Zdunowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Zdunowo | |nazwa = Zdunowo | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Zdunowa | |dopełniacz wsi = Zdunowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Zdunowo''' (niem. ''Sdunowen'', od 1938 r. ''Sadunen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pisz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 100 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Urszula Charubin]]<ref> [http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [20.09.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | W latach | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], w południowej części [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], 20 km na południowy zachód od [[Pisz|Pisza]], w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie podlaskim. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś została założona w 1709 roku jako [[osada szkatułowa]]. Życie mieszkańców na przestrzeni wieków związane było z otaczającą wieś puszczą. W XVIII wieku zajmowali się przede wszystkim eksploatacją złóż rudy darniowej, dostarczanej następnie do jednej z pobliskich hut, m.in. największej z nich w [[Wądołek|Wądołku]]. Z kolei pod koniec XIX wieku i do wybuchu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] mieszkało tu wielu robotników zatrudnionych przy wyrębie lasu i dostarczaniu drewna do okolicznych tartaków. W pierwszej połowie XX wieku działała we wsi gospoda. | + | Wieś została założona w 1709 roku jako [[Osada szkatułowa |osada szkatułowa]]. Życie mieszkańców na przestrzeni wieków związane było z otaczającą wieś puszczą. W XVIII wieku zajmowali się przede wszystkim eksploatacją złóż rudy darniowej, dostarczanej następnie do jednej z pobliskich hut, m.in. największej z nich w [[Wądołek|Wądołku]]. Z kolei pod koniec XIX wieku i do wybuchu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] mieszkało tu wielu robotników zatrudnionych przy wyrębie lasu i dostarczaniu drewna do okolicznych tartaków. W pierwszej połowie XX wieku działała we wsi gospoda. |
W 1935 roku do miejscowej szkoły (brak daty założenia) uczęszczało 133 dzieci, pracowało zaś trzech nauczycieli. | W 1935 roku do miejscowej szkoły (brak daty założenia) uczęszczało 133 dzieci, pracowało zaś trzech nauczycieli. | ||
Zdunowo długo należało do odległej [[Parafia ewangelicka w Rozogach|parafii ewangelickiej w Rozogach]]; dopiero w połowie XIX wieku włączono je do nowo utworzonej parafii w [[Turośl|Turośli]]. Obecnie we wsi działa [[Ośrodek Rekolekcyjny „Szkoła Wiary”]]. | Zdunowo długo należało do odległej [[Parafia ewangelicka w Rozogach|parafii ewangelickiej w Rozogach]]; dopiero w połowie XIX wieku włączono je do nowo utworzonej parafii w [[Turośl|Turośli]]. Obecnie we wsi działa [[Ośrodek Rekolekcyjny „Szkoła Wiary”]]. | ||
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców wsi Zdunowo w poszczególnych okresach: | |
| − | + | *1857 r. – 277 osób | |
| − | + | *1864 r. – 342 osoby | |
| − | + | *1867 r. – 357 osób | |
| − | + | *1939 r. – 342 osoby | |
| − | + | *1988 r. – 77 osób | |
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Zabytki== | |
| + | *[[Zespół budynków szkolnych w Zdunowie |zespół budynków szkolnych]] z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane; obecnie własność prywatna | ||
| + | *zespół [[Karczma w Zdunowie|karczmy]] z początków XX wieku: karczma i budynek gospodarczy, murowane; obecnie własność prywatna | ||
| + | *[[Cmentarz ewangelicki w Zdunowie|cmentarz ewangelicki]] z pierwszej ćwierci XX wieku | ||
| + | *cmentarz ewangelicki rodzinny z pierwszej połowy XX wieku | ||
| + | *cmentarz ewangelicki rodzinny | ||
| + | *trzy drewniane domy (nr 7, 10, 11) z okresu międzywojennego | ||
| − | + | == Bibliografia== | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
| − | #Hippel Rudolf | + | #von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. |
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | ||
| − | #Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, | + | #Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121. |
| − | #Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, | + | #Pawlicki Ryszard W., ''Ziemia piska jako region turystyczny do 1945'', Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25. |
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, | + | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90. |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [07.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [07.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [07.09.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 20:19, 28 lis 2014
| Zdunowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Pisz |
| Liczba ludności (2010) | 100 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-200 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zdunowo | |
| Położenie na mapie Polski  Zdunowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zdunowo (niem. Sdunowen, od 1938 r. Sadunen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 100 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Urszula Charubin[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w południowej części Puszczy Piskiej, 20 km na południowy zachód od Pisza, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie podlaskim.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1709 roku jako osada szkatułowa. Życie mieszkańców na przestrzeni wieków związane było z otaczającą wieś puszczą. W XVIII wieku zajmowali się przede wszystkim eksploatacją złóż rudy darniowej, dostarczanej następnie do jednej z pobliskich hut, m.in. największej z nich w Wądołku. Z kolei pod koniec XIX wieku i do wybuchu II wojny światowej mieszkało tu wielu robotników zatrudnionych przy wyrębie lasu i dostarczaniu drewna do okolicznych tartaków. W pierwszej połowie XX wieku działała we wsi gospoda.
W 1935 roku do miejscowej szkoły (brak daty założenia) uczęszczało 133 dzieci, pracowało zaś trzech nauczycieli.
Zdunowo długo należało do odległej parafii ewangelickiej w Rozogach; dopiero w połowie XIX wieku włączono je do nowo utworzonej parafii w Turośli. Obecnie we wsi działa Ośrodek Rekolekcyjny „Szkoła Wiary”.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców wsi Zdunowo w poszczególnych okresach:
- 1857 r. – 277 osób
- 1864 r. – 342 osoby
- 1867 r. – 357 osób
- 1939 r. – 342 osoby
- 1988 r. – 77 osób
Zabytki
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane; obecnie własność prywatna
- zespół karczmy z początków XX wieku: karczma i budynek gospodarczy, murowane; obecnie własność prywatna
- cmentarz ewangelicki z pierwszej ćwierci XX wieku
- cmentarz ewangelicki rodzinny z pierwszej połowy XX wieku
- cmentarz ewangelicki rodzinny
- trzy drewniane domy (nr 7, 10, 11) z okresu międzywojennego
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
- Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [07.09.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [07.09.2013]
- Strona Urzędu Gminy Pisz [07.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Pisz [20.09.2013]
