Lejkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Dzieje miejscowości)
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Lejkowo   
 
  |nazwa                = Lejkowo   
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Lejkowa   
 
  |dopełniacz wsi        = Lejkowa   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          =  
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br>
<big>''' Lejkowo''' (niem. ''Röblau'', do 1948 r. ''Rablewo'', ''Reblowo'', ''Reblewo'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark.
+
''' Lejkowo''' (niem. ''Röblau'', do 1948 r. ''Rablewo'', ''Reblowo'', ''Reblewo'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[Wielbark (gmina wiejska)|gminie Wielbark]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 126 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Franciszek Klimek]]<ref>[http://www.wielbark.com.pl/index.php?showart=158/ Strona Gminy Wielbark] [23.07.2014]</ref>.
 
+
<br/><br/>
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
 
 
 
<br/>
 
 
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
Wieś położona jest około 20 km na południe od Szczytna. Ze względu na przynależność terytorialną do gminy Wielbark położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko-mazurskim,południowej części województwa warmińsko-mazurskiego.
 
 
 
<br/>
 
 
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
Osada założona na osuszonych bagnach Łatana; w efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo-bagienne pokryły się łąkami, przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i Wałpuszy.Pomysł skolonizowanie bagien Łatany, które należały do królewskich Lasów Korpelskich narodził się w II poł. XVIII w.
 
 
 
Od 1767r. Fryderyk Wielki i jego następcy podjęli próbę skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie Mazur. Ze względu na bagniste podłoże, prace pomiarowe, które rozpoczęto w czerwcu 1767r. musiano przerwać. Wznowiono je dopiero zimą 1768/1769r. następnym krokiem było przygotowanie planów melioracji moczarów oraz ich zagospodarowania, – co trwało około roku. Dopiero wtedy ruszyły prace przy osuszaniu terenu. Wykopano szereg kanałów odpływowych, odprowadzających wody do Omulwi i Wałpuszy, do zatamowania wody na niżej położonych łąkach zbudowano 7 śluz. Miejscowości połączono nasypami, po których przebiegały drogi.
 
 
 
Pierwsi osadnicy na tych terenach pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Spowodowane to było trudnościami przy osuszaniu mokradeł jak i ilością wyciętego drewna, które trzeba było odpowiednio zagospodarować. Zgodnie z poleceniem władz drewno to było przekazywane bezpłatnie na budowy królewskie jak też kościołom i szkołom.
 
 
 
Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych 5 – 10 – włókowych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat.
 
 
 
Akcja kolonizacyjna mokradeł Łatana zakończyła się sukcesem. Założonych zostało  6 nowych miejscowości w okręgu wielbarskim – Borki Wielbarskie, Łatana, Lejkowo, Zapadki, Olędry, Ostrowy. W miejscowościach tych osiedliło się 67 gospodarzy oraz kilku zarodników. W 1818 roku mieszkało tam już 693 osoby.
 
Kolonizacja mokradeł Łatany nie była jedyną akcją kolonizacyjną przeprowadzoną w okolicach Wielbarka. Od 1763r do 1807 – oprócz miejscowości położonych na terenach mokradeł, założono 30 innych miejscowości, w których mieszkało 2549 osób.
 
 
 
Akcja kolonizacyjna z II poł. XVIII w. znacząco wpłynęła na rozwój Wielbarka, jak też na zasobność mieszkańców. Rozwój tych miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807r. W latach 1794-1795 na ponad 50 łanach takich terenów osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łanu.
 
 
 
