Mikosze: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Mikosze | |nazwa = Mikosze | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Mikoszy |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Mikosze''' (niem. ''Mikossen'', od 1938 r. ''Arenswalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Orzysz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 246 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Czesław Janczewski]]<ref>[http://www.bip.orzysz.pl/index.php?k=315/ Strona Urzędu Gminy Orzysz] [30.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich |Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]] i [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]]. Miejscowość leży w odległości około 1,5 km na zachód od [[Orzysz|Orzysza]], w pobliżu drogi krajowej nr 16 w kierunku [[Mikołajki|Mikołajek]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Osada istniała już przed wojną trzynastoletnią (1454–1466) i należała do niejakiego Mikuscha, od którego wywodzi się jej nazwa, zapisywana w tym okresie jako ''Mikuschen'', ''Micoschen''. Zmiana nazwy wiąże się z nadaniem dóbr służebnych Stanisławowi von der Bännsse (Pansse) w 1468 roku. Objął on dotychczasowe 40 łanów oraz otrzymał dodatkowe 10 łanów, całość na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]]. Odtąd wieś poczęto nazywać ''Pannsker'', ''Panszken'' lub Banszki. Rzeczony Stanisław był później sędzią ryńskim. Rodzina ta najprawdopodobniej pochodziła z Mazowsza – Pęscy z Pęsów w powiecie zambrowskim. Dodajmy również, że Stanisław uzyskał zezwolenie na budowę dworu w Mikoszach. | |
| − | + | W 1497 roku [[Mikołaj Jeger]] z [[Grzegorze |Grzegorzy]] nabył przy Mikoszach 1,5 łanu na prawie chełmińskim – wcześniej własność [[Maciej Sordach| Macieja Schordacha]] z [[Ełk|Ełku]]. W pierwszej połowie mieszkali tu również przedstawiciele szlachty pochodzącej z Mazowsza: Alex Jurski i Maciej Karbowski. W tym czasie dobra w Mikoszach uległy rozdrobnieniu na 10 majątków wolnych. | |
| − | + | W pierwszej połowie XVII wieku na 12 łanach w Mikoszach właścicielem był [[Fryderyk Pułaski| Fryderyk (Franciszek) Pułaski]] (przed 1641), później należały one do [[Jan Pułaski|Jana]] (1642) i [[Zygmunt Pułaski |Zygmunta]] (do 1672 roku) Pułaskich. Przed końcem wieku weszły w posiadanie [[Jan von Reibnitz |Jana von Reibnitza]], a około 1719 roku – [[Jan von Krösten|Jana Sebastiana von Kröstena]]. W tym czasie, tj. w XVI i XVII wieku, wieś ponownie zaczęła być nazywana ''Mikossen'', ''Mykossen''. Miejscowość należała do [[Parafia ewangelicka w Orzyszu|parafii ewangelickiej w Orzyszu]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | W 1497 roku Mikołaj Jeger z Grzegorzy nabył przy Mikoszach 1,5 łanu na prawie chełmińskim – wcześniej własność Macieja Schordacha z [[Ełk|Ełku]]. W pierwszej połowie mieszkali tu również przedstawiciele szlachty pochodzącej z Mazowsza: Alex Jurski i Maciej Karbowski. W tym czasie dobra w Mikoszach uległy rozdrobnieniu na 10 majątków wolnych. | ||
| − | W pierwszej połowie XVII wieku na 12 łanach w Mikoszach właścicielem był Fryderyk (Franciszek) Pułaski (przed 1641), później należały one do Jana (1642) i Zygmunta (do 1672 roku) Pułaskich. Przed końcem wieku weszły w posiadanie Jana von Reibnitza, a około 1719 roku – Jana Sebastiana von Kröstena. W tym czasie, tj. w XVI i XVII wieku, wieś ponownie zaczęła być nazywana ''Mikossen'', ''Mykossen''. | ||
Szkoła w Mikoszach powstała w drugiej połowie XVIII wieku (między 1786 a 1797 rokiem). W 1935 roku uczęszczało do niej 88 uczniów, zatrudnionych było dwóch nauczycieli. | Szkoła w Mikoszach powstała w drugiej połowie XVIII wieku (między 1786 a 1797 rokiem). W 1935 roku uczęszczało do niej 88 uczniów, zatrudnionych było dwóch nauczycieli. | ||
| − | Przed [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojną światową]] majątek w Mikoszach należał do niemieckiej rodziny Arenswaldów, później zmienił właścicieli, a w 1930 roku został rozparcelowany. | + | Przed [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojną światową]] majątek w Mikoszach należał do niemieckiej rodziny [[Rodzina Arenswald |Arenswaldów]], później zmienił właścicieli, a w 1930 roku został rozparcelowany. |
| − | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojnie światowej]] we wsi założono [[ | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojnie światowej]] we wsi założono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. |
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 – 248 osób | + | *1857 r. – 248 osób |
| − | 1864 – 286 osób | + | *1864 r. – 286 osób |
| − | 1867 – 260 osób | + | *1867 r. – 260 osób |
| − | 1933 – 420 osób | + | *1933 r. – 420 osób |
| − | 1939 – 394 osoby | + | *1939 r. – 394 osoby |
| − | + | ==Kultura== | |
