Wiślanego i grunty 78,82 ha) | + | **[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat]] (2738,5 ha) |
| − | *[[Rezerwat Zatoka Elbląska]] (639,00 ha) | + | **[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno]] (11738,9 ha) |
| − | + | *obszary [[Natura 2000]]: | |
| − | + | **Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk [[Natura 2000 Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana]] (40862,6 ha) | |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat]] (2738,5 ha) | + | **Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk – [[Natura 2000 Ostoja Drużno]] (3088,8 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno]] (11738,9 ha) | + | **Obszar Specjalnej Ochrony ptaków – [[Jezioro Drużno]] (5995,7 ha) |
| − | + | **Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk – [[Natura 2000 Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej]] (2260,5 ha) | |
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Elbląg znajduje się 69 pomników przyrody ożywionej<ref>[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [06.06.2014]</ref>. Są to głównie okazy dębów, buków, jesionów i aleje drzew. Wśród pomników przyrody nieożywionej znajduje się m.in. [[głaz narzutowy "Karciany Kamień"]]. | |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Elbląg znajduje się 69 pomników przyrody ożywionej<ref> | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
== Bibliografia== | == Bibliografia== | ||
| − | Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych | + | Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl | + | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.06.2014]<br/> |
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30.06.2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/> | Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30.06.2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/> | ||
| − | Program ochrony środowiska dla gminy Elbląg na lata | + | Program ochrony środowiska dla gminy Elbląg na lata 2006–2011.<br/> |
| − | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS ] [06.06.2014]<br/> | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [06.06.2014]<br/> |
[http://bip.warmia.mazury.pl/elblag_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Elbląg] [06.06.2014]<br/> | [http://bip.warmia.mazury.pl/elblag_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Elbląg] [06.06.2014]<br/> | ||
[http://natura2000.gdos.gov.pl/ GDOŚ] [06.06.2014]<br/> | [http://natura2000.gdos.gov.pl/ GDOŚ] [06.06.2014]<br/> | ||
| − | [http://historia-wyzynaelblaska.pl/gminy-i-gromady--1945-54-.html Historia Wysoczyzny | + | [http://historia-wyzynaelblaska.pl/gminy-i-gromady--1945-54-.html Historia Wysoczyzny Elbląskiej, historia-wyzynaelblaska.pl] [06.06.2014]<br/> |
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.06.2014]<br/> | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.06.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.06.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.06.2014]<br/> | ||
| − | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ | + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [06.06.2014]<br/> |
[http://www.gminaelblag.pl/ Urząd Gminy Elbląg] [06.06.2014]<br/> | [http://www.gminaelblag.pl/ Urząd Gminy Elbląg] [06.06.2014]<br/> | ||
| − | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/elblag.pdf | + | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/elblag.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.06.2014]<br/> |
| + | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat elbląski]][[Kategoria: Elbląg (gmina wiejska)]]<br/> | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat elbląski]][[Kategoria: Elbląg (gmina wiejska)]]<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 12:35, 4 cze 2024
| Gmina Elbląg | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | elbląski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Zygmunt Tucholski | ||
| Powierzchnia | 192,05 km² | ||
| Liczba sołectw | 24 | ||
| Liczba miejscowości | 36 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
7219 37 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 55 | ||
| Tablice rejestracyjne | NEB | ||
| TERYT | 2804012 | ||
| Urząd gminy ul. Browarna 85 82-300 Elbląg
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Elbląg – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej i centralnej części powiatu elbląskiego. Siedziba gminy znajduje się w Elblągu.
Jest to gmina rolnicza o bardzo małej powierzchni zalesienia. Usytuowana jest na pograniczu dwóch mezoregionów – Wysoczyzny Elbląskiej i Żuław Wiślanych – w sąsiedztwie jeziora Drużno. Położenie oraz specyficzny charakter kulturowy Żuław Wiślanych będący częścią tradycji osadnictwa holenderskiego na tym obszarze czyni gminę atrakcyjną turystycznie. W gminie znajduje się najniżej położony punkt Polski – Depresja w Raczkach Elbląskich – wynoszący 1,8 m p.p.m.
W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał Zygmunt Tucholski.[1]
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Elbląg zajmuje powierzchnię 192,05km2[2]. W tym:
- lasy: 9,7% (1859,6 ha)
- użytki rolne: 64,59% (12404 ha)
- wody: 17,03% (3270,01 ha)
Gmina stanowi 13,57% powierzchni powiatu elbląskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 7219 | 100 | 3518 | 48,73 | 3701 | 51,27 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
37 | 18 | 19 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie wiejskiej Elbląg było dodatnie i wynosiło 42 osoby [4] (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi 22 osoby).
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po zakończeniu II wojny światowej w skład obszaru kształtującego się powiatu elbląskiego wchodziły gminy: Jegłownik, Tolkmicko, Łęcze, Milejewo, Nowakowo, Pomorska Wieś, oraz gmina miejska Elbląg[5]. Dzisiejsze tereny gminy Elbląg były wówczas częścią gmin Nowakowo i Pomorska Wieś. W 1946 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku[6] obszar powiatu elbląskiego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy Elbląg, włączono do województwa gdańskiego.
