Cmentarze starowierskie na Mazurach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Opis) |
|||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| − | W południowej części Mazur, w rejonie wsi [[Ukta]] (gmina Ruciane Nida, powiat Piski), spotyka się cmentarze powstałe w 2. połowie XIX i na początku XX wieku, na których pochowani zostali [[starowierzy]] ([[starowiercy]], [[staroobrzędowcy]], [[filiponi]]). Ich pojawienie się w tych stronach w 1830 roku rozpoczęło nowy rozdział historii Mazur. Dziewicze tereny [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], z dala od ludzi i cywilizowanego świata były idealnym miejscem osiedlenia dla szukających schronienia i spokoju prześladowanych w swojej ojczyźnie odszczepieńców od prawosławia. Dzięki tym nowym „kolonizatorom” Wielkiej Puszczy w XIX wieku zapoczątkowane zostały w ten sposób wsie: [[Gałkowo]], [[Kadzidłowo]], [[Śwignajno (Ładne Pole)]], [[Mościska]], [[Piaski]], [[Piotrowo-Osiniak]], [[Onufryjewo]], [[Wojnowo]] (ośrodek religijny) i [[Zameczek]]. | + | W południowej części Mazur, w rejonie wsi [[Ukta]] ([[Ruciane Nida (gmina miejsko-wiejska)|gmina Ruciane Nida]], [[Powiat Piski |powiat Piski]]), spotyka się cmentarze powstałe w 2. połowie XIX i na początku XX wieku, na których pochowani zostali [[starowierzy]] ([[starowiercy]], [[staroobrzędowcy]], [[filiponi]]). Ich pojawienie się w tych stronach w 1830 roku rozpoczęło nowy rozdział historii Mazur. Dziewicze tereny [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], z dala od ludzi i cywilizowanego świata były idealnym miejscem osiedlenia dla szukających schronienia i spokoju prześladowanych w swojej ojczyźnie odszczepieńców od prawosławia. Dzięki tym nowym „kolonizatorom” Wielkiej Puszczy w XIX wieku zapoczątkowane zostały w ten sposób wsie: [[Gałkowo]], [[Kadzidłowo]], [[Śwignajno (Ładne Pole)]], [[Mościska]], [[Piaski]], [[Piotrowo-Osiniak]], [[Onufryjewo]], [[Wojnowo]] (ośrodek religijny) i [[Zameczek]]. |
Po 1945 roku większość starowierców opuściła Mazury. Cennym świadectwem i czytelną pozostałością po znikającej obecnie religii oraz istotnym elementem krajobrazu kulturowego, wyróżniającym ten teren od pozostałej części Mazur, są cmentarze starowierskie. Ich cechą charakterystyczną jest ustronna lokalizacja poza zwartą zabudową wsi. Przeważnie były to jakieś wzniesienia z widoczną z oddali grupą starodrzewia. Znajdujące się na nich najstarsze, zapewne jeszcze z XIX wieku, groby opatrzone są płaskimi kamieniami, częściowo ociosanymi, na których wykuto starowierskie krzyże. Większość z nich nie posiada wykutych dat i nazwisk, więc nie jest wiadome, kto i kiedy został pod nimi pochowany. Brak też najstarszych krzyży drewnianych. Religia starowierców nie pozwalała na podnoszenie, czy naprawianie przewróconych ze starości lub uszkodzonych drewnianych krzyży, które w ten sposób uległy naturalnemu rozkładowi. | Po 1945 roku większość starowierców opuściła Mazury. Cennym świadectwem i czytelną pozostałością po znikającej obecnie religii oraz istotnym elementem krajobrazu kulturowego, wyróżniającym ten teren od pozostałej części Mazur, są cmentarze starowierskie. Ich cechą charakterystyczną jest ustronna lokalizacja poza zwartą zabudową wsi. Przeważnie były to jakieś wzniesienia z widoczną z oddali grupą starodrzewia. Znajdujące się na nich najstarsze, zapewne jeszcze z XIX wieku, groby opatrzone są płaskimi kamieniami, częściowo ociosanymi, na których wykuto starowierskie krzyże. Większość z nich nie posiada wykutych dat i nazwisk, więc nie jest wiadome, kto i kiedy został pod nimi pochowany. Brak też najstarszych krzyży drewnianych. Religia starowierców nie pozwalała na podnoszenie, czy naprawianie przewróconych ze starości lub uszkodzonych drewnianych krzyży, które w ten sposób uległy naturalnemu rozkładowi. | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
