Wardęgowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Wardęgowo |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Wardęg...") |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Wardęgowa | |dopełniacz wsi = Wardęgowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = [[Krzyż w Wardęgowie.jpg|thumb|Krzyż w Wardęgowie, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Krzyż w Wardęgowie |
|rodzaj miejscowości = wieś | |rodzaj miejscowości = wieś | ||
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
| − | |gmina = Biskupiec | + | |gmina = Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = Wardęgowo | |sołectwo = Wardęgowo | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 44 |sekundN = 0 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 28 |sekundE = 0 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Wardęgowo'''</big> (niem. Wardengowo ) – wieś sołecka w województwie warmińsko – mazurskiej w powiecie nowomiejskim w gminie | + | <big>'''Wardęgowo'''</big> (niem. Wardengowo ) – wieś sołecka w Polsce województwie warmińsko – mazurskiej w powiecie nowomiejskim w gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego. |
| Linia 37: | Linia 37: | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| + | |||
Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorzwyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe. 3. Wody powierzchniowe. | Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorzwyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe. 3. Wody powierzchniowe. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Nazwa miejscowości pochodzi od słowa „hortulanus” – włóczęga . | + | Nazwa miejscowości pochodzi od słowa „hortulanus” – włóczęga. Miejscowość za czasów krzyżackich należała do komturstwa radzyńskiego. Nie znana jest dokładna data lokacji. W 1719 r. na skraju wsi Wardęgowo, małemu chłopcowi wypasującemu bydło objawiła się Matka Boska. Najprawdopodobniej jeden z wołów przeraźliwie ryczał, chłopiec podbiegł do niego i zauważył namalowany na blasze obraz Matki Bożej. Ponadto z miejscowych przekazów wynika, że w pobliżu miejscowości stoczono ciężkie walki, w których poległo wiele francuzów. Ponoć pochowano ofiary w jednym grobie nad którym stał krzyż usunięty w okresie międzywojennym. W 1720 r. właścicielką Wardęgowa była Rozalia Sampławska . 1789 r. wieś wraz z folwarkiem liczyła 11 dymów i należała do Czapskich . W XIX w. na terenie miejscowości istniała cegielnia. W XIX w. zajmowano się we wsi hodowlą krów mlecznych rasy wschodnio – fryskiej, owiec do strzyżenia, świń tucznych rasy Yorkshire. Przed II wojną światową Wardęgowo składało się z dwóch miejscowości: Wardęgowa oraz Wardęgówka. Po wojnie obie miejscowości zostały połączone administracyjnie.W 1885 r. było tutaj 5 domów, 13 dymów . We wsi mieszkało 76 osób w tym 54 katolików i 22 ewangelików. Nie zachowały się informacje o kształcie zabudowy wsi. |
| − | Miejscowość za czasów krzyżackich należała do komturstwa radzyńskiego. | ||
| − | W 1719 r. na skraju wsi Wardęgowo, małemu chłopcowi wypasującemu bydło objawiła się Matka Boska. Najprawdopodobniej jeden z wołów przeraźliwie ryczał, chłopiec podbiegł do niego i zauważył namalowany na blasze obraz Matki Bożej. Ponadto z miejscowych przekazów wynika, że w pobliżu miejscowości stoczono ciężkie walki, w których poległo wiele francuzów. Ponoć pochowano ofiary w jednym grobie nad którym stał krzyż usunięty w okresie międzywojennym. W 1720 r. właścicielką Wardęgowa była Rozalia Sampławska . 1789 r. wieś wraz z folwarkiem liczyła 11 dymów i należała do Czapskich . | ||
| − | |||
| − | W 1885 r. było tutaj 5 domów, 13 dymów . We wsi mieszkało 76 osób w tym 54 katolików i 22 ewangelików . | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny z II poł XX w. (powstała na miejscu drewnianej kapliczki z XVIII w.) | + | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny z II poł XX w. (powstała na miejscu drewnianej kapliczki z XVIII w.), dwór z I poł. XIX w., drewniane chaty z lat 1937 – 38; cmentarz wojskowy z 1812 r. |
| − | [[File: | + | [[File:Kaplica w Wardęgowie.jpg|thumb|Kaplica w Wardęgowie, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 65: | Linia 56: | ||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| − | + | http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=130&strona=1, 12.09.2013. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Miejscowość]] | [[Kategoria: Miejscowość]] | ||
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:43, 11 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:43, 11 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 16:35, 18 wrz 2013
| Wardęgowo | |
| | |
| [[Plik:thumb|Krzyż w Wardęgowie, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.|240px|Krzyż w Wardęgowie]] Krzyż w Wardęgowie
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
| Sołectwo | Wardęgowo |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wardęgowo | |
| Położenie na mapie Polski  Wardęgowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wardęgowo (niem. Wardengowo ) – wieś sołecka w Polsce województwie warmińsko – mazurskiej w powiecie nowomiejskim w gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego.
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorzwyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe. 3. Wody powierzchniowe.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości pochodzi od słowa „hortulanus” – włóczęga. Miejscowość za czasów krzyżackich należała do komturstwa radzyńskiego. Nie znana jest dokładna data lokacji. W 1719 r. na skraju wsi Wardęgowo, małemu chłopcowi wypasującemu bydło objawiła się Matka Boska. Najprawdopodobniej jeden z wołów przeraźliwie ryczał, chłopiec podbiegł do niego i zauważył namalowany na blasze obraz Matki Bożej. Ponadto z miejscowych przekazów wynika, że w pobliżu miejscowości stoczono ciężkie walki, w których poległo wiele francuzów. Ponoć pochowano ofiary w jednym grobie nad którym stał krzyż usunięty w okresie międzywojennym. W 1720 r. właścicielką Wardęgowa była Rozalia Sampławska . 1789 r. wieś wraz z folwarkiem liczyła 11 dymów i należała do Czapskich . W XIX w. na terenie miejscowości istniała cegielnia. W XIX w. zajmowano się we wsi hodowlą krów mlecznych rasy wschodnio – fryskiej, owiec do strzyżenia, świń tucznych rasy Yorkshire. Przed II wojną światową Wardęgowo składało się z dwóch miejscowości: Wardęgowa oraz Wardęgówka. Po wojnie obie miejscowości zostały połączone administracyjnie.W 1885 r. było tutaj 5 domów, 13 dymów . We wsi mieszkało 76 osób w tym 54 katolików i 22 ewangelików. Nie zachowały się informacje o kształcie zabudowy wsi.
Zabytki:
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny z II poł XX w. (powstała na miejscu drewnianej kapliczki z XVIII w.), dwór z I poł. XIX w., drewniane chaty z lat 1937 – 38; cmentarz wojskowy z 1812 r.
Bibliografia:
http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=130&strona=1, 12.09.2013.
