Wojnowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Pole-obowiązkowe |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi =...") |
|||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 307 (łącznie Wojnowo i Majdan) |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Wojnowo''' (niem. Eckertsdorf, pol. Wejnowo, Ekiertowo) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida. | + | <big>''' Wojnowo''' (niem. ''Eckertsdorf'', pol. ''Wejnowo'', ''Ekiertowo'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida. |
| + | |||
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. | W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. | ||
| Linia 51: | Linia 52: | ||
Po I wojnie światowej liczba staroobrzędowców zaczęła się zmniejszać, wskutek przechodzenia coraz większej liczby wiernych na prawosławie. Doszło do zawarcia unii z Kościołem prawosławnym, a w zamian hierarchia zezwoliła do kontynuowanie dawnych obrzędów. Po 1945 roku doszło do połączenia starowierców z Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym. Ostatnia przeorysza Antonina Kondratjewa zmarła w 1972 roku. Klasztor i ziemię zapisała mniszkom oraz Leonowi Ludwikowskiemu, który zobowiązał się do opieki nad siostrami i klasztornym dobytkiem . Po jego śmierci, obowiązki przejął syn, Krzysztof Ludwikowski. | Po I wojnie światowej liczba staroobrzędowców zaczęła się zmniejszać, wskutek przechodzenia coraz większej liczby wiernych na prawosławie. Doszło do zawarcia unii z Kościołem prawosławnym, a w zamian hierarchia zezwoliła do kontynuowanie dawnych obrzędów. Po 1945 roku doszło do połączenia starowierców z Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym. Ostatnia przeorysza Antonina Kondratjewa zmarła w 1972 roku. Klasztor i ziemię zapisała mniszkom oraz Leonowi Ludwikowskiemu, który zobowiązał się do opieki nad siostrami i klasztornym dobytkiem . Po jego śmierci, obowiązki przejął syn, Krzysztof Ludwikowski. | ||
W 1939 roku Wojnowo zamieszkiwało 605 osób, w tym 210 staroobrzędowców . W styczniu 1945 roku nie została dotknięta zniszczeniami. Pod koniec 1945 roku w miejscowości mieszkało około 280 osób. Po wojnie, w latach 50. i 60. Wojnowo zasłynęło z wyrobów tkackich, a prym w tej dziedzinie wiodła Anastazja Makarowska . Od lat 70. XX wieku ikony z Wojnowskiego klasztoru zaczęło gromadzić olsztyńskie Muzeum Warmii i Mazur. | W 1939 roku Wojnowo zamieszkiwało 605 osób, w tym 210 staroobrzędowców . W styczniu 1945 roku nie została dotknięta zniszczeniami. Pod koniec 1945 roku w miejscowości mieszkało około 280 osób. Po wojnie, w latach 50. i 60. Wojnowo zasłynęło z wyrobów tkackich, a prym w tej dziedzinie wiodła Anastazja Makarowska . Od lat 70. XX wieku ikony z Wojnowskiego klasztoru zaczęło gromadzić olsztyńskie Muzeum Warmii i Mazur. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
*Na wschodnim brzegu jeziora Duś, na skarpie przyjeziornej położony jest cmentarz staroobrzędowców. Nagrobki pochodzą z drugiej połowy XIX wieku, przełomu XIX i XX stulecia i wieku XX. Udało się odczytać inskrypcje na ponad 100 nagrobkach . | *Na wschodnim brzegu jeziora Duś, na skarpie przyjeziornej położony jest cmentarz staroobrzędowców. Nagrobki pochodzą z drugiej połowy XIX wieku, przełomu XIX i XX stulecia i wieku XX. Udało się odczytać inskrypcje na ponad 100 nagrobkach . | ||
*Drugi cmentarz staroobrzędowców położony jest tuż przy klasztorze, nad samym brzegiem jeziora Duś. Na cmentarzu pochowano również mniszki . | *Drugi cmentarz staroobrzędowców położony jest tuż przy klasztorze, nad samym brzegiem jeziora Duś. Na cmentarzu pochowano również mniszki . | ||
*Kolejny cmentarz położony jest przy drodze prowadzącej z Ukty do Wojnowa na brzegu rzeki Krutyni. Zachowało się 9 nagrobków (koniec wieku XIX i pierwsza połowa XX) z czytelnymi napisami w języku niemieckim . | *Kolejny cmentarz położony jest przy drodze prowadzącej z Ukty do Wojnowa na brzegu rzeki Krutyni. Zachowało się 9 nagrobków (koniec wieku XIX i pierwsza połowa XX) z czytelnymi napisami w języku niemieckim . | ||
| − | * | + | *Kolejny cmentarz z zachowanymi niemieckojęzycznymi inskrypcjami znajduje się przy skrzyżowaniu dróg Ruciane-Nida-Zgon i Wojnowo. Nagrobki pochodzą z pierwszej i drugiej połowy XX wieku |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| − | # | + | #''Mazury. Przewodnik Pascala'', oprac. Sylwia Kulczyk i in., Bielsko-Biała 2006. |
| − | # | + | #''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. |
| − | + | #Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. | |
| − | #Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:] | + | #Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992. |
| − | # | + | #Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993. |
| + | #Żurkowska Tekla, ''Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie'', Olsztyn 2008. | ||
| + | #Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:29.08.2013] | ||
| + | #Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:29.08.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 17:08, 28 wrz 2013
| Pole-obowiązkowe | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Ruciane-Nida |
| Liczba ludności (2010) | 307 (łącznie Wojnowo i Majdan) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-220 Ruciane-Nida |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pole-obowiązkowe | |
| Położenie na mapie Polski  Pole-obowiązkowe | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wojnowo (niem. Eckertsdorf, pol. Wejnowo, Ekiertowo) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest 8 km na wschód od Rucianego-Nidy, nad malowniczym jeziorem Duś, na pograniczu Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej, w odległości 3 km na południe od Ukty .