Na omawianym terenie można wskazać 8 cmentarzy starowierskich znajdujących się w: [[Cmentarz starowierski w Gałkowie |Gałkowie]], [[Cmentarz starowierski w Iwanowie |Iwanowie]], [[Cmentarz starowierski w Kadzidłowie |Kadzidłowie]], [[Cmentarz starowierski w Onufryjewie |Onufryjewie]], [[Cmentarz starowierski w Osiniaku |Osiniaku]], [[Cmentarz starowierski w Śwignajnie |Śwignajnie (Ładne Pole)]] i [[Cmentarze starowierskie w Wojnowie |dwa w Wojnowie]]. Jedna część tych cmentarzy ma charakter czynny, druga zaś tak jakby zapomniana i częściowo zaniedbana. | Na omawianym terenie można wskazać 8 cmentarzy starowierskich znajdujących się w: [[Cmentarz starowierski w Gałkowie |Gałkowie]], [[Cmentarz starowierski w Iwanowie |Iwanowie]], [[Cmentarz starowierski w Kadzidłowie |Kadzidłowie]], [[Cmentarz starowierski w Onufryjewie |Onufryjewie]], [[Cmentarz starowierski w Osiniaku |Osiniaku]], [[Cmentarz starowierski w Śwignajnie |Śwignajnie (Ładne Pole)]] i [[Cmentarze starowierskie w Wojnowie |dwa w Wojnowie]]. Jedna część tych cmentarzy ma charakter czynny, druga zaś tak jakby zapomniana i częściowo zaniedbana. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
W Wojnowie obok tzw. białej cerkwi znajduje się [[Cmentarz prawosławny w Wojnowie |cmentarz prawosławny]]. | W Wojnowie obok tzw. białej cerkwi znajduje się [[Cmentarz prawosławny w Wojnowie |cmentarz prawosławny]]. | ||
Wersja z 10:10, 4 lip 2014
| Cmentarze starowierskie na Mazurach | |
| | |
| typ obiektu: | cmentarze starowierskie |
| datacja: | 2. poł. XIX-XXI |
| powiat: | piski |
| gmina: | Ruciane Nida |
| miejscowość: | Gałkowo, Iwanowo, Kadzidłowo, Onufryjewo, Osiniak, Śwignajno (Ładne Pole), Wojnowo |
Cmentarze starowierskie na Mazurach
Spis treści
Położenie
Cmentarze starowierskie na Mazurach znajdują sie na terenie gminy Ruciane Nida, w powiecie piskim.
Opis
W południowej części Mazur, w rejonie wsi Ukta (gmina Ruciane Nida, powiat Piski), spotyka się cmentarze powstałe w 2. połowie XIX i na początku XX wieku, na których pochowani zostali starowierzy (starowiercy, staroobrzędowcy, filiponi). Ich pojawienie się w tych stronach w 1830 roku rozpoczęło nowy rozdział historii Mazur. Dziewicze tereny Puszczy Piskiej, z dala od ludzi i cywilizowanego świata były idealnym miejscem osiedlenia dla szukających schronienia i spokoju prześladowanych w swojej ojczyźnie odszczepieńców od prawosławia. Dzięki tym nowym „kolonizatorom” Wielkiej Puszczy w XIX wieku zapoczątkowane zostały w ten sposób wsie: Gałkowo, Kadzidłowo, Śwignajno (Ładne Pole), Mościska, Piaski, Piotrowo-Osiniak, Onufryjewo, Wojnowo (ośrodek religijny) i Zameczek.
Po 1945 roku większość starowierców opuściła Mazury. Cennym świadectwem i czytelną pozostałością po znikającej obecnie religii oraz istotnym elementem krajobrazu kulturowego, wyróżniającym ten teren od pozostałej części Mazur, są cmentarze starowierskie. Ich cechą charakterystyczną jest ustronna lokalizacja poza zwartą zabudową wsi. Przeważnie były to jakieś wzniesienia z widoczną z oddali grupą starodrzewia. Znajdujące się na nich najstarsze, zapewne jeszcze z XIX wieku, groby opatrzone są płaskimi kamieniami, częściowo ociosanymi, na których wykuto starowierskie krzyże. Większość z nich nie posiada wykutych dat i nazwisk, więc nie jest wiadome, kto i kiedy został pod nimi pochowany. Brak też najstarszych krzyży drewnianych. Religia starowierców nie pozwalała na podnoszenie, czy naprawianie przewróconych ze starości lub uszkodzonych drewnianych krzyży, które w ten sposób uległy naturalnemu rozkładowi.
Na omawianym terenie można wskazać 8 cmentarzy starowierskich znajdujących się w: Gałkowie, Iwanowie, Kadzidłowie, Onufryjewie, Osiniaku, Śwignajnie (Ładne Pole) i dwa w Wojnowie. Jedna część tych cmentarzy ma charakter czynny, druga zaś tak jakby zapomniana i częściowo zaniedbana.
Ciekawostki
W Wojnowie obok tzw. białej cerkwi znajduje się cmentarz prawosławny.
Bibliografia
Iwaniec Eugeniusz, Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich XVII-XX w., Warszawa 1977.
