Liwa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
|||
Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
− | <big>''' Liwa''' (niem. ''Bieberswalde'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[ | + | <big>''' Liwa''' (niem. ''Bieberswalde'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Miłomłyn (gmina miejsko-wiejska)|gminie Miłomłyn]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
Linia 39: | Linia 39: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
− | Data powstania wsi nie jest znana. Nazwa miejscowości ma z pewnością staropruskie korzenie. W XIII-XIV wieku spotykamy się z odmianami ''Lywa'' i ''Lyue''. Miejscowość z polecenia [[Krzysztof Bieber|Krzysztofa Biebera]] założył Jan Thalers. Thalers otrzymał nadanie zobowiązując się do założenia wsi na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na obszarze liczącym 50 łanów. Okolice były zasiedlane przez | + | Data powstania wsi nie jest znana. Nazwa miejscowości ma z pewnością staropruskie korzenie. W XIII-XIV wieku spotykamy się z odmianami ''Lywa'' i ''Lyue''. Miejscowość z polecenia [[Krzysztof Bieber|Krzysztofa Biebera]] założył Jan Thalers. Thalers otrzymał nadanie zobowiązując się do założenia wsi na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] na obszarze liczącym 50 łanów. Okolice były zasiedlane przez kolonistów niemieckich sprowadzanych przez [[Zakon Krzyżacki|Zakon]]. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] w roku 1466. W 1686 roku Liwa liczyła zaledwie 3 włóki. W XVIII wiek omawiany obszar dotknęły skutki [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemii dżumy]], pustoszącej [[Prusy]] w latach 1709-1711, nie znana jest jednak liczba ofiar z Liwy. W 1783 roku wieś składała się już z 67 domów. W 1883 roku w miejscowości działała polska biblioteka. W 1895 roku Liwę zamieszkiwało 1145 osób, a sama miejscowość zajmowała obszar 1616 ha. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 1027 osób. |
Przed 1939 rokiem w Liwie znany był podobno starosłowiański obrzęd ''kuli'', mający polegać na uderzaniu ścian chaty za pomocą drewnianej laski, zwanej ''kulą''. Tym sposobem miano przekazywać sobie informacje dotyczące spraw organizacyjnych we wsi. Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Joanna Karabinowska ]]<ref> http://www.bip.milomlyn.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=5&bip_sid=pyfOUrver5IrXRbT6cX1aL2HO4y3T1 [data dostępu: 29.08.2013]</ref>. | Przed 1939 rokiem w Liwie znany był podobno starosłowiański obrzęd ''kuli'', mający polegać na uderzaniu ścian chaty za pomocą drewnianej laski, zwanej ''kulą''. Tym sposobem miano przekazywać sobie informacje dotyczące spraw organizacyjnych we wsi. Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Joanna Karabinowska ]]<ref> http://www.bip.milomlyn.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=5&bip_sid=pyfOUrver5IrXRbT6cX1aL2HO4y3T1 [data dostępu: 29.08.2013]</ref>. | ||
+ | <br/> | ||
+ | |||
+ | ===Religia=== | ||
+ | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Liwie|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej]]. | ||
+ | <br/> | ||
+ | |||
+ | ===Edukacja=== | ||
+ | *[[Szkoła Podstawowa w Liwie]] | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
− | *[[Cmentarz | + | *[[Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Liwie |kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej]], wybudowany przed 1914 r. |
− | *[[Pomnik ku czci poległych]], zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do [[Boguszewo|Boguszewa]] i [[Miłomłyn|Miłomłyna]]. Wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. | + | *[[Cmentarz ewangelicki w Liwie|Cmentarz ewangelicki]] z połowy XIX wieku, wpisany do [[wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]]. |
− | *Na wiejskim | + | *[[Pomnik ku czci poległych w Liwie |Pomnik ku czci poległych]], zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do [[Boguszewo|Boguszewa]] i [[Miłomłyn|Miłomłyna]]. Wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]. |
− | *[[Wiatrak paltrak]] z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych | + | *Na wiejskim cmentarzu zlokalizowany jest symboliczny grób niemieckiego żołnierza, który poległ w Rosji, w 1941 roku. Na grobie czarna stela z dedykacją matki żołnierza. |
+ | *[[Wiatrak paltrak w Liwie| Wiatrak paltrak]] z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych | ||
+ | <br/> | ||
+ | |||
+ | === Turystyka === | ||