W 1973 roku w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7] istniejące w powiatach od 1954 roku gromady[8] zostały przekształcone w gminy. Wówczas też została powołana gmina wiejska Elbląg[9].
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[10] przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało województwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Elbląg[11].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[12] umiejscowiły gminę wiejską Elbląg w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.
Gmina wiejska Elbląg graniczy: od północy z gminą Tolkmicko, od wschodu z gminą Milejewo i gminą Pasłęk, od południa z gminą Gronowo Elbląskie, gminą Rychliki, gminą Markusy oraz z Elblągiem. Zachodnia granica gminy jest jednocześnie częścią granicy pomiędzy województwem warmińsko-mazurskim, a pomorskim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Adamowo, Cieplice, Czechowo, Dłużyna-Klepa, Drużno, Gronowo Górne-Nowe Pole, Janowo, Kazimierzowo, Kępa Rybacka, Kępiny Wielkie, Komorowo Żuławskie, Myślęcin-Pasieki, Nowakowo, Nowe Batorowo, Nowina, Nowotki, Pilona, Przezmark, Raczki Elbląskie, Sierpin, Tropy Elbląskie, Weklice-Bogaczewo, Węzina, Władysławowo.
Pozostałe miejscowości: Chlewki, Dolna Kępa, Druzieńska Karczma, Józefowo, Nowakowo Trzecie, Rybaki, Ujście, Zaścianek, Karczowizna, Jagodno, w tym osiedla: Adamowo, Bielnik Pierwszy, Bielnik Drugi, Batorowo, Bogaczewo, Gronowo Górne, Helenowo, Janów, Lisów, Nowy Dwór, Nowa Pilona, Przezmark.
Gospodarka
Gmina Elbląg posiada typowo rolniczy charakter i rolnictwo stanowi jedną z głównych gałęzi jej gospodarki. Użytki rolne stanowią ponad 64% powierzchni gminy. Ponad połowę zajmują grunty orne, pozostała część to sady, plantacje, łąki i pastwiska. Większość gleb w gminie to gleby średnie (gleby klas IVa i IVb). W gminie dominuje uprawa pszenicy, znaczący udział w uprawach zajmują także owoce i warzywa. Duży potencjał ma również rozwój rolnictwa ekologicznego.
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła w 2013 roku 612. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 601 tworzyło sektor prywatny[13]. 156 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 117 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 55 firm w dziale budownictwo, 47 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 17 firm. Są to firmy małe i średnie zatrudniające od 1 do 5 osób.
Położenie gminy, dogodne połączenie komunikacyjne, rozwijająca się baza noclegowa i gastronomiczna, nieskażone środowisko wynikające z oddalenia od aglomeracji przemysłowych sprawiają, że jest to doskonałe miejsce na wypoczynek. Jest to przyczynek do rozwoju turystyki. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Janów, Władysławowo, Myślęcin, Pilona.
W celu stworzenia warunków dla rozwoju gospodarczego, wsparcia rynku pracy, stworzenia atrakcyjniejszych warunków prowadzenia działalności gospodarczej dla lokalnych przedsiębiorców, ochrony środowiska naturalnego oraz poprawy warunków życia i bezpieczeństwa mieszkańców, gmina należy do wielu związków i stowarzyszeń, których działalność ma zasięg międzygminny. Ponadto należy do międzynarodowego Komunalnego Związku Gmin Nadzalewowych, Stowarzyszenia Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk, Związku Gmin Zlewni Jeziora Drużno i Zalewu Wiślanego, Stowarzyszenia Żuławy, Stowarzyszenia Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Zalew Wiślany".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła 646 osób[14], co stanowi 11,05% bezrobotnych w powiecie elbląskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności[15].
