Upałty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|zdjęcie = Upałty.jpg | |zdjęcie = Upałty.jpg | ||
|opis zdjęcia = Upałty - widok na jezioro<br/>Źródło: http://mazury.info.pl/atrakcje/upalty/, dostęp 21 września 2013 | |opis zdjęcia = Upałty - widok na jezioro<br/>Źródło: http://mazury.info.pl/atrakcje/upalty/, dostęp 21 września 2013 | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = Wieś sołecka |
|województwo = Warmińsko-Mazurskie | |województwo = Warmińsko-Mazurskie | ||
|powiat = Giżycki | |powiat = Giżycki | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|liczba ludności = | |liczba ludności = | ||
|rok = | |rok = | ||
| − | |strefa numeracyjna = | + | |strefa numeracyjna = (+48) 87 |
| − | |kod pocztowy = | + | |kod pocztowy = 11-500 |
| − | |tablice rejestracyjne = | + | |tablice rejestracyjne = NGI |
|SIMC = | |SIMC = | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Upałty''' (niem. ''Upalten'') – wieś sołecka w położona w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. | + | <big>'''Upałty''' (niem. ''Upalten'') – wieś sołecka w położona w Polsce, w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[gmina Giżycko|gminie Giżycko]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna: === | === Charakterystyka fizjograficzna: === | ||
| − | Krajobraz powiatu giżyckiego powstał na skutek | + | Krajobraz [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] powstał na skutek pobytu na tym obszarze lądolodu, który w [[plejstocen|plejstocenie]] napływał na te tereny z okolic [[Skandynawia|Skandynawii]]. Różnorodne formy tego krajobrazu tworzyły się w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodu oraz jego wód roztopowych. Z dłuższym postojem czoła lodowca powiązane są wzgórza [[morena czołowa|moreny czołowej]]. Należą do nich wzniesienia, występujące w formie wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału naniesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina oraz duże ilości potężnych głazów. Na terenie Upałt, w torfie i bagnach znajdują się narzędzia i broń, wykonane z materiałów organicznych, głównie z kości i z rogów: np. rogowe i kościane sztylety, gładziki i noże. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości: === | === Dzieje miejscowości: === | ||
| − | W 1471 roku komtur z Pokarmina nadał Janowi Schulzowi 10 włók. Powierzył ponadto | + | W 1471 roku [[komtur z Pokarmina]] nadał [[Jan Schulz|Janowi Schulzowi]] 10 włók. Powierzył ponadto założenie wsi z osiedleńcami niemieckimi. Na podstawie ksiąg rachunkowych [[starostwo giżyckie|starostwa giżyckiego]] w 1625 roku, we wsi żyli sami Polacy. W roku 1656 Tatarzy spalili wieś i dwór. [[Szkoła w Upałtach]] powstała w 1723 roku. W 1737 roku została zreorganizowana. Od roku 1929 działał we wsi urząd pocztowy. |
<br/> | <br/> | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| − | Jan Schulz, któremu komtur z Pokarmina powierzył założenie wsi, dając w posiadanie 10 włók. | + | [[Jan Schulz]], któremu [[komtur z Pokarmina]] powierzył założenie wsi, dając w posiadanie 10 włók. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 78: | Linia 77: | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina]] |
[[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 13:25, 20 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 13:25, 20 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 17:54, 26 paź 2013
| Upałty | |
| | |
 Upałty - widok na jezioro
Źródło: http://mazury.info.pl/atrakcje/upalty/, dostęp 21 września 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | Giżycki |
| Gmina | Giżycko |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-500 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Upałty | |
| Położenie na mapie Polski  Upałty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Upałty (niem. Upalten) – wieś sołecka w położona w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna:
Krajobraz powiatu giżyckiego powstał na skutek pobytu na tym obszarze lądolodu, który w plejstocenie napływał na te tereny z okolic Skandynawii. Różnorodne formy tego krajobrazu tworzyły się w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodu oraz jego wód roztopowych. Z dłuższym postojem czoła lodowca powiązane są wzgórza moreny czołowej. Należą do nich wzniesienia, występujące w formie wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału naniesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina oraz duże ilości potężnych głazów. Na terenie Upałt, w torfie i bagnach znajdują się narzędzia i broń, wykonane z materiałów organicznych, głównie z kości i z rogów: np. rogowe i kościane sztylety, gładziki i noże.
Dzieje miejscowości:
W 1471 roku komtur z Pokarmina nadał Janowi Schulzowi 10 włók. Powierzył ponadto założenie wsi z osiedleńcami niemieckimi. Na podstawie ksiąg rachunkowych starostwa giżyckiego w 1625 roku, we wsi żyli sami Polacy. W roku 1656 Tatarzy spalili wieś i dwór. Szkoła w Upałtach powstała w 1723 roku. W 1737 roku została zreorganizowana. Od roku 1929 działał we wsi urząd pocztowy.
Ludzie związani z miejscowością:
Jan Schulz, któremu komtur z Pokarmina powierzył założenie wsi, dając w posiadanie 10 włók.
Zabytki:
Gospodarka:
W 1816 roku rolnictwem zajmowało się we wsi 41 gospodarzy: 6 chłopów chełmińskich, 15 chłopów dziedzicznie wolnych, 1 karczmarz, 9 chłopów uwolnionych z pańszczyzny, 8 zagrodników i nauczyciel. W roku 1846 we wsi gospodarzyło 43 właścicieli. Według spisu z 17 maja 1939 roku wieś liczyła 548 mieszkańców i zajmowała obszar o łącznej powierzchni 1210 ha. W 1970 roku wieś składała się z 64 budynków mieszkalnych, które zamieszkiwało 476 mieszkańców. Do wsi należało 61 gospodarstw o łącznej powierzchni 540 ha. Posiadały łącznie 313 sztuk bydła, w tym 141 krów i 230 sztuk trzody chlewnej. Dodatkowo nieopodal wsi znajdowało się państwowe gospodarstwo rolne. Młyn w Upałtach zbudowano w początku XX wieku. Został zdewastowany w czasie drugiej wojny światowej. Ponownie uruchomiono go w 1946 roku. Po kilku latach młyn został przekształcony w zakład wymiany ziarna i stał się własnością spółdzielni kółek rolniczych.
Kultura:
Bibliografia:
Upałty, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
