Chata podcieniowa

<br>
'''Chata podcieniowa''' - (niem. Laubenhaus) model drewnianej [[Warmińska chata drewniana|chaty warmińskiej]] lub [[Mazurska chata drewniana|chaty mazurskiej]] o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach. 



{{Mała architektura2 sakralna infobox
<!-- w trakcie opracowania -->
 |nazwa        = Budownictwo ludowe
 |typ obiektu  = chata podcieniowa <!-- Parametr obowiązkowy   -->
 |lokalizacja  = przydrożna
 |datacja      = XVIII-XIX wiek
 |województwo  = warmińsko-mazurskie
}} <br />

<br>
== Występowanie ==

Ten typ budownictwa zaczął pojawiać się na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] na przełomie XVIII i XIX wieku głównie w domach szerokofrontowych-symetrycznych (trójdzielnych).
Na [[Warmia|Warmii]] występowały 4 rodzaje podcieni, na [[Mazury|Mazurach]] 3 rodzaje.
<br/>
<br>
== Opis ==

* '''podcienie szczytowe''' - płytkie, maksymalnie do 80 cm. głębokości. Wysunięcie ściany szczytowej poddasza najczęściej umieszczano z jednej strony budynku, rzadko z obu stron. Podcienie ozdabiano najczęściej dwudzielnym [[Elementy ozdobne chat drewnianych | deskowaniem w "jodełkę"]], szczytowym [[Elementy ozdobne chat drewnianych|pazdurem]] oraz rzeźbionymi filarami. Poza funkcją estetyczną, podcienie chroniło belki ściany dolnej przed nadmiarem wilgoci i szybkim gniciem, ale nie chroniło wejścia do chaty. 

* '''podcienie narożne''' - usytuowane od podwórza. Jeden z rogów poddasza zamiast na dolnych ścianach chałupy, wsparty był na 2 do 4 słupach. Podcienie to nie było tak ozdobne jak szczytowe, ale zabezpieczało wejście przed deszczem i śniegiem. 

* '''podcienie wypustowe''' - nad wejściem od strony podwórza lub od frontu. Podcienie w formie bardziej wysuniętego poddasza pełniło też funkcję spichlerza. Ten rodzaj podcienia był bardzo popularny na terenie [[Żuławy Wiślane|Żuław Wiślanych]] i Oberlandu, gdzie w większej liczbie zamieszkiwali osadnicy pochodzenia holenderskiego.  

* '''wnęka podcieniowa''' - rzadko spotykany na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]], mało popularny rodzaj podcienia. Polegał na wytworzeniu wnęki chroniącej wejście do chaty, na zasadzie cofnięcia fragmentu ściany z drzwiami do wnętrza domu. 
<br/>
<br>
== Zdjęcia ==

''' Nazwa_Obiektu ''' 
<br/>
 
<br>
[[Plik:Chata podcieniowa.jpg|240px|thumb|Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Oberlandzie w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_005.JPG/ wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]]
<br/>

<br>
== Bibliografia ==

Pokropek Marian, ''Osadnictwo i budownictwo'', w: ''Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków'', red. Józef Burszta, Wrocław 1976, s. 143-156.<br/>
''Mazury słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Mierzwa Waldemar, Dąbrówno, Warszawa 2008, s. 24-25.
<br/>

<br>
== Linki zewnętrzne ==

* http://www.muzeumolsztynek.com.pl/
<br/>
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]]