Prejłowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
W 1710 roku majątek został sprzedany przez Wołowskich. Nowym właścicielem został kapitan wojska polskiego - Jan Ernest von Kirschendorf. W majątku zmarła jego pierwsza żona - Anna Pomianowska. Sam Kirschendorf zmarł w Prejowie w roku 1716. Małżonkowie pozostawili jedyną córkę Annę Mariannę (1696-1771), która pozostała w majątku jako dziedziczka. Przed śmiercią ojca została wydana za Kazimierza Józefa Wilkańca herbu Wilk, który osiadł w dobrach żony. Ich jedyny syn - Józef Kazimierz był rezydentem w Prejowie oraz właścicielem karczmy w [[Patryki|Patrykach]]. W 1766 roku zasiadał w komisji powołanej przez biskupa [[Adam Stanisław Grabowski|Adama Stanisława Grabowskiego]] w celu opracowania warmińskiej ordynacji krajowej - zbioru praw regulujących życie codzienne [[Warmia|Warmii]] w dziedzinie handlu, rzemiosła i rolnictwa. Józef Kazmierz poślubił w 1753 roku Annę Konstancję - najstarszą z sześciorga dzieci Michała Ludwika von Melitza. Małżonka właściciela Prejłowa zmarła jednak wkrótce po narodzinach pierwszej córki - Anny Marianny. | W 1710 roku majątek został sprzedany przez Wołowskich. Nowym właścicielem został kapitan wojska polskiego - Jan Ernest von Kirschendorf. W majątku zmarła jego pierwsza żona - Anna Pomianowska. Sam Kirschendorf zmarł w Prejowie w roku 1716. Małżonkowie pozostawili jedyną córkę Annę Mariannę (1696-1771), która pozostała w majątku jako dziedziczka. Przed śmiercią ojca została wydana za Kazimierza Józefa Wilkańca herbu Wilk, który osiadł w dobrach żony. Ich jedyny syn - Józef Kazimierz był rezydentem w Prejowie oraz właścicielem karczmy w [[Patryki|Patrykach]]. W 1766 roku zasiadał w komisji powołanej przez biskupa [[Adam Stanisław Grabowski|Adama Stanisława Grabowskiego]] w celu opracowania warmińskiej ordynacji krajowej - zbioru praw regulujących życie codzienne [[Warmia|Warmii]] w dziedzinie handlu, rzemiosła i rolnictwa. Józef Kazmierz poślubił w 1753 roku Annę Konstancję - najstarszą z sześciorga dzieci Michała Ludwika von Melitza. Małżonka właściciela Prejłowa zmarła jednak wkrótce po narodzinach pierwszej córki - Anny Marianny. | ||
| − | W spisie majątkowym przygotowanym po zaborze Warmii przez [[Prusy]], Prejłowo wraz z młynem widnieje jako własność katolika Wilkańca. Owdowiały Józef Kazimierz Wilkaniec zmarł w rodzinnym majątku w 1789 roku. Przed śmiercią wydał swoją jedyną córką za Franciszka Henryka Badyńskiego herbu Jelita. Badyńscy byli właścicielami [[Maruny|Marun]], [[Pajtuny|Pajtun]], [[Wały ( | + | W spisie majątkowym przygotowanym po zaborze Warmii przez [[Prusy]], Prejłowo wraz z młynem widnieje jako własność katolika Wilkańca. Owdowiały Józef Kazimierz Wilkaniec zmarł w rodzinnym majątku w 1789 roku. Przed śmiercią wydał swoją jedyną córką za Franciszka Henryka Badyńskiego herbu Jelita. Badyńscy byli właścicielami [[Maruny|Marun]], [[Pajtuny|Pajtun]], [[Wały (gmina Purda)|Wałów]], [[Radostowo|Radostowa]] i [[Wesołowo (gmina Purda)|Wesołowa]]. Młodzi małżonkowie odziedziczyli Pajtuny i Prejłowo. |
W 1785 roku Prejłowo określano jako majątek szlachecki z folwarkiem oraz wieś chłopską. Miejscowość składała się wówczas z 17 domów. Pod koniec XVIII wieku Prejłowo nabyła rodzina Czajkowskich herbu Dębno. W 1820 roku majątek był własnością A.R.Vanhoffena. W 1871 roku Prejłowo należało do kapitana Baldowa. Jego majątek waz z młynem obejmował obszar 654 ha. Według danych za rok 1905 i 1907, właścicielem Prejłowa był wówczas generał w stanie spoczynku von Bercken, do którego należały również Pajtuny. | W 1785 roku Prejłowo określano jako majątek szlachecki z folwarkiem oraz wieś chłopską. Miejscowość składała się wówczas z 17 domów. Pod koniec XVIII wieku Prejłowo nabyła rodzina Czajkowskich herbu Dębno. W 1820 roku majątek był własnością A.R.Vanhoffena. W 1871 roku Prejłowo należało do kapitana Baldowa. Jego majątek waz z młynem obejmował obszar 654 ha. Według danych za rok 1905 i 1907, właścicielem Prejłowa był wówczas generał w stanie spoczynku von Bercken, do którego należały również Pajtuny. | ||
Wersja z 13:37, 16 lip 2014
| Prejłowo | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Liczba ludności (2010) | 455 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Prejłowo | |
| Położenie na mapie Polski  Prejłowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Prejłowo (niem. Preiwils) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 455 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Lilla Kondrusik[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 5 km na północ od Purdy.
