Gajrowskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Ludzie związani z miejscowością) |
|||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Gajrowskie ''' (niem. ''Friedrichsheyde'', od 1938 r. ''Friedrichsheide'') – | + | ''' Gajrowskie ''' (niem. ''Friedrichsheyde'', od 1938 r. ''Friedrichsheide'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 80 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Tadeusz Łukaszczuk]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/2/SOLECTWA/ bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachód od rzeki [[Ełk | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachód od rzeki [[Rzeka Ełk|Ełk]], 32 km na wschód od [[Giżycko|Giżycka]] i 12 km na północny wschód od [[Wydminy|Wydmin]], przy granicy z [[powiat olecki|powiatem oleckim]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona w 1709 roku w ramach [[osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]]. Na mocy zawartej wówczas umowy nieco ponad 10 łanów lasu nabył tu burgrabia Fryderyk Jackstein, dzierżawca komory w [[Połom|Połomie]]. Otrzymał on ponadto siedmioletnią [[wolnizna|wolniznę]], prawo do korzystania z pastwisk w puszczy, a także prawo do połowu ryb (tylko na własny użytek) na jeziorze [[Jezioro Litygajno|Litygajno]]. Za opłatą 100 marek uzyskał on również prawo wyszynku. Gajrowskie początkowo wchodziły w skład [[ | + | Wieś została założona w 1709 roku w ramach [[osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]]. Na mocy zawartej wówczas umowy nieco ponad 10 łanów lasu nabył tu burgrabia Fryderyk Jackstein, dzierżawca komory w [[Połom|Połomie]]. Otrzymał on ponadto siedmioletnią [[wolnizna|wolniznę]], prawo do korzystania z pastwisk w puszczy, a także prawo do połowu ryb (tylko na własny użytek) na jeziorze [[Jezioro Litygajno|Litygajno]]. Za opłatą 100 marek uzyskał on również prawo wyszynku. |
| + | |||
| + | Gajrowskie początkowo wchodziły w skład parafii ewangelickiej w [[Świętajno (powiat olecki|Świętajnie]], którą z czasem włączono do parafii ewangelickiej w [[Orłowo|Orłowie]], gdzie mieścił się najbliższy urząd pocztowy. | ||
[[File:Uczniowie szkoły w Gajrowskich w 1932 roku.jpg|thumb|300 px|left|Uczniowie szkoły w Gajrowskich w 1932 roku]] | [[File:Uczniowie szkoły w Gajrowskich w 1932 roku.jpg|thumb|300 px|left|Uczniowie szkoły w Gajrowskich w 1932 roku]] | ||
| − | + | Przed II wojną światową we wsi działała szkoła. W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, a uczęszczało do niej 36 uczniów. | |
W lutym 1946 roku doszło tu do potyczki między partyzantami podziemia niepodległościowego (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe) a siłami grupy operacyjnej Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej (wspomaganych przez NKWD). W wyniku walki śmierć poniosło dwóch funkcjonariuszy NKWD i około 20 partyzantów. | W lutym 1946 roku doszło tu do potyczki między partyzantami podziemia niepodległościowego (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe) a siłami grupy operacyjnej Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej (wspomaganych przez NKWD). W wyniku walki śmierć poniosło dwóch funkcjonariuszy NKWD i około 20 partyzantów. | ||
[[File:Obchody rocznicy starcia pod Gajrowskimi.jpg|thumb|300 px|right|Obchody rocznicy starcia pod Gajrowskimi]] | [[File:Obchody rocznicy starcia pod Gajrowskimi.jpg|thumb|300 px|right|Obchody rocznicy starcia pod Gajrowskimi]] | ||
| − | W 1994 roku z inicjatywy żyjących członków NZW ustawiono pomnik upamiętniający potyczkę. Stanął on w miejscu, | + | W 1994 roku z inicjatywy żyjących członków NZW ustawiono pomnik upamiętniający potyczkę. Stanął on w miejscu, w którym pochowani zostali zabici żołnierze; pamięć o pochówku przechowała jego uczestniczka, mieszkanka wsi Stefania Gazda<ref>[http://gizycko.wm.pl/190597,Rocznica-starcia-pod-Gajrowskimi-z-NKWD-MO-UB.html gizycko.wm.pl] [05.03.2014]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła: | ||
| + | *1857 – 147 osób | ||
| + | *1933 – 174 osoby | ||
| + | *1939 – 157 osób | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | + | Według niektórych źródeł w Gajrowskich urodził się [[Erwin Blask]] (1910–1999) – lekkoatleta, wicemistrz olimpijski w rzucie młotem w 1936 roku w Berlinie (zob. [[Świdry (gmina Giżycko)|Świdry]]) | |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki (zdewastowany) |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Demby Ryszard, [http://www.um.olecko.pl/czasy/33.htm#12| ''Olecko. Czasy, ludzie, zdarzenia''] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | [http://www.mazurskiekoraj.pl/historia-wsi-gajrowskie| mazurskiekoraj.pl, historia wsi Gajrowskie] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] [[Kategoria: 1701-1800]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | ||
Wersja z 10:48, 20 paź 2014
| Gajrowskie | |
| | |
.jpg) Gajrowskie. Sklep (obecnie dom mieszkalny)
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Liczba ludności (2010) | 80 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gajrowskie | |
| Położenie na mapie Polski  Gajrowskie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gajrowskie (niem. Friedrichsheyde, od 1938 r. Friedrichsheide) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 80 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Tadeusz Łukaszczuk[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na zachód od rzeki Ełk, 32 km na wschód od Giżycka i 12 km na północny wschód od Wydmin, przy granicy z powiatem oleckim.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1709 roku w ramach osadnictwa szkatułowego. Na mocy zawartej wówczas umowy nieco ponad 10 łanów lasu nabył tu burgrabia Fryderyk Jackstein, dzierżawca komory w Połomie. Otrzymał on ponadto siedmioletnią wolniznę, prawo do korzystania z pastwisk w puszczy, a także prawo do połowu ryb (tylko na własny użytek) na jeziorze Litygajno. Za opłatą 100 marek uzyskał on również prawo wyszynku.
Gajrowskie początkowo wchodziły w skład parafii ewangelickiej w Świętajnie, którą z czasem włączono do parafii ewangelickiej w Orłowie, gdzie mieścił się najbliższy urząd pocztowy.
Przed II wojną światową we wsi działała szkoła. W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, a uczęszczało do niej 36 uczniów.
W lutym 1946 roku doszło tu do potyczki między partyzantami podziemia niepodległościowego (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe) a siłami grupy operacyjnej Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej (wspomaganych przez NKWD). W wyniku walki śmierć poniosło dwóch funkcjonariuszy NKWD i około 20 partyzantów.
W 1994 roku z inicjatywy żyjących członków NZW ustawiono pomnik upamiętniający potyczkę. Stanął on w miejscu, w którym pochowani zostali zabici żołnierze; pamięć o pochówku przechowała jego uczestniczka, mieszkanka wsi Stefania Gazda[2].
Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:
- 1857 – 147 osób
- 1933 – 174 osoby
- 1939 – 157 osób
Ludzie związani z miejscowością
Według niektórych źródeł w Gajrowskich urodził się Erwin Blask (1910–1999) – lekkoatleta, wicemistrz olimpijski w rzucie młotem w 1936 roku w Berlinie (zob. Świdry)
Zabytki
- cmentarz ewangelicki (zdewastowany)
Przypisy
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
- ↑ gizycko.wm.