Asuny

Asuny
Cerkiew w Asunach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Barciany
Liczba ludności (2010)	82
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Asuny
Położenie na mapie Polski Asuny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Asuny (niem. Assaunen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Asuny, Duje, Sławosze i Święty Kamień. Funkcję sołtysa obecnie sprawuje Anna Służała.

Położenie

Miejscowość leży nad rzeką Ornet, w odległości 4 km od Jeziora Arklickiego. Wieś jest oddalona o 19 km na północ od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1352 roku. Wówczas Winrych von Kniprode nadał rycerzowi pruskiemu Luprechtowi Sudowenowi 70 łanów na prawie pruskim na polu osadniczym zwanym Assune. Pod koniec XIV wieku wieś znalazła się w rękach Zakonu, najprawdopodobniej wskutek wygaśnięcia linii męskiej Sudowenów. Asuny, zgodnie z decyzją wielkiego marszałka Engelhardta Rabe zostały przekształcone w wieś czynszową.

Około 1406 roku w miejscowości wzniesiono kościół. Pod koniec wieku XV wieś była zamieszkana przez ludność polską. W 1481 roku proboszczem w Asunach był Jakub de Coszmi. W XVII wieku Polacy nadal stanowili przeważający odsetek mieszkańców wsi i okolic. W 1785 roku miejscowość miała charakter wsi włościańskiej. W tym czasie Asuny składały się z 34 budynków. W pobliżu istniał folwark szlachecki, a także młyn. W XIX stuleciu wybuchł pożar w miejscowym kościele, który w znacznym stopniu przebudowano. W 1910 roku Asuny były zamieszkane przez 152 osoby. Wieś składała się z 22 budynków mieszkalnych oraz 34 gospodarczych. Obszar miejscowości obejmował łącznie 341 ha. Piętnaście lat później obszar gminy wzrósł do 1622 ha. Wieś była zamieszkana przez 574 osoby, żyjące w 42 budynkach mieszkalnych. Mieszkańcy dysponowali budynkami gospodarczymi. W 1933 roku liczba mieszkańców spadał do 485 osób.

W 1970 roku Asuny były zamieszkane przez 122 osoby. W tym czasie we wsi działała ośmioklasowa szkoła podstawowa, punkt biblioteczny oraz przedszkole. W 1973 roku sołectwo Asuny weszło w skład gminy Skandawa.

Asuny. Budynek dawnej karczmy z 1506 roku

Kultura

W dniach 20-23 VIII 2007 roku w Asunach odbył się Międzynarodowy Plener Rzeźbiarski, na którym spotkali się rzeźbiarze amatorzy z Polski i Rosji. W miejscowości działa również Ośrodek Kultury Ukraińskiej.

Obelisk nagrobny młodego Carla Klinckowstroema w Asunach

Zabytki

• Cerkiew grekokatolicka pw. Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy, która mieści się w dawnej XIV-wiecznej świątyni katolickiej
• Kamienny obelisk nagrobny zlokalizowany przy cerkwi, upamiętniający tragedię morską. 14 XI 1861 roku pruska szkolna korweta marynarki wojennej o nazwie Amazone rozbiła się u wybrzeży Holandii. Wśród 107 ofiar znalazł się również syn właścicieli majątku Kurkławki - Carl Louis Max Leo von Klinckowstroem. Pierwotnie obelisk znajdował się na nieistniejącym już cmentarzu w Kurkławkach.
• Budynek dawnej karczmy, pochodzący z 1506 roku

Ośrodek kultury ukraińskiej w Asunach

Bibliografia

Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl [10.03.2014]
mojemazury.pl [10.03.2014]
Polska Niezwykła [10.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]