Arklity: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
− | }} | + | }} |
''' Arklity ''' (niem. ''Arklitten'') – [[wieś niesołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[gmina Barciany|gminie Barciany]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | ''' Arklity ''' (niem. ''Arklitten'') – [[wieś niesołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[gmina Barciany|gminie Barciany]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | ||
Miejscowość w 2010 roku liczyła 79 mieszkańców (łącznie z [[Górki (gm. Barciany)|Górkami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Mołtajny]], w którym funkcję sołtysa obecnie sprawuje [[Roman Głód]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/101/Jednostki_pomocnicze/ [data dostępu: 5.03.2014]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 79 mieszkańców (łącznie z [[Górki (gm. Barciany)|Górkami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Mołtajny]], w którym funkcję sołtysa obecnie sprawuje [[Roman Głód]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/101/Jednostki_pomocnicze/ [data dostępu: 5.03.2014]</ref>. | ||
− | <br/> | + | <br/><br/> |
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość leży na północno-zachodnim brzegu [[Jezioro Arklickie| Jeziora Arklickiego]], w odległości 15 km na północ od [[Barciany| Barcian]]. | Miejscowość leży na północno-zachodnim brzegu [[Jezioro Arklickie| Jeziora Arklickiego]], w odległości 15 km na północ od [[Barciany| Barcian]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
− | [[File:Piekarnia i sklep kolonialny w Arklitach. Lata 1925-1935.jpg|thumb|left| | + | [[File:Piekarnia i sklep kolonialny w Arklitach. Lata 1925-1935.jpg|thumb|left|290 px|Piekarnia i sklep kolonialny w Arklitach. Lata 1925-1935]] |
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Dzieje wsi sięgają roku 1359. W 1469 roku dobra zostały przekazane rodzinie von Schlieben przez [[Zakon Krzyżacki]]. Arklity przekształciły się w dziedziczną posiadłość rodu. Od tego czasu były majątkiem ziemskim, od XVI stulecia wchodzącym w skład klucza posiadłości rodu von Egolffsteinów. Po uzyskaniu tytułu hrabiowskiego, doprowadzili do utworzenia w roku 1782 [[majorat|majoratu]]. Zgodnie z głównym założeniem ordynacji, na której opierał się majorat, majątek dziedziczyć miał najstarszy syn. Około roku 1782 Albrecht von und zu Egolffstein wybudował okazały pałac. Na początku XX wieku obszar majoratu obejmował 1904 ha. 1945 roku pałac został zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. | Dzieje wsi sięgają roku 1359. W 1469 roku dobra zostały przekazane rodzinie von Schlieben przez [[Zakon Krzyżacki]]. Arklity przekształciły się w dziedziczną posiadłość rodu. Od tego czasu były majątkiem ziemskim, od XVI stulecia wchodzącym w skład klucza posiadłości rodu von Egolffsteinów. Po uzyskaniu tytułu hrabiowskiego, doprowadzili do utworzenia w roku 1782 [[majorat|majoratu]]. Zgodnie z głównym założeniem ordynacji, na której opierał się majorat, majątek dziedziczyć miał najstarszy syn. Około roku 1782 Albrecht von und zu Egolffstein wybudował okazały pałac. Na początku XX wieku obszar majoratu obejmował 1904 ha. 1945 roku pałac został zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. | ||
− | [[File:Kartusz herbowy pałacu w Arklitach. Zbiory muzeum im. W. Kętrzyńskiego w Ketrzynie.jpg|thumb| | + | [[File:Kartusz herbowy pałacu w Arklitach. Zbiory muzeum im. W. Kętrzyńskiego w Ketrzynie.jpg|thumb|290 px|Kartusz herbowy pałacu w Arklitach. Zbiory muzeum im. W. Kętrzyńskiego w Ketrzynie]] |
Po zakończeniu [[II wojna światowa| II wojny światowej]] na terenie majątku utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Arklity|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. Pałac odnowiono w 1964 roku, a jego wnętrza wykorzystano na biura PGR-u; uruchomiono również przedszkole. W 1970 roku Arklity były zamieszkane przez 207 osób. Przed likwidacją PGR-u, funkcjonował tu zakład rolny. Pałac w okresie powojennym został doprowadzony do ruiny. W 1983 roku w pałacu wybuchł pożar. Wnętrza zostały bezpowrotnie zniszczone. W [[lkwim: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie| kętrzyńskim muzeum]] przechowywany jest komplet miśnieńskiej porcelany pałacowej, lustro, wazon, kinkiety oraz kartusz herbowy. | Po zakończeniu [[II wojna światowa| II wojny światowej]] na terenie majątku utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Arklity|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. Pałac odnowiono w 1964 roku, a jego wnętrza wykorzystano na biura PGR-u; uruchomiono również przedszkole. W 1970 roku Arklity były zamieszkane przez 207 osób. Przed likwidacją PGR-u, funkcjonował tu zakład rolny. Pałac w okresie powojennym został doprowadzony do ruiny. W 1983 roku w pałacu wybuchł pożar. Wnętrza zostały bezpowrotnie zniszczone. W [[lkwim: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie| kętrzyńskim muzeum]] przechowywany jest komplet miśnieńskiej porcelany pałacowej, lustro, wazon, kinkiety oraz kartusz herbowy. | ||