Dzieje miejscowości
Wieś została założona przez rosyjskich staroobrzędowców (starowierców, filiponów), którzy nie podporządkowali się reformom prawosławia podjętym w 1651 roku. Zmuszeni z powodu prześladowań do ucieczki, rozpoczęli osiedlanie się w Prusach od 1831 . W 1836 roku Ławrientij Rastopin założył nad jeziorem niewielką pustelnię. W 1839 roku we wsi mieszkało 298 osób. W 1847 roku w miejscu pustelni na jeziorem Duś powstał klasztor Zbawiciela i Trójcy Świętej. Pierwszym przeorem był Michał Chawromin . Od 1849 roku klasztor był filią Cmentarza Prieobrażeńskiego w Moskwie – jednego z ugrupowań w środowisku staroobrzędowców . Największy rozkwit klasztor odnotował w latach 1852-1867, kiedy przeorem został Paweł Pruski, z którego inicjatywy wydawano w Piszu pisma liturgiczne . Po jego wyjeździe z Wojnowa, klasztor przeżywał kryzys. W 1884 roku został zamknięty. Budynki stały się własnością zamożnego staroobrzędowca Uljana Słowikowa. W 1885 roku zjawiła się młoda zakonnica Jewpraksija (Olga Helena Dikopolska), przysłana przez moskiewską wspólnotę staroobrzędowców. Wykupiła klasztorne budynki, które stały się domem żeńskiego klasztoru starowierców. Organizatorką klasztoru była Anastazja Sokołowa.
Do roku 1884 był klasztorem męskim, następnie aż do śmierci ostatniej mniszki w 2005 roku. – żeńskim .
Przed wybuchem I wojny światowej klasztor zamieszkiwało 65 osób . W latach 1908-1928 przeoryszą była Jewpraksija, a od 1928 – Antonina Kondratjewa.
W 1920 roku jednowiercy, będący przedstawicielami odłamu kościoła prawosławnego skupiającego byłych staroobrzędowców – otrzymali stałego duchownego Aleksandra Awajewa. Awajew zorganizował parafię i zainicjował budowę drewnianej cerkwi z dzwonnicą . W 1946 roku parafia została podporządkowana jurysdykcji prawosławnego metropolity warszawskiego. Po śmierci Aleksandra Awajewa w roku 1957, jego obowiązki przejął Aleksander Makal, pełniący funkcję do roku 1970.
W 1876 roku w Wojnowie zaczęła działać szkoła. W 1935 roku pracowało w niej trzech nauczycieli, a uczęszczało do niej 118 uczniów.
Po I wojnie światowej liczba staroobrzędowców zaczęła się zmniejszać, wskutek przechodzenia coraz większej liczby wiernych na prawosławie. Doszło do zawarcia unii z Kościołem prawosławnym, a w zamian hierarchia zezwoliła do kontynuowanie dawnych obrzędów. Po 1945 roku doszło do połączenia starowierców z Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym. Ostatnia przeorysza Antonina Kondratjewa zmarła w 1972 roku. Klasztor i ziemię zapisała mniszkom oraz Leonowi Ludwikowskiemu, który zobowiązał się do opieki nad siostrami i klasztornym dobytkiem . Po jego śmierci, obowiązki przejął syn, Krzysztof Ludwikowski.
W 1939 roku Wojnowo zamieszkiwało 605 osób, w tym 210 staroobrzędowców . W styczniu 1945 roku nie została dotknięta zniszczeniami. Pod koniec 1945 roku w miejscowości mieszkało około 280 osób. Po wojnie, w latach 50. i 60. Wojnowo zasłynęło z wyrobów tkackich, a prym w tej dziedzinie wiodła Anastazja Makarowska . Od lat 70. XX wieku ikony z Wojnowskiego klasztoru zaczęło gromadzić olsztyńskie Muzeum Warmii i Mazur.
Zabytki:
- Na wschodnim brzegu jeziora Duś, na skarpie przyjeziornej położony jest cmentarz staroobrzędowców. Nagrobki pochodzą z drugiej połowy XIX wieku, przełomu XIX i XX stulecia i wieku XX. Udało się odczytać inskrypcje na ponad 100 nagrobkach .
- Drugi cmentarz staroobrzędowców położony jest tuż przy klasztorze, nad samym brzegiem jeziora Duś. Na cmentarzu pochowano również mniszki .
- Kolejny cmentarz położony jest przy drodze prowadzącej z Ukty do Wojnowa na brzegu rzeki Krutyni. Zachowało się 9 nagrobków (koniec wieku XIX i pierwsza połowa XX) z czytelnymi napisami w języku niemieckim .
- Kolejny cmentarz z zachowanymi niemieckojęzycznymi inskrypcjami znajduje się przy skrzyżowaniu dróg Ruciane-Nida-Zgon i Wojnowo. Nagrobki pochodzą z pierwszej i drugiej połowy XX wieku
Bibliografia:
- Mazury. Przewodnik Pascala, oprac. Sylwia Kulczyk i in., Bielsko-Biała 2006.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
- Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
- Żurkowska Tekla, Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie, Olsztyn 2008.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:29.08.2013]
- Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:29.08.2013]
Przypisy
