Wilhelm Gnapheus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|wikicytaty = | |wikicytaty = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | + | '''Wilhelm Gnapheus właśc. Wilhelm de Volder''' (ur. w 1493 r. w Hadze, zm. 29 września 1568 r. w Norden we Wschodniej Fryzji ) – pedagog, działacz reformacyjny, humanista, pisarz. | |
| − | '''Wilhelm Gnapheus właśc. Wilhelm de Volder''' (ur. w 1493 r. w Hadze, zm. 29 września 1568 r. w Norden we Wschodniej Fryzji ) – pedagog, działacz reformacyjny, humanista, pisarz<br/> | + | <br/><br/> |
| − | |||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| − | |||
| − | |||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
Nie wiadomo gdzie kończył gimnazjum i jak przebiegała jego najwcześniejsza edukacja. Absolwent Uniwersytetu w Kolonii (1511-1512). Tutaj zapewne uzyskał również tytuł magistra. Słynął z doskonałej znajomości języka łacińskiego. Prawdopodobnie około 1516 otrzymał święcenia kapłańskie. | Nie wiadomo gdzie kończył gimnazjum i jak przebiegała jego najwcześniejsza edukacja. Absolwent Uniwersytetu w Kolonii (1511-1512). Tutaj zapewne uzyskał również tytuł magistra. Słynął z doskonałej znajomości języka łacińskiego. Prawdopodobnie około 1516 otrzymał święcenia kapłańskie. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
=== Praca === | === Praca === | ||
Od 1520 roku był rektorem łacińskiej szkoły w Hadze. Z powodu sprzyjania reformacji został uwięziony i oskarżony przez inkwizycję. W czasie jednego z pobytów w więzieniu zaprzyjaźnił się z Janem de Backer, zwanym Pistoriusem, którego spalono na stosie w Hadze w 1525 roku. W roku 1531 przybył do [[Elbląg|Elbląga]]. Współorganizował w mieście Gimnazjum Elbląskie - założone w zabudowaniach dawnego klasztoru brygidek - którego był również rektorem w latach 1535-1541. Przed objęciem pieczy nad Gimnazjum zajmował się prawdopodobnie agitacją religijną. Szkoła cieszyła się ogromną popularnością wśród młodzieży ze Śląska, Litwy, Korony, [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] i [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Sam Gnapheus utrzymywał w tym okresie bliskie kontakty z [[lkwim: Jan Dantyszek|Janem Dantyszkiem]] i księciem [[Albrecht Hohenzollern|Albrechtem Hohenzollernem]]. Sympatie rektora w stosunku do reformacji doprowadziły do konfliktu z biskupem Dantyszkiem. Jednym z zarzutów wysuwanych wobec rektora był fakt zawarcia małżeństwa, a więc złamanie celibatu. Doprowadziło to do opuszczenia Elbląga przez Gnapheusa. Od 1541 roku pełnił funkcję doradcy księcia Albrechta. Trzy lata później został rektorem szkoły przygotowującej do studiów uniwersyteckich. W tym samym czasie uzyskał profesurę na Uniwersytecie Królewieckim. Niestety, ponownie reformacyjne sympatie Gnapheusa doprowadziły do konfliktu, tym razem z uniwersyteckimi teologami. W 1547 roku Gnapheus został wydalony z Prus Książęcych. Pomocną dłoń wyciągnął w jego kierunku [[lkwim: Jan Łaski|Jan Łaski]], którego poznał w Królewcu. Dzięki jego protekcji udało mu się zdobyć posadę wychowawcy synów księżniczki Anny w Emdem we Wschodniej Fryzji. Jednocześnie pracował w książęcej administracji i dyplomacji. W 1554 roku został zrehabilitowany, co pozwoliło na jego powrót do Królewca. Odrzucił jednak propozycję kierowania katedrą filozofii i wkrótce powrócił do Fryzji, gdzie spędził ostatnie lata życia. Zmarł w wieku 75 lat. | Od 1520 roku był rektorem łacińskiej szkoły w Hadze. Z powodu sprzyjania reformacji został uwięziony i oskarżony przez inkwizycję. W czasie jednego z pobytów w więzieniu zaprzyjaźnił się z Janem de Backer, zwanym Pistoriusem, którego spalono na stosie w Hadze w 1525 roku. W roku 1531 przybył do [[Elbląg|Elbląga]]. Współorganizował w mieście Gimnazjum Elbląskie - założone w zabudowaniach dawnego klasztoru brygidek - którego był również rektorem w latach 1535-1541. Przed objęciem pieczy nad Gimnazjum zajmował się prawdopodobnie agitacją religijną. Szkoła cieszyła się ogromną popularnością wśród młodzieży ze Śląska, Litwy, Korony, [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] i [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Sam Gnapheus utrzymywał w tym okresie bliskie kontakty z [[lkwim: Jan Dantyszek|Janem Dantyszkiem]] i księciem [[Albrecht Hohenzollern|Albrechtem Hohenzollernem]]. Sympatie rektora w stosunku do reformacji doprowadziły do konfliktu z biskupem Dantyszkiem. Jednym z zarzutów wysuwanych wobec rektora był fakt zawarcia małżeństwa, a więc złamanie celibatu. Doprowadziło to do opuszczenia Elbląga przez Gnapheusa. Od 1541 roku pełnił funkcję doradcy księcia Albrechta. Trzy lata później został rektorem szkoły przygotowującej do studiów uniwersyteckich. W tym samym czasie uzyskał profesurę na Uniwersytecie Królewieckim. Niestety, ponownie reformacyjne sympatie Gnapheusa doprowadziły do konfliktu, tym razem z uniwersyteckimi teologami. W 1547 roku Gnapheus został wydalony z Prus Książęcych. Pomocną dłoń wyciągnął w jego kierunku [[lkwim: Jan Łaski|Jan Łaski]], którego poznał w Królewcu. Dzięki jego protekcji udało mu się zdobyć posadę wychowawcy synów księżniczki Anny w Emdem we Wschodniej Fryzji. Jednocześnie pracował w książęcej administracji i dyplomacji. W 1554 roku został zrehabilitowany, co pozwoliło na jego powrót do Królewca. Odrzucił jednak propozycję kierowania katedrą filozofii i wkrótce powrócił do Fryzji, gdzie spędził ostatnie lata życia. Zmarł w wieku 75 lat. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
=== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | ||
Wilhelm Gnapheus był autorem licznych pism religijnych, w których prowadził polemikę z przeciwnikami reformacji i wszelkich zmian w wewnętrznych strukturach Kościoła katolickiego. Z pasją oddawał się również pisaniu sztuk teatralnych. Najprawdopodobniej najpopularniejszym utworem scenicznym Gnapheusa była komedia pt. ''Acolastus'', która doczekała się 48 wydań. | Wilhelm Gnapheus był autorem licznych pism religijnych, w których prowadził polemikę z przeciwnikami reformacji i wszelkich zmian w wewnętrznych strukturach Kościoła katolickiego. Z pasją oddawał się również pisaniu sztuk teatralnych. Najprawdopodobniej najpopularniejszym utworem scenicznym Gnapheusa była komedia pt. ''Acolastus'', która doczekała się 48 wydań. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia biograficzna == | == Bibliografia biograficzna == | ||
| − | + | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. I, Olsztyn 1984.<br/> | |
| − | + | Lassota Józef, ''Wilhelm Gnapheus 91493-1568). Twórca Elbląskiego Gimnazjum, dramaturg i reformator, ''Rocznik Elbląski'', t. II, 1963.<br/> | |
| − | + | [http://historia-wyzynaelblaska.pl/wilhelm-gnapheus.html| Historia Wysoczyzny Elbląskiej] [27.06.2014] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Osoba|Gnapheus Wilhelm]][[Kategoria: 1501-1600|Gnapheus Wilhelm]][[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Ludzie kultury]] [[Kategoria: Pisarze i poeci]] [[Kościoły i wyznania]] [[Kategoria: Duchowni katoliccy]] [[Kategoria: Duchowni protestanccy]] | + | [[Kategoria: Osoba|Gnapheus Wilhelm]][[Kategoria: 1501-1600|Gnapheus Wilhelm]][[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Ludzie kultury]] [[Kategoria: Pisarze i poeci]] [[Kategoria: Kościoły i wyznania]] [[Kategoria: Duchowni katoliccy]] [[Kategoria: Duchowni protestanccy]] |
Wersja z 22:28, 19 wrz 2014
| Wilhelm Gnapheus | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 1493 r. Haga |
| Data i miejsce śmierci | 29 września 1568 r. Norden (Wschodnia Fryzja) |
| Zawód | pedagog, działacz reformacyjny, pisarz |
Wilhelm Gnapheus właśc. Wilhelm de Volder (ur. w 1493 r. w Hadze, zm. 29 września 1568 r. w Norden we Wschodniej Fryzji ) – pedagog, działacz reformacyjny, humanista, pisarz.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Nie wiadomo gdzie kończył gimnazjum i jak przebiegała jego najwcześniejsza edukacja. Absolwent Uniwersytetu w Kolonii (1511-1512). Tutaj zapewne uzyskał również tytuł magistra. Słynął z doskonałej znajomości języka łacińskiego. Prawdopodobnie około 1516 otrzymał święcenia kapłańskie.
