Szerokopaś

Szerokopaś
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Nidzica
Sołectwo	Szerokopaś
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szerokopaś
Położenie na mapie Polski Szerokopaś
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Szerokopaś (niem. Sierokopass, od 1938 r. Brietenfelde) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość leży na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19.000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano na prawie chełmińskim, w 1359 r. na 40 włókach. W 1437 r. wieś miała charakter czynszowy. Obejmowała wówczas 40 łanów: 4 sołtysowskie, 22 chłopskich, 13 pustych, 1 w okresie wolnizny . 4 października 1498 r. został odnowiony przywilej lokacyjny na prośbę Piotra sołtysa, który otrzymał 4 łany i został zobowiązany do służby wojskowej konno i w zbroi . W 1625 i w 1661 r. było tu 15 chłopów . W 1680 r. wieś obejmowała 18 łanów, które gospodarowało 9 chłopów . 12 pozostałych łanów obsadzono dopiero na początku XVIII w. W I poł. XVIII w. powstała tu szkoła wiejska. W wieku XIX liczba mieszkańców wsi sukcesywnie rosła. W 1817 r. było tu 131 osób, w 1846 r. – 175, w 1858 r. – 190, w 1867 r. – 238, w 1871 r. – 258, w 1885 r. – 291, w 1905 r. – 286, w 1910 r. – 282, w 1939 r. – 239 . Liczba domów w kolejnych latach wynosiła: w 1817 r. – 24, w 1846 r. – 26, w 1858 r. – 27, w 1871 r. – 36, w 1885 r. – 38, w 1895 r. – 39, w 1905 r. – 51, w 1910 r. – 41 . W XIX w. nauczycielem we wsi był Christoph Weiss. Do szkoły uczęszczały 23 osoby. W tym okresie większość mieszkańców była wyznania ewangelickiego. W 1858 r. wieś obejmowała 2177 mórg. W tym samym okresie istniała w miejscowości cegielnia.

Gospodarka

We wsi funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne oraz zakład meblarski.

Zabytki:

Do czasów współczesnych zachowała się tradycyjna zabudowa zagród (budynki z czerwonej cegły), budynek szkolny i cmentarz ewangelicki z II poł XIX w.

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Bibliografia:

Historia Nidzicy i okolic, pod red. W. Rezmer, Nidzica 2012, s. 194 - 195, 264.

Zobacz też

Kinlis (dyskusja) 13:25, 3 wrz 2013 (CEST)