| − | |||
| − | |||
W miejscowości organizowane były imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim:Plenery Wielkich Jezior Festiwal Mazurski 2000|Plenerów Wielkich Jezior Festiwal Mazurski]]. | W miejscowości organizowane były imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim:Plenery Wielkich Jezior Festiwal Mazurski 2000|Plenerów Wielkich Jezior Festiwal Mazurski]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Turystyka== | |
| − | Przez przepływającą przez Mikosze [[Rzeka Orzysza| | + | Przez przepływającą przez Mikosze rzekę [[Rzeka Orzysza|Orzyszę]] przebiega [[Szlak kajakowy im. Michała Kajki |szlak kajakowy im. Michała Kajki]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
#Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996. | #Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996. | ||
| − | #Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr | + | #Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. |
#''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | #''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | ||
#Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, ''Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych'', Orzysz 2004. | #Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, ''Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych'', Orzysz 2004. | ||
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [17.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [17.08.2013] |
| + | #[http://www.bip.orzysz.pl/ Strona Urzędu Gminy Orzysz] [30.08.2013] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 20:01, 16 wrz 2014
| Mikosze | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Orzysz |
| Liczba ludności (2010) | 246 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-250 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Mikosze | |
| Położenie na mapie Polski  Mikosze | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Mikosze (niem. Mikossen, od 1938 r. Arenswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 246 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Czesław Janczewski[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego. Miejscowość leży w odległości około 1,5 km na zachód od Orzysza, w pobliżu drogi krajowej nr 16 w kierunku Mikołajek.
Dzieje miejscowości
Osada istniała już przed wojną trzynastoletnią (1454–1466) i należała do niejakiego Mikuscha, od którego wywodzi się jej nazwa, zapisywana w tym okresie jako Mikuschen, Micoschen. Zmiana nazwy wiąże się z nadaniem dóbr służebnych Stanisławowi von der Bännsse (Pansse) w 1468 roku. Objął on dotychczasowe 40 łanów oraz otrzymał dodatkowe 10 łanów, całość na prawie chełmińskim. Odtąd wieś poczęto nazywać Pannsker, Panszken lub Banszki. Rzeczony Stanisław był później sędzią ryńskim. Rodzina ta najprawdopodobniej pochodziła z Mazowsza – Pęscy z Pęsów w powiecie zambrowskim. Dodajmy również, że Stanisław uzyskał zezwolenie na budowę dworu w Mikoszach.
W 1497 roku Mikołaj Jeger z Grzegorzy nabył przy Mikoszach 1,5 łanu na prawie chełmińskim – wcześniej własność Macieja Schordacha z Ełku. W pierwszej połowie mieszkali tu również przedstawiciele szlachty pochodzącej z Mazowsza: Alex Jurski i Maciej Karbowski. W tym czasie dobra w Mikoszach uległy rozdrobnieniu na 10 majątków wolnych. W pierwszej połowie XVII wieku na 12 łanach w Mikoszach właścicielem był Fryderyk (Franciszek) Pułaski (przed 1641), później należały one do Jana (1642) i Zygmunta (do 1672 roku) Pułaskich. Przed końcem wieku weszły w posiadanie Jana von Reibnitza, a około 1719 roku – Jana Sebastiana von Kröstena. W tym czasie, tj. w XVI i XVII wieku, wieś ponownie zaczęła być nazywana Mikossen, Mykossen. Miejscowość należała do parafii ewangelickiej w Orzyszu.
Szkoła w Mikoszach powstała w drugiej połowie XVIII wieku (między 1786 a 1797 rokiem). W 1935 roku uczęszczało do niej 88 uczniów, zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Przed I wojną światową majątek w Mikoszach należał do niemieckiej rodziny Arenswaldów, później zmienił właścicieli, a w 1930 roku został rozparcelowany. Po II wojnie światowej we wsi założono Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 248 osób
- 1864 r. – 286 osób
- 1867 r. – 260 osób
- 1933 r. – 420 osób
- 1939 r. – 394 osoby
Kultura
W miejscowości organizowane były imprezy towarzyszące w ramach Plenerów Wielkich Jezior Festiwal Mazurski.
Turystyka
Przez przepływającą przez Mikosze rzekę Orzyszę przebiega szlak kajakowy im. Michała Kajki.
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Bank Danych Lokalnych GUS [17.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [17.08.2013]
- Strona Urzędu Gminy Orzysz [30.08.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Orzysz [30.08.2013]