+ | *Niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym - przebieg trasy: [[Zalewo]] - [[Rąbity]] - [[Międzychód]] - [[Śliwa]] - [[Boreczno]] - [[Duba]] - [[Mózgowo]] - [[Karnity]] - [[Dębinka]] - [[Miłomłyn]] - [[Lubień]] - Liwa - [[Zalewo]] - [[Gil Mały]] -[[Gil Wielki]] - [[Wiewiórka]] - [[Frednowy]] - [[Tynwałd]] - [[Jezierzyce]] - [[Jażdżówki]] - [[Kwiry]] - [[Szałkowo]] - [[Iława]] | ||
+ | <br/> | ||
+ | |||
+ | ===Ludzie związani z miejscowością=== | ||
+ | *[[Stanisław Andrzej Gorczyca]] (ur. 1958) — nauczyciel w Szkole Podstawowej w Liwie (w latach 1984–1990), samorządowiec, wójt gminy Miłomłyn, burmistrz miasta i gminy Miłomłyn, wykładowca akademicki, polityk, poseł na Sejm IV i V kadencji, senator VII i VIII kadencji. | ||
<br/> | <br/> | ||
Linia 62: | Linia 79: | ||
<br/> | <br/> | ||
− | + | [[Kategoria: Powiat ostródzki]] | |
− | + | [[Kategoria: Miłomłyn (gmina miejsko-wiejska)]] | |
− | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
− | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
− | [[ |
Wersja z 11:17, 21 lip 2014
Pole-obowiązkowe | |
| |
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | ![]() |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | ostródzki |
Gmina | Miłomłyn |
Liczba ludności (2010) | 705 (łącznie Liwa, Glimy, Lubień) |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Kod pocztowy | 14-140 |
Tablice rejestracyjne | NOS |
![]() {{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Liwa (niem. Bieberswalde) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłomłyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), w odległości 5 km na południe od Miłomłyna. Kanał Elbląski oddalony jest o 1,5 km na wschód od wsi.
Dzieje miejscowości
Data powstania wsi nie jest znana. Nazwa miejscowości ma z pewnością staropruskie korzenie. W XIII-XIV wieku spotykamy się z odmianami Lywa i Lyue. Miejscowość z polecenia Krzysztofa Biebera założył Jan Thalers. Thalers otrzymał nadanie zobowiązując się do założenia wsi na prawie chełmińskim na obszarze liczącym 50 łanów. Okolice były zasiedlane przez kolonistów niemieckich sprowadzanych przez Zakon. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. W 1686 roku Liwa liczyła zaledwie 3 włóki. W XVIII wiek omawiany obszar dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej Prusy w latach 1709-1711, nie znana jest jednak liczba ofiar z Liwy. W 1783 roku wieś składała się już z 67 domów. W 1883 roku w miejscowości działała polska biblioteka. W 1895 roku Liwę zamieszkiwało 1145 osób, a sama miejscowość zajmowała obszar 1616 ha. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 1027 osób.
Przed 1939 rokiem w Liwie znany był podobno starosłowiański obrzęd kuli, mający polegać na uderzaniu ścian chaty za pomocą drewnianej laski, zwanej kulą. Tym sposobem miano przekazywać sobie informacje dotyczące spraw organizacyjnych we wsi. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Joanna Karabinowska [1].
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej.
Edukacja
Zabytki:
- kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, wybudowany przed 1914 r.
- Cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków.
- Pomnik ku czci poległych, zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do Boguszewa i Miłomłyna. Wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas I wojny światowej.
- Na wiejskim cmentarzu zlokalizowany jest symboliczny grób niemieckiego żołnierza, który poległ w Rosji, w 1941 roku. Na grobie czarna stela z dedykacją matki żołnierza.
- Wiatrak paltrak z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych
Turystyka
- Niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym - przebieg trasy: Zalewo - Rąbity - Międzychód - Śliwa - Boreczno - Duba - Mózgowo - Karnity - Dębinka - Miłomłyn - Lubień - Liwa - Zalewo - Gil Mały -Gil Wielki - Wiewiórka - Frednowy - Tynwałd - Jezierzyce - Jażdżówki - Kwiry - Szałkowo - Iława
Ludzie związani z miejscowością
- Stanisław Andrzej Gorczyca (ur. 1958) — nauczyciel w Szkole Podstawowej w Liwie (w latach 1984–1990), samorządowiec, wójt gminy Miłomłyn, burmistrz miasta i gminy Miłomłyn, wykładowca akademicki, polityk, poseł na Sejm IV i V kadencji, senator VII i VIII kadencji.
Bibliografia:
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:13.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html [data dostępu:13.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1945/warminsko-mazurskie/liwa ;http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/liwa [data dostępu:13.08.2013]
- Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:13.08.2013]
Przypisy