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
 
1818 – 120 osób, 18 gospodarstw
 
1858 – 24 gospodarstwa
 
1939 – 133 osoby
 
  
 +
==Położenie ==
 +
Wieś położona jest około 20 km na południe od [[Szczytno|Szczytna]], w południowej części [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]], na [[Pogranicze kurpiowsko-mazurskie|pograniczu kurpiowsko–mazurskim]], w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Zabytki: ===
+
== Dzieje miejscowości ==
*Drewniana chałupa (nr 9) z końca XIX wieku
+
Osada została założona na osuszonych bagnach [[Bagna Łatany|Łatany]]. W efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo–bagienne pokryły się łąkami przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do [[Rzeka Omulew |Omulwi]] i [[Rzeka Wałpusza|Wałpuszy]]. Pomysł skolonizowania bagien Łatany, które należały do królewskich [[Lasy Korpelskie|Lasów Korpelskich]], narodził się w 2. połowie XVIII wieku.
*Dwór (prawdopodobnie z przełomu XIX i XX wieku)
+
Od 1767 roku Fryderyk Wielki i jego następcy podjęli akcję zmierzającą do skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie [[Mazury|Mazur]]. Pierwsi osadnicy pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat. W latach 1794–1795 na ponad 50 łanach osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łana. Oprócz Lejkowa założono 5 kolejnych miejscowości w okręgu wielbarskim – [[Borki Wielbarskie]], [[Łatanę|Łatana]], [[Zapadki]], [[Olędry]] i [[Ostrowy]]. Rozwój  miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur, został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807 roku. W 1818 roku Lejkowo było zamieszkane przez 120 osób i składało się z 18 gospodarstw. W 1858 roku liczba gospodarstw wzrosła do 24. W 1939 roku Lejkowo było zamieszkane przez 133 osoby.
 
+
Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa obejmującego wsie Lejkowo i Borki Wielbarskie.
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia: ===
+
== Zabytki ==
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.  
+
*drewniana chałupa (nr 9) z końca XIX wieku
#Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów gminy Wielbark'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 44-47.
+
*[[Dwór w Lejkowie |dwór]] (prawdopodobnie z przełomu XIX i XX wieku)
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
+
== Bibliografia ==
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
+
Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/>
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims  [data powstania: 20.08.2013]
+
Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów gminy Wielbark'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 44–47.<br/>
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data powstania: 20.08.2013]
+
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/>
#Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data powstania: 20.08.2013]
+
''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [20.08.2013]<br/>
 +
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [ 20.08.2013]<br/>
 +
[http://www.wielbark.com.pl/ Strona Gminy Wielbark] [20.08.2013]<br/>
 +
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków][20.08.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat szczycieński]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 01:48, 21 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Wielbark (gmina wiejska)]]
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: 1701-1800]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 01:42, 21 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 18:00, 18 sty 2015

Lejkowo

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Wielbark
Liczba ludności (2010) 126
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-160
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Lejkowo
Lejkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Lejkowo
Lejkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Lejkowo (niem. Röblau, do 1948 r. Rablewo, Reblowo, Reblewo) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 126 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Franciszek Klimek[1].

Położenie

Wieś położona jest około 20 km na południe od Szczytna, w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko–mazurskim, w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego.

Dzieje miejscowości

Osada została założona na osuszonych bagnach Łatany. W efekcie prac melioracyjnych podmokłe tereny moczarowo–bagienne pokryły się łąkami przeciętymi kanałami odpływowymi, które odprowadzały nadmiar wód gruntowych do Omulwi i Wałpuszy. Pomysł skolonizowania bagien Łatany, które należały do królewskich Lasów Korpelskich, narodził się w 2. połowie XVIII wieku. Od 1767 roku Fryderyk Wielki i jego następcy podjęli akcję zmierzającą do skolonizowania tych obszarów. Była to jedna z największych inwestycji na terenie Mazur. Pierwsi osadnicy pojawili się dopiero po 25 latach od rozpoczęcia prac przy osuszaniu. Każdy z nowych gospodarzy otrzymał drogą losowania swój numer we wsi, w której miał się osiedlić na otrzymanych gruntach. Został również zwolniony z opłat na 15 lat. W latach 1794–1795 na ponad 50 łanach osiedliło się w Lejkowie ośmiu gospodarzy. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 45,5 łana. Oprócz Lejkowa założono 5 kolejnych miejscowości w okręgu wielbarskim – Borki Wielbarskie, Łatana, Zapadki, Olędry i Ostrowy. Rozwój miejscowości, jak i wielu innych na terenie Mazur, został zahamowany po wkroczeniu na te tereny wojsk francuskich w 1807 roku. W 1818 roku Lejkowo było zamieszkane przez 120 osób i składało się z 18 gospodarstw. W 1858 roku liczba gospodarstw wzrosła do 24. W 1939 roku Lejkowo było zamieszkane przez 133 osoby. Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa obejmującego wsie Lejkowo i Borki Wielbarskie.

Zabytki

  • drewniana chałupa (nr 9) z końca XIX wieku
  • dwór (prawdopodobnie z przełomu XIX i XX wieku)

Bibliografia

Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 44–47.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [ 20.08.2013]
Strona Gminy Wielbark [20.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków[20.08.2013]

Przypisy

  1. Strona Gminy Wielbark [23.07.2014]