Dzieje miejscowości
Nazwa wsi wywodzi się od imienia pruskiego zasadźcy Preiwila, który był pierwszym i rzeczywistym założycielem majątku, powstałego w połowie XIV wieku. Kilkadziesiąt lat później majątek wielkości 30 łanów został założony przez kapitułę warmińską w drodze przywileju lennego, wystawionego w roku 1380. Odbiorcą nadania był geometra o imieniu Tylo. Od XVII do XIX wieku majątek znajdował się nieprzerwanie w rękach licznych rodzin szlacheckich, pochodzących z Mazowsza.
W połowie XVII wieku Prejłowo należało do rodziny Goworowskich, herbu Prus. Do rodu należał również miejscowy młyn. Kolejnymi właścicielami była rodzina Wołowskich herbu Prus, do której należały również Pajtuny. W majątku rezydował wówczas Mikołaj Wołowski. Jego siostra Anna Prakseda z Prejłowa wyszła za mąż za Alberta Maksymiliana Hozjusza, właściciela Limit. Hozjusz był dowódcą biskupiego zamku w Jezioranach, a później burgrabią zamku lidzbarskiego.
W 1710 roku majątek został sprzedany przez Wołowskich. Nowym właścicielem został kapitan wojska polskiego - Jan Ernest von Kirschendorf. W majątku zmarła jego pierwsza żona - Anna Pomianowska. Sam Kirschendorf zmarł w Prejowie w roku 1716. Małżonkowie pozostawili jedyną córkę Annę Mariannę (1696-1771), która pozostała w majątku jako dziedziczka. Przed śmiercią ojca została wydana za Kazimierza Józefa Wilkańca herbu Wilk, który osiadł w dobrach żony. Ich jedyny syn - Józef Kazimierz był rezydentem w Prejowie oraz właścicielem karczmy w Patrykach. W 1766 roku zasiadał w komisji powołanej przez biskupa Adama Stanisława Grabowskiego w celu opracowania warmińskiej ordynacji krajowej - zbioru praw regulujących życie codzienne Warmii w dziedzinie handlu, rzemiosła i rolnictwa. Józef Kazmierz poślubił w 1753 roku Annę Konstancję - najstarszą z sześciorga dzieci Michała Ludwika von Melitza. Małżonka właściciela Prejłowa zmarła jednak wkrótce po narodzinach pierwszej córki - Anny Marianny.
W spisie majątkowym przygotowanym po zaborze Warmii przez Prusy, Prejłowo wraz z młynem widnieje jako własność katolika Wilkańca. Owdowiały Józef Kazimierz Wilkaniec zmarł w rodzinnym majątku w 1789 roku. Przed śmiercią wydał swoją jedyną córką za Franciszka Henryka Badyńskiego herbu Jelita. Badyńscy byli właścicielami Marun, Pajtun, Wałów, Radostowa i Wesołowa. Młodzi małżonkowie odziedziczyli Pajtuny i Prejłowo.
W 1785 roku Prejłowo określano jako majątek szlachecki z folwarkiem oraz wieś chłopską. Miejscowość składała się wówczas z 17 domów. Pod koniec XVIII wieku Prejłowo nabyła rodzina Czajkowskich herbu Dębno. W 1820 roku majątek był własnością A.R.Vanhoffena. W 1871 roku Prejłowo należało do kapitana Baldowa. Jego majątek waz z młynem obejmował obszar 654 ha. Według danych za rok 1905 i 1907, właścicielem Prejłowa był wówczas generał w stanie spoczynku von Bercken, do którego należały również Pajtuny.
W 1825 roku w miejscowości działała szkoła, w której nauczano zarówno w języku polskim jak i niemieckim.
Ludzie związani z miejscowością
- Józef Hozjusz (1674-1738) - w 1720 roku został mianowany biskupem poznańskim; syn siostry właściciela Prejłowa - Mikołaja Wołowskiego. Jego ojciec Albert Maksymilian Hozjusz był burgrabią zamku lidzbarskiego
- Jan Kazimierz Wołowski (1635-1697) - brat właściciela Prejłowa, Mikołaja Wołowskiego; dziekan kapituły warmińskiej we Fromborku.
Zabytki
- Pozostałości parku dworskiego
- Dawna gorzelnia dworska
- Trzy tradycyjne kapliczki przydrożne
- Budynek dawnej szkoły
- Tradycyjna wiejska zabudowa
Bibliografia
- Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Historia wsi na stronie gminy Purda [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
Zobacz też
