Upałty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj miejscowości = Wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = Wieś sołecka | ||
|województwo = Warmińsko-Mazurskie | |województwo = Warmińsko-Mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = giżycki |
|gmina = Giżycko | |gmina = Giżycko | ||
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Upałty''' (niem. ''Upalten'') – wieś sołecka w położona w Polsce, w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[gmina Giżycko|gminie Giżycko]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. | + | <big>'''Upałty''' (niem. ''Upalten'') – wieś sołecka w położona w Polsce, w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[gmina Giżycko|gminie Giżycko]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. Obecnie sołtysem wsi jest [[Dorota Harasimowicz]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Charakterystyka fizjograficzna === | |
| − | === Charakterystyka fizjograficzna | + | Krajobraz [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] powstał na skutek pobytu na tym obszarze lądolodu, który w [[plejstocen|plejstocenie]] napływał na te tereny z okolic [[Skandynawia|Skandynawii]]. Różnorodne formy tego krajobrazu tworzyły się w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodu oraz jego wód roztopowych. Z dłuższym postojem czoła lodowca powiązane są wzgórza [[morena czołowa|moreny czołowej]]. Należą do nich wzniesienia, występujące w formie wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału naniesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina oraz duże ilości potężnych głazów. |
| − | Krajobraz [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] powstał na skutek pobytu na tym obszarze lądolodu, który w [[plejstocen|plejstocenie]] napływał na te tereny z okolic [[Skandynawia|Skandynawii]]. Różnorodne formy tego krajobrazu tworzyły się w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodu oraz jego wód roztopowych. Z dłuższym postojem czoła lodowca powiązane są wzgórza [[morena czołowa|moreny czołowej]]. Należą do nich wzniesienia, występujące w formie wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału naniesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina oraz duże ilości potężnych głazów | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Dzieje miejscowości === | |
| − | === Dzieje miejscowości | ||
W 1471 roku [[komtur z Pokarmina]] nadał [[Jan Schulz|Janowi Schulzowi]] 10 włók. Powierzył ponadto założenie wsi z osiedleńcami niemieckimi. Na podstawie ksiąg rachunkowych [[starostwo giżyckie|starostwa giżyckiego]] w 1625 roku, we wsi żyli sami Polacy. W roku 1656 Tatarzy spalili wieś i dwór. [[Szkoła w Upałtach]] powstała w 1723 roku. W 1737 roku została zreorganizowana. Od roku 1929 działał we wsi urząd pocztowy. | W 1471 roku [[komtur z Pokarmina]] nadał [[Jan Schulz|Janowi Schulzowi]] 10 włók. Powierzył ponadto założenie wsi z osiedleńcami niemieckimi. Na podstawie ksiąg rachunkowych [[starostwo giżyckie|starostwa giżyckiego]] w 1625 roku, we wsi żyli sami Polacy. W roku 1656 Tatarzy spalili wieś i dwór. [[Szkoła w Upałtach]] powstała w 1723 roku. W 1737 roku została zreorganizowana. Od roku 1929 działał we wsi urząd pocztowy. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Ludzie związani z miejscowością === | |
| − | === Ludzie związani z miejscowością | ||
[[Jan Schulz]], któremu [[komtur z Pokarmina]] powierzył założenie wsi, dając w posiadanie 10 włók. | [[Jan Schulz]], któremu [[komtur z Pokarmina]] powierzył założenie wsi, dając w posiadanie 10 włók. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Gospodarka === | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | === Gospodarka | ||
W 1816 roku rolnictwem zajmowało się we wsi 41 gospodarzy: 6 chłopów chełmińskich, 15 chłopów dziedzicznie wolnych, 1 karczmarz, 9 chłopów uwolnionych z pańszczyzny, 8 zagrodników i nauczyciel. W roku 1846 we wsi gospodarzyło 43 właścicieli. Według spisu z 17 maja 1939 roku wieś liczyła 548 mieszkańców i zajmowała obszar o łącznej powierzchni 1210 ha. W 1970 roku wieś składała się z 64 budynków mieszkalnych, które zamieszkiwało 476 mieszkańców. Do wsi należało 61 gospodarstw o łącznej powierzchni 540 ha. Posiadały łącznie 313 sztuk bydła, w tym 141 krów i 230 sztuk trzody chlewnej. Dodatkowo nieopodal wsi znajdowało się państwowe gospodarstwo rolne. Młyn w Upałtach zbudowano w początku XX wieku. Został