Jan Karol von Hohenzollern

Jan Karol von Hohenzollern
[[Plik: Jan Karol von Hohenzollern, źródło:Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss. |240px|Jan Karol von Hohenzollern]] Jan Karol von Hohenzollern
Data i miejsce urodzenia	25 lipca 1732 r. Fryburg Bryzgowijski
Data i miejsce śmierci	11 sierpnia 1803 r. Oliwa

Jan Karol von Hohenzollern (ur. 25 lipca 1732 r. we Fryburgu Bryzgowijskim, zm. 11 sierpnia 1803 r. w Oliwie) – biskup warmiński w latach 1795-1803, biskup chełmiński w latach 1785-1795, opat komendatoryjny opactwa cystersów w Oliwie od 1778.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Początkowo biskup Jan był kapitanem dragonów w armii francuskiej. Zafascynowany był jednak królem pruskim Fryderykiem II. Po zwycięstwie Fryderyka II w 1757 r. pod Rossbach, opuścił armię francuską i wyruszył do Prus. Król poradził mu stan duchowny. Jan niższe święcenia otrzymał w 1763 r. Pełne święcenia otrzymał w 1776 r.

Praca

W 1771 r. dzięki poparciu króla wybrano go do kapituły wrocławskiej. Ponieważ Fryderyk II chciał podporządkować kościół władzy protestanckiej, Jan dołączył do kapituły chełmińskiej. Stał się nawet koadiutorem z prawem następstwa. W 1779 r. Jan został opatem cysterskim w Pelplinie a w 1782 r. w Oliwie. W 1781 r. został mianowany przez króla Fryderyka II na protektora szkolnictwa w Prusach Zachodnich. W 1785 r. Hohenzollern objął władzę w biskupstwie chełmińskim. W 1795 r. po rezygnacji biskupa Krasickiego na rzecz biskupstwa krakowskiego, Jan został wybrany biskupem warmińskim. Co prawda w pośpiechu i bez zgody Stolicy Apostolskiej. Kapituła otrzymała polecenie wyboru nowego biskupa już w maju 1795 r. Było to sprzeczne z przyjętym prawem piotrkowskim: król powinien wybrać czterech kandydatów spośród przedstawionej listy. Ponadto nie przyszła informacja ze Stolic Apostolskiej o odwołaniu biskupa Krasickiego. Z przedstawicielem króla negocjowali w tej sprawie: Ignacy Mathy oraz Jan Nepomucen Cichowski. Ostatecznie król Fryderyk Wilhelm nakazał wybór w lipcu 1795 r. Frombork bał się utracić łaskę króla więc dokonał wyboru. Król tym samym złamał prawo do wyboru rządcy diecezji. Stolica Apostolska nie uznała procesu wyboru biskupa. Mimo odwołania wyboru kapituły przez Stolicę Apostolską - okazało się, że Stolica i kapituła wybrały tę samą osobę - Jana.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Prowadził życie wystawne. Dbał jednak o kulturę i tradycje polskie. Sam nie znał dobrze języka polskiego. W 1782 r. kiedy został protektorem szkolnictwa w Prusach Zachodnich miał stworzyć Instytut Szkolny. Jednak wobec sprzeciwu byłych eksjezuitów reforma szkolnictwa nie powiodła się.

Stosunki rodzinne, hobby, czym się zajmował, co lubił,, ciekawostki z życia, pracy i działalności

Był spokrewniony z domem królewskim w Prusach. Pochodził z katolickiej gałęzi Hohenzollernów. Jego ojciec Herman Fryderyk był marszałkiem austriackim i hrabią Rzeszy Niemieckiej.

Miał upodobania raczej wojskowe niż kościelne. Obracał się zatem w gronie wojskowych i magnatów. Stale przebywał w Oliwie. Nie wiele zajmowała się sprawami diecezji. Jego cechy charakteru przypadły do gustu biskupowi Krasickiemu. Jan tak jak Krasicki lubił polowania, biesiady oraz skłaniał się ku większej dbałości o przyrodę - poprzez parki i ogrody. Krasicki z Janem często się odwiedzali i ucztowali razem. Krasicki nawet zawarł z Hohenzollernem układ, kiedy ten był jeszcze biskupem chełmińskim. Hohenzollern miał spłacać przez 15 lat długi Krasickiego, jeżeli ten odda mu prawo następstwa na biskupstwie warmińskim. Ten układ zawetował król pruski. Widział Hohenzollerna jako następcę Krasickiego. Po śmierci Fryderyka II otrzymał od Fryderyka Wilhelma II Order Czerwonego Orła. Pozostawił po sobie dług, który kapituła spłacała 5 lat.

Bibliografia

Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
Kinlis (dyskusja) 20:37, 26 wrz 2013 (CEST)