Rudzienice: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie | + | '''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]. W latach 1973–1976 znajdowała się na obszarze [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 859 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa wsi pełni [[Zbigniew Osasiuk]]<ref>[http://ilawa-ug.bip-wm.pl/public/get_file_contents.php?id=106389/ Strona Urzędu Gminy Iława] [12.11.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 16, w odległości ok. 7 km od [[Iława| Iławy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą ''Raydez''. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[Komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – ''Raudnitz'' – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. | |
| − | Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[ | + | Po podboju terytorium przez [[Zakon Krzyżacki]] doszło do podziału tego obszaru pomiędzy [[Biskup pomezański|biskupem pomezańskim]] a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania [[Traktat dzierzgoński|traktatu dzierzgońskiego]] zapewne była jakimś centrum władzy pruskich [[Pomezanie|Pomezanów]]. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu [[Prusowie|Prusów]]. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczyły całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. |
| − | Po podboju terytorium przez [[Zakon Krzyżacki]] | ||
| − | W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók. | + | W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny [[Rodzina von Kreytzen| von Kreytzen]]. 18 stycznia 1675 roku bracia: Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 [[Włóka |włók]]. |
| − | W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie | + | W 1789 roku Rudzienice były [[Wieś szlachecka |wsią szlachecką]] wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie obejmowały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha. |
| + | W 1885 roku na 2631 ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa [[Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa z siedzibą w Rudzienicach |Iławska Spółdzielnia Rolniczo–Usługowo–Handlowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
| − | W | + | W miejscowości znajduje się [[Samorządowa Szkoła Podstawowa w Rudzienicach |szkoła podstawowa]]. |
| + | <br/> | ||
| + | ==Kultura== | ||
| + | W Rudzienicach działa [[Gminna Biblioteka Publiczna w Rudzienicach |Gminna Biblioteka Publiczna]], zespół [[Zespół Gosposie z Rudzienic|"Gosposie"]], a przy szkole podstawowej [[lkwim:Chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie” z Rudzienic |chór „Archimini–Potomana–Zarepete–Czeremini–Kibiczanie”]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Religia== | ||
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |parafii rzymskokatolickiej]]. Wieś znajduje się także na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie |parafii greckokatolickiej w Iławie]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | == Zabytki == | ||
| + | Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz [[Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |kościół]] z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
| − | == | + | *[[Krzysztof Harmaciński]] (ur. 1958) - społecznik, samorządowiec, wójt gminy Iława, dyrektor Iławskiej Spółdzielni Rolniczo-Usługowo-Handlowej z siedzibą w Rudzienicach |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | #Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia Mazury, przewodnik'', Białystok 1996. | |
| − | + | #''Iława, z dziejów miasta i powiatu'', red. M. Lossman, Olsztyn 1972. | |
| − | + | #Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969. | |
| − | + | #Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968. | |
| − | + | #''Rudzienice'', [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888. | |
| − | + | #[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych] [12.11.2013] | |
| − | + | {{Przypisy}} | |
| − | + | <references/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | < | ||
[[Kategoria: Powiat iławski]] | [[Kategoria: Powiat iławski]] | ||
Wersja z 19:46, 17 lis 2014
| Rudzienice | |
| | |
![Pocztówka z Rudzienic Strona Starych Pocztówek [21.09.2013]](/index.php/Plik:Rudzienice.jpg) Pocztówka z Rudzienic Strona Starych Pocztówek [21.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Iława |
| Liczba ludności (2010) | 859 |
| Strefa numeracyjna | (+48)89 |
| Kod pocztowy | 14-204 |
| Tablice rejestracyjne | NIL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rudzienice | |
| Położenie na mapie Polski  Rudzienice | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rudzienice (niem. Raudnitz) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1973–1976 znajdowała się na obszarze województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 859 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa wsi pełni Zbigniew Osasiuk[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 16, w odległości ok. 7 km od Iławy.
Dzieje miejscowości
Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guentera von Hohensteina. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Po podboju terytorium przez Zakon Krzyżacki doszło do podziału tego obszaru pomiędzy biskupem pomezańskim a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania traktatu dzierzgońskiego zapewne była jakimś centrum władzy pruskich Pomezanów. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu Prusów. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczyły całej wsi, a tylko poszczególnych zagród.
W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia: Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.
W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie obejmowały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.
W 1885 roku na 2631 ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa Iławska Spółdzielnia Rolniczo–Usługowo–Handlowa.
Szkolnictwo
W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa.
Kultura
W Rudzienicach działa Gminna Biblioteka Publiczna, zespół "Gosposie", a przy szkole podstawowej chór „Archimini–Potomana–Zarepete–Czeremini–Kibiczanie”.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Wieś znajduje się także na terenie parafii greckokatolickiej w Iławie.
Zabytki
Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.
Ludzie związani z miejscowością
- Krzysztof Harmaciński (ur. 1958) - społecznik, samorządowiec, wójt gminy Iława, dyrektor Iławskiej Spółdzielni Rolniczo-Usługowo-Handlowej z siedzibą w Rudzienicach
Bibliografia
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok 1996.
- Iława, z dziejów miasta i powiatu, red. M. Lossman, Olsztyn 1972.
- Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
- Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
- Rudzienice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
- Bank Danych Lokalnych [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Iława [12.11.2013]