zdewastowany w czasie drugiej wojny światowej. Ponownie uruchomiono go w 1946 roku. Po kilku latach młyn został przekształcony w zakład wymiany ziarna i stał się własnością spółdzielni kółek rolniczych. | W 1816 roku rolnictwem zajmowało się we wsi 41 gospodarzy: 6 chłopów chełmińskich, 15 chłopów dziedzicznie wolnych, 1 karczmarz, 9 chłopów uwolnionych z pańszczyzny, 8 zagrodników i nauczyciel. W roku 1846 we wsi gospodarzyło 43 właścicieli. Według spisu z 17 maja 1939 roku wieś liczyła 548 mieszkańców i zajmowała obszar o łącznej powierzchni 1210 ha. W 1970 roku wieś składała się z 64 budynków mieszkalnych, które zamieszkiwało 476 mieszkańców. Do wsi należało 61 gospodarstw o łącznej powierzchni 540 ha. Posiadały łącznie 313 sztuk bydła, w tym 141 krów i 230 sztuk trzody chlewnej. Dodatkowo nieopodal wsi znajdowało się państwowe gospodarstwo rolne. Młyn w Upałtach zbudowano w początku XX wieku. Został zdewastowany w czasie drugiej wojny światowej. Ponownie uruchomiono go w 1946 roku. Po kilku latach młyn został przekształcony w zakład wymiany ziarna i stał się własnością spółdzielni kółek rolniczych. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Bibliografia === | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | === Bibliografia | ||
''Upałty'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.<br/> | ''Upałty'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.<br/> | ||
| Linia 77: | Linia 61: | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat giżycki]][[Kategoria: Gmina Giżycko]][[Kategoria: Wieś sołecka]] |
[[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 13:25, 20 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 13:25, 20 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 18:13, 10 lis 2013
| Upałty | |
| | |
 Upałty - widok na jezioro
Źródło: http://mazury.info.pl/atrakcje/upalty/, dostęp 21 września 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Giżycko |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-500 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Upałty | |
| Położenie na mapie Polski  Upałty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Upałty (niem. Upalten) – wieś sołecka w położona w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Obecnie sołtysem wsi jest Dorota Harasimowicz.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Krajobraz powiatu giżyckiego powstał na skutek pobytu na tym obszarze lądolodu, który w plejstocenie napływał na te tereny z okolic Skandynawii. Różnorodne formy tego krajobrazu tworzyły się w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodu oraz jego wód roztopowych. Z dłuższym postojem czoła lodowca powiązane są wzgórza moreny czołowej. Należą do nich wzniesienia, występujące w formie wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału naniesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina oraz duże ilości potężnych głazów.
Dzieje miejscowości
W 1471 roku komtur z Pokarmina nadał Janowi Schulzowi 10 włók. Powierzył ponadto założenie wsi z osiedleńcami niemieckimi. Na podstawie ksiąg rachunkowych starostwa giżyckiego w 1625 roku, we wsi żyli sami Polacy. W roku 1656 Tatarzy spalili wieś i dwór. Szkoła w Upałtach powstała w 1723 roku. W 1737 roku została zreorganizowana. Od roku 1929 działał we wsi urząd pocztowy.
Ludzie związani z miejscowością
Jan Schulz, któremu komtur z Pokarmina powierzył założenie wsi, dając w posiadanie 10 włók.
Gospodarka
W 1816 roku rolnictwem zajmowało się we wsi 41 gospodarzy: 6 chłopów chełmińskich, 15 chłopów dziedzicznie wolnych, 1 karczmarz, 9 chłopów uwolnionych z pańszczyzny, 8 zagrodników i nauczyciel. W roku 1846 we wsi gospodarzyło 43 właścicieli. Według spisu z 17 maja 1939 roku wieś liczyła 548 mieszkańców i zajmowała obszar o łącznej powierzchni 1210 ha. W 1970 roku wieś składała się z 64 budynków mieszkalnych, które zamieszkiwało 476 mieszkańców. Do wsi należało 61 gospodarstw o łącznej powierzchni 540 ha. Posiadały łącznie 313 sztuk bydła, w tym 141 krów i 230 sztuk trzody chlewnej. Dodatkowo nieopodal wsi znajdowało się państwowe gospodarstwo rolne. Młyn w Upałtach zbudowano w początku XX wieku. Został zdewastowany w czasie drugiej wojny światowej. Ponownie uruchomiono go w 1946 roku. Po kilku latach młyn został przekształcony w zakład wymiany ziarna i stał się własnością spółdzielni kółek rolniczych.
Bibliografia
Upałty, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
