Wąglik

Wąglik
Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	201
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wąglik
Położenie na mapie Polski Wąglik
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wąglik (niem. Wonglik, od 1938 r. Balzershausen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na skraju Puszczy Piskiej, 3,5 km na południowy zachód od Pisza, usytuowana między Piszem a Jeziorem Brzozolasek, około 1,5 km na południe od drogi krajowej nr 58 (ze wsi Snopki).

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w 1611 roku na prawie chełmińskim na 5 łanach. Było to ostatnie nadanie ziemi na terenie powiatu piskiego. Otrzymał je niejaki Balcer Ebert, konny strażnik puszczy – borowy. W XVII wieku wieś występowała jako Wonglik i Hans Ebert oder Wongligk (od nazwiska kolejnego właściciela, syna Balcera). Po Ebertach dobra przeszły po kądzieli w ręce rodziny Beylów. Zarówno Ebertowie, jak i Beylowie należeli do tzw. kulmerów – wolnych chłopów, warstwy pośredniej między chłopami czynszowymi a szlachtą. W 1710 roku dotarła do Wąglika wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców.

Intrygująco brzmiąca nazwa wsi i jej geneza w dalszym ciągu są przedmiotem badań (Grzegorz Białuński). Hipotezie o jej związku z jakimikolwiek chorobami przeczy brak występowania słowa „wąglik” w słownikach staropolskich w tym znaczeniu. Można założyć, że nazwa wywodziła się od nazwy osobowej, choć takowa również nie występuje w ówczesnych źródłach. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Damian Borkowski.

Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:

1857 – 65 osób

1864 – 78 osób

1867 – 96 osób

1933 – 143 osoby

1939 – 149 osób

1988 – 86 osób

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
• W lesie nieopodal miejscowości zlokalizowana jest mogiła nieznanego oficera armii rosyjskiej.

Bibliografia:

1. Białuński Grzegorz, O początkach i nazwie Wąglika, Znad Pisy, nr 15, 2006, s. 29-31.
2. Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
3. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
4. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
5. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
6. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
7. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 25.08.2013]
8. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 25.08.2013]
9. Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 25.08.2013]
10. Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/waglik [data dostępu: 25.08.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 00:57, 25 paź 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 00:56, 25 paź 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 00:59, 24 wrz 2013 (CEST)