Wonna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Wonna |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Wonny |zd...") |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Wonny | |dopełniacz wsi = Wonny | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = [[File:Fragment kuźni w Wonnie.jpg|thumb|Fragment kuźni, żródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Fragment kuźni |
|rodzaj miejscowości = wieś | |rodzaj miejscowości = wieś | ||
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
| − | |gmina = Biskupiec | + | |gmina = Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = Wonna | |sołectwo = Wonna | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 33 |sekundN = 0 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 28 |sekundE = 0 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Wonna'''</big>(niem. Wonnenburg, Wonno )– wieś sołecka w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim w gminie | + | <big>'''Wonna'''</big> (niem. Wonnenburg, Wonno )– wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim w gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego. |
| Linia 36: | Linia 36: | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości | + | |
| + | Wieś znajduje się nieopodal Jeziora Karaś. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do Jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Pierwsze osadnictwo na tym terenie występowało już w epoce halsztackiej. Odkryto bowiem nad jeziorem Karaś kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Podaje się również, że za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem. Źródła wspominają w 1272 r. komtura Ottona z Wonny (Wonnenburg). | + | Pierwsze osadnictwo na tym terenie występowało już w epoce halsztackiej. Odkryto bowiem nad jeziorem Karaś kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Podaje się również, że za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem. Źródła wspominają w 1272 r. komtura Ottona z Wonny (Wonnenburg). Nie znana jest dokładna data lokacji wsi. Nie zachowała się także informacja odnosząca się do etymologi nazwy miejscowości oraz do formy ukształtowania zabudowań wiejskich. We wsi w połowie XVII w. wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i 95 dymów. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób w tym 354 katolików i 58 ewangelików. |
| − | |||
| − | W 1885 r. były tutaj 44 domy i 95 dymów . Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób w tym 354 katolików i 58 ewangelików | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | ===Kultura=== |
| + | Działa tutaj Ochotnicza Straż Pożarna. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | Na terenie wsi występują następujące zabytki: neogotycka kaplica i kuźnia oraz pomnik przyrody – klon jawor z 1993 r. | + | Na terenie wsi występują następujące zabytki: neogotycka kaplica i kuźnia oraz [[pomnik przyrody – klon jawor z 1993 r.]] |
| − | [[File: | + | [[File:Neogotycka kaplica w Wonnie.jpg|thumb|Negotycka kaplica, żródło: wwww.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 64: | Linia 58: | ||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. XIII, Warszawa | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
[[Kategoria: Miejscowość]] | [[Kategoria: Miejscowość]] | ||
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:51, 11 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:51, 11 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 07:55, 19 wrz 2013
| Wonna | |
| | |
| [[Plik:|240px|Fragment kuźni]] Fragment kuźni
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
| Sołectwo | Wonna |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wonna | |
| Położenie na mapie Polski  Wonna | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wonna (niem. Wonnenburg, Wonno )– wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim w gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś znajduje się nieopodal Jeziora Karaś. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do Jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.
Dzieje miejscowości
Pierwsze osadnictwo na tym terenie występowało już w epoce halsztackiej. Odkryto bowiem nad jeziorem Karaś kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Podaje się również, że za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem. Źródła wspominają w 1272 r. komtura Ottona z Wonny (Wonnenburg). Nie znana jest dokładna data lokacji wsi. Nie zachowała się także informacja odnosząca się do etymologi nazwy miejscowości oraz do formy ukształtowania zabudowań wiejskich. We wsi w połowie XVII w. wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i 95 dymów. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób w tym 354 katolików i 58 ewangelików.
Kultura
Działa tutaj Ochotnicza Straż Pożarna.
Zabytki:
Na terenie wsi występują następujące zabytki: neogotycka kaplica i kuźnia oraz pomnik przyrody – klon jawor z 1993 r.
Bibliografia:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss.