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, a także tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminna Biblioteka Publiczna w Komorowie Żuławskim – filia w Nowakowie
Wydarzenia kulturalne związane z gminą:
- Festiwal Zespołów Folklorystycznych w Przezmarku
- Regionalny Festiwal Folkloru w Przezmarku
- Powiatowy Festiwal Piosenki Popularnej "Słowiki" w Komorowie Żuławskim
Ludzie związani z gminą:
- Jerzy Kosacz – malarz amator; w 1987 r. osiadł pod Elblągiem, gdzie mieszka z rodziną w zabytkowej posiadłości
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Elbląg należą[16]:
- wodociągowa wieża ciśnień w Bogaczewie
- zespół pałacowo-folwarczny w Janowie wraz z parkiem
- domy podcieniowe w miejscowościach Nowakowo, Pilona
- kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Przezmarku
- układ ruralistyczny wsi Tropy Elbląskie
- cmentarzysko kultury wielbarskiej w Weklicach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak Kopernikowski – pieszy szlak turystyczny, biegnący głównie przez miejsca związane z pobytem i pracą Mikołaja Kopernika
- Szlak Św. Wojciecha – łączy Elbląg z miejscem śmierci św. Wojciecha w Świętym Gaju
- Szlak Kanału Elbląskiego – Ostróda – Miłomłyn – Morąg – Małdyty – Pasłęk – Elbląg – Raczki Elbląskie – Jelonki – Drulity – Zalewo – Susz – Kisielice – Szymbark – Iława – Tynwałd – Boreczno – Miłomłyn – Ostróda
- Nadzalewowa Trasa Rowerowa – Kępiny Wielkie – Cieplice – Nowe Batorowo – Nowakowo – Rubno Wielkie – Elbląg – Próchnik – Łęcze – Suchacz – Pęklewo – Kadyny – Kikoły – Tolkmicko – Chojnowo – Krzyżewo – Frombork – Różaniec – Nowa Pasłęka – Ułowo – Braniewo
- wodne szlaki turystyczne przez Kanał Elbląski i Kanał Jagielloński
- Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
- liczne rezerwaty i pomniki przyrody
- Depresja w Raczkach Elbląskich
- Wyspa Nowakowska
- Tropy Elbląskie – wieś o typie ulicówki wodnej; równolegle do drogi prowadzi kanał, który stanowił główną arterię komunikacyjną wsi; budynki typu holenderskiego – zwrócone frontem do kanału, gdzie łodzie mogły wpływać na teren obejścia
- cmentarz pomennonicki z XVIII w. w Tropach Elbląskich i cmentarz mennonicki we Władysławowie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Elbląg, bazy noclegowej i gastronomicznej można uzyskać na stronie serwisu internetowego gminy Elbląg: gminaelblag.pl.
Religia
- Parafia greckokatolicka pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Elblągu
- Parafia Prawosławna pw. św. Równej Apostołom Marii Magdaleny w Elblągu
- Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Pomorskiej Wsi
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Elbląg istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Punkty Przedszkolne w Gronowie Górnym, Nowakowie, Węzinie
- Szkoła Podstawowa w Pilonie
- Szkoła Podstawowa w Węzinie
- Zespół Szkół w Nowakowie – Szkoła Podstawowa w Nowakowie, Gimnazjum w Nowakowie
- Zespół Szkół w Gronowie Górnym – Szkoła Podstawowa nr 1 w Gronowie Górnym, Gminne Gimnazjum w Gronowie Górnym
- Liceum Plastyczne w Gronowie Górnym
Sport
W gminie wiejskiej Elbląg organizowane są imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej, Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich, Liga Piłki Siatkowej Nowakowo Cup. Istnieją również kluby sportowe:
- KS Zagłada Lisów
- KS "ZALEW" Gmina Elbląg
- KS Orzeł Przezmark
- UKS "Concordia" w Gronowie Górnym
- UKS "Gigant" w Nowakowie
W gminie działa Elbląska Szkółka Piłkarska. W zajęciach biorą udział najmłodsi adepci piłki nożnej zarówno z gminy Elbląg oraz z terenu miasta. Zajęcia odbywają się na terenie kompleksu sportowego "Orlik 2012" w Gronowie Górnym przy Zespole Szkół w Gronowie Górnym oraz obiektach sportowych w Elblągu.
Organizowane są również mecze w piłce nożnej w ramach Gronowskiej Ligi Orlik.
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie "TalentArt" w Gronowie Górnym
- Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne ART-KOM w Komorowie Żuławskim
- Stowarzyszenie "Lisowianka" w Lisowie
- Stowarzyszenie "Wierzba" w Kazimierzowie
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:
- park krajobrazowy:
- Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej (36680 ha)
- rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Jezioro Drużno (3021,6 ha)
- Rezerwat Ujście Nogatu (Elbląg - grunty 277,9 ha; Tolkmicko - wody Zalewu Wiślanego i grunty 78,82 ha)
- Rezerwat Zatoka Elbląska (639,00 ha)
- obszar chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat (2738,5 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno (11738,9 ha)
- obszary Natura 2000:
- Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (40862,6 ha)
- Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk – Natura 2000 Ostoja Drużno (3088,8 ha)
- Obszar Specjalnej Ochrony ptaków – Jezioro Drużno (5995,7 ha)
- Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk – Natura 2000 Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej (2260,5 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Elbląg znajduje się 69 pomników przyrody ożywionej[17]. Są to głównie okazy dębów, buków, jesionów i aleje drzew. Wśród pomników przyrody nieożywionej znajduje się m.in. głaz narzutowy "Karciany Kamień".
Przypisy
- ↑ https://www.portalsamorzadowy.pl/wybory-2018/gmina/elblag,1656.html
- ↑ Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.06.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30.06.2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS[06.06.2014]
- ↑ Historia Wysoczyzny Elbląskiej, historia-wyzynaelblaska.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. z 1954, nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl[06.06.2014]
- ↑ Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.
- ↑ Dz.U. z 1975, nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. z 1975, nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Dz.U. z 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.06.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [06.06.2014]
Bibliografia
Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych,isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw,isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30.06.2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska dla gminy Elbląg na lata 2006–2011.
Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
BIP Urzędu Gminy Elbląg [06.06.2014]
GDOŚ [06.06.2014]
Historia Wysoczyzny Elbląskiej, historia-wyzynaelblaska.pl [06.06.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.06.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.06.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [06.06.2014]
Urząd Gminy Elbląg [06.06.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.06.2014]
