Wąglik: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Dzieje miejscowości)
Linia 7: Linia 7:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Wąglika   
 
  |dopełniacz wsi        = Wąglika   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe      
+
  |opis zdjęcia          = Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej      
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  = [[Kategoria: wieś sołecka]] wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
  |powiat                = piski  
+
  |powiat                = [[Kategoria: powiat piski]] piski  
  |gmina                = Pisz  
+
  |gmina                = [[Kategoria: gmina Pisz]] Pisz  
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>''' Wąglik''' (niem. ''Wonglik'', od 1938 r. ''Balzershausen'') – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz.  
+
<big>''' Wąglik''' (niem. ''Wonglik'', od 1938 r. ''Balzershausen'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat piski|powiecie piskim]], w [[gmina Pisz|gminie Pisz]].
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
+
 +
W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na skraju Puszczy Piskiej, 3,5 km na południowy zachód od Pisza, usytuowana między Piszem a Jeziorem Brzozolasek, około 1,5 km na południe od drogi krajowej nr 58 (ze wsi Snopki).
+
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], na skraju [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], 3,5 km na południowy zachód od [[Pisz|Pisza]], usytuowana między Piszem a [[Jezioro Brzozolasek| Jeziorem Brzozolasek]], około 1,5 km na południe od drogi krajowej nr 58 (ze wsi [[Snopki]]).
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
=== Dzieje miejscowości ===
Wieś została lokowana w 1611 roku na prawie chełmińskim na 5 łanach. Było to ostatnie nadanie ziemi na terenie powiatu piskiego. Otrzymał je niejaki Balcer Ebert, konny strażnik puszczy – borowy. W XVII wieku wieś występowała jako Wonglik i Hans Ebert oder Wongligk (od nazwiska kolejnego właściciela, syna Balcera). Po Ebertach dobra przeszły po kądzieli w ręce rodziny Beylów. Zarówno Ebertowie, jak i Beylowie należeli do tzw. kulmerów – wolnych chłopów, warstwy pośredniej między chłopami czynszowymi a szlachtą. W 1710 roku dotarła do Wąglika wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców.
+
Wieś została lokowana w 1611 roku na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na 5 łanach. Było to ostatnie nadanie ziemi na terenie powiatu piskiego. Otrzymał je niejaki Balcer Ebert, konny strażnik puszczy – borowy. W XVII wieku wieś występowała jako Wonglik i Hans Ebert oder Wongligk (od nazwiska kolejnego właściciela, syna Balcera). Po Ebertach dobra przeszły po kądzieli w ręce rodziny Beylów. Zarówno Ebertowie, jak i Beylowie należeli do tzw. [[kulmerzy|kulmerów]] – wolnych chłopów, warstwy pośredniej między chłopami czynszowymi a szlachtą. W 1710 roku dotarła do Wąglika wielka [[epidemia dżumy]]; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców.
  
Intrygująco brzmiąca nazwa wsi i jej geneza w dalszym ciągu są przedmiotem badań (Grzegorz Białuński). Hipotezie o jej związku z jakimikolwiek chorobami przeczy brak występowania słowa „wąglik” w słownikach staropolskich w tym znaczeniu. Można założyć, że nazwa wywodziła się od nazwy osobowej, choć takowa również nie występuje w ówczesnych źródłach.  
+
Intrygująco brzmiąca nazwa wsi i jej geneza w dalszym ciągu są przedmiotem badań ([[Grzegorz Białuński]]). Hipotezie o jej związku z jakimikolwiek chorobami przeczy brak występowania słowa „wąglik” w słownikach staropolskich w tym znaczeniu. Można założyć, że nazwa wywodziła się od nazwy osobowej, choć takowa również nie występuje w ówczesnych źródłach.
 +
Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Damian Borkowski]]<ref> Źródło: http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853 [data dostępu: 20.09.2013]</ref>.
  
 
+
Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:
Liczba mieszkańców
 
  
 
1857 – 65 osób
 
1857 – 65 osób
Linia 64: Linia 65:
  
 
=== Zabytki: ===
 
=== Zabytki: ===
*Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
+
*Dawny [[cmentarz ewangelicki]] z początku XX wieku
 
+
*W lesie nieopodal miejscowości zlokalizowana jest mogiła  nieznanego oficera armii rosyjskiej.
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 78: Linia 79:
 
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 25.08.2013]
 
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 25.08.2013]
 
#Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 25.08.2013]
 
#Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 25.08.2013]
 
+
#Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/waglik [data dostępu: 25.08.2013]
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
Linia 85: Linia 86:
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
 
+
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 00:56, 25 paź 2013 (CEST)
  
 
[[Kategoria: Miejscowość]]
 
[[Kategoria: Miejscowość]]
 
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 00:59, 24 wrz 2013 (CEST)
 
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 00:59, 24 wrz 2013 (CEST)

Wersja z 00:56, 25 paź 2013


Wąglik

Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej
Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat piski
Gmina Pisz
Liczba ludności (2010) 201[1]
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 12-200
Tablice rejestracyjne NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Wąglik
Wąglik
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wąglik
Wąglik
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wąglik (niem. Wonglik, od 1938 r. Balzershausen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na skraju Puszczy Piskiej, 3,5 km na południowy zachód od Pisza, usytuowana między Piszem a Jeziorem Brzozolasek, około 1,5 km na południe od drogi krajowej nr 58 (ze wsi Snopki).


Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w 1611 roku na prawie chełmińskim na 5 łanach. Było to ostatnie nadanie ziemi na terenie powiatu piskiego. Otrzymał je niejaki Balcer Ebert, konny strażnik puszczy – borowy. W XVII wieku wieś występowała jako Wonglik i Hans Ebert oder Wongligk (od nazwiska kolejnego właściciela, syna Balcera). Po Ebertach dobra przeszły po kądzieli w ręce rodziny Beylów. Zarówno Ebertowie, jak i Beylowie należeli do tzw. kulmerów – wolnych chłopów, warstwy pośredniej między chłopami czynszowymi a szlachtą. W 1710 roku dotarła do Wąglika wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców.

Intrygująco brzmiąca nazwa wsi i jej geneza w dalszym ciągu są przedmiotem badań (Grzegorz Białuński). Hipotezie o jej związku z jakimikolwiek chorobami przeczy brak występowania słowa „wąglik” w słownikach staropolskich w tym znaczeniu. Można założyć, że nazwa wywodziła się od nazwy osobowej, choć takowa również nie występuje w ówczesnych źródłach. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Damian Borkowski[2].

Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:

1857 – 65 osób

1864 – 78 osób

1867 – 96 osób

1933 – 143 osoby

1939 – 149 osób

1988 – 86 osób


Zabytki:

  • Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
  • W lesie nieopodal miejscowości zlokalizowana jest mogiła nieznanego oficera armii rosyjskiej.


Bibliografia:

  1. Białuński Grzegorz, O początkach i nazwie Wąglika, Znad Pisy, nr 15, 2006, s. 29-31.
  2. Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
  3. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
  4. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
  5. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
  6. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  7. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 25.08.2013]
  8. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 25.08.2013]
  9. Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 25.08.2013]
  10. Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/waglik [data dostępu: 25.08.2013]

Przypisy

  1. Łącznie Wąglik, Jabłoń i Wąglik-Kolonia.
  2. Źródło: http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853 [data dostępu: 20.09.2013]



Zobacz też

Emes (dyskusja) 00:56, 25 paź 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 00:59, 24 wrz 2013 (CEST)