− | |||
− | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
Linia 49: | Linia 47: | ||
*Pozostałości przypałacowego parku krajobrazowego | *Pozostałości przypałacowego parku krajobrazowego | ||
*Zniszczony dawny cmentarz ewangelicki | *Zniszczony dawny cmentarz ewangelicki | ||
− | [[File: Pałac w Arklitach przez 1945 rokiem.jpg|thumb|right| | + | [[File: Pałac w Arklitach przez 1945 rokiem.jpg|thumb|right|290px|Pałac w Arklitach przez 1945 rokiem]] |
− | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Linia 61: | Linia 58: | ||
#[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#916/pl/i/arklity_-_zabytkowy_palac_w_ruinie| Ciekawe Mazury.pl] [data dostępu: 10.03.2014] | #[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#916/pl/i/arklity_-_zabytkowy_palac_w_ruinie| Ciekawe Mazury.pl] [data dostępu: 10.03.2014] | ||
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014] | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014] | ||
− | |||
− | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
− | |||
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Gmina Barciany]] [[Kategoria: Wieś niesołecka]] | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Gmina Barciany]] [[Kategoria: Wieś niesołecka]] |
Wersja z 14:45, 5 cze 2014
Arklity | |
| |
![]() Ruiny pałacu w Arklitach
| |
Państwo | ![]() |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | kętrzyński |
Gmina | Barciany |
Sołectwo | Mołtajny |
Liczba ludności (2010) | 79[1] |
![]() {{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Arklity (niem. Arklitten) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 79 mieszkańców (łącznie z Górkami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Mołtajny, w którym funkcję sołtysa obecnie sprawuje Roman Głód[2].
Spis treści
[ukryj]Położenie
Miejscowość leży na północno-zachodnim brzegu Jeziora Arklickiego, w odległości 15 km na północ od Barcian.
Dzieje miejscowości
Dzieje wsi sięgają roku 1359. W 1469 roku dobra zostały przekazane rodzinie von Schlieben przez Zakon Krzyżacki. Arklity przekształciły się w dziedziczną posiadłość rodu. Od tego czasu były majątkiem ziemskim, od XVI stulecia wchodzącym w skład klucza posiadłości rodu von Egolffsteinów. Po uzyskaniu tytułu hrabiowskiego, doprowadzili do utworzenia w roku 1782 majoratu. Zgodnie z głównym założeniem ordynacji, na której opierał się majorat, majątek dziedziczyć miał najstarszy syn. Około roku 1782 Albrecht von und zu Egolffstein wybudował okazały pałac. Na początku XX wieku obszar majoratu obejmował 1904 ha. 1945 roku pałac został zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej.
Po zakończeniu II wojny światowej na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Pałac odnowiono w 1964 roku, a jego wnętrza wykorzystano na biura PGR-u; uruchomiono również przedszkole. W 1970 roku Arklity były zamieszkane przez 207 osób. Przed likwidacją PGR-u, funkcjonował tu zakład rolny. Pałac w okresie powojennym został doprowadzony do ruiny. W 1983 roku w pałacu wybuchł pożar. Wnętrza zostały bezpowrotnie zniszczone. W kętrzyńskim muzeum przechowywany jest komplet miśnieńskiej porcelany pałacowej, lustro, wazon, kinkiety oraz kartusz herbowy.
Zabytki
- Ruiny późnobarokowego pałacu, wzniesionego w 1782 roku. Obecnie własność prywatna
- Pozostałości przypałacowego parku krajobrazowego
- Zniszczony dawny cmentarz ewangelicki
Bibliografia
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
- Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Arklity [data dostępu: 10.03.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 10.03.2014]
- Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 10.03.2014]
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ Łącznie Arklity i Górki.
- Skocz do góry ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/101/Jednostki_pomocnicze/ [data dostępu: 5.03.2014]