Praca
Od 1520 roku był rektorem łacińskiej szkoły w Hadze. Z powodu sprzyjania reformacji został uwięziony i oskarżony przez inkwizycję. W czasie jednego z pobytów w więzieniu zaprzyjaźnił się z Janem de Backer, zwanym Pistoriusem, którego spalono na stosie w Hadze w 1525 roku. W roku 1531 przybył do Elbląga. Współorganizował w mieście Gimnazjum Elbląskie - założone w zabudowaniach dawnego klasztoru brygidek - którego był również rektorem w latach 1535-1541. Przed objęciem pieczy nad Gimnazjum zajmował się prawdopodobnie agitacją religijną. Szkoła cieszyła się ogromną popularnością wśród młodzieży ze Śląska, Litwy, Korony, Prus Królewskich i Prus Książęcych. Sam Gnapheus utrzymywał w tym okresie bliskie kontakty z Janem Dantyszkiem i księciem Albrechtem Hohenzollernem. Sympatie rektora w stosunku do reformacji doprowadziły do konfliktu z biskupem Dantyszkiem. Jednym z zarzutów wysuwanych wobec rektora był fakt zawarcia małżeństwa, a więc złamanie celibatu. Doprowadziło to do opuszczenia Elbląga przez Gnapheusa. Od 1541 roku pełnił funkcję doradcy księcia Albrechta. Trzy lata później został rektorem szkoły przygotowującej do studiów uniwersyteckich. W tym samym czasie uzyskał profesurę na Uniwersytecie Królewieckim. Niestety, ponownie reformacyjne sympatie Gnapheusa doprowadziły do konfliktu, tym razem z uniwersyteckimi teologami. W 1547 roku Gnapheus został wydalony z Prus Książęcych. Pomocną dłoń wyciągnął w jego kierunku Jan Łaski, którego poznał w Królewcu. Dzięki jego protekcji udało mu się zdobyć posadę wychowawcy synów księżniczki Anny w Emdem we Wschodniej Fryzji. Jednocześnie pracował w książęcej administracji i dyplomacji. W 1554 roku został zrehabilitowany, co pozwoliło na jego powrót do Królewca. Odrzucił jednak propozycję kierowania katedrą filozofii i wkrótce powrócił do Fryzji, gdzie spędził ostatnie lata życia. Zmarł w wieku 75 lat.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Wilhelm Gnapheus był autorem licznych pism religijnych, w których prowadził polemikę z przeciwnikami reformacji i wszelkich zmian w wewnętrznych strukturach Kościoła katolickiego. Z pasją oddawał się również pisaniu sztuk teatralnych. Najprawdopodobniej najpopularniejszym utworem scenicznym Gnapheusa była komedia pt. Acolastus, która doczekała się 48 wydań.
Bibliografia biograficzna
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku, t. I, Olsztyn 1984.
Lassota Józef, Wilhelm Gnapheus 91493-1568). Twórca Elbląskiego Gimnazjum, dramaturg i reformator, Rocznik Elbląski, t. II, 1963.
Historia Wysoczyzny Elbląskiej [27.06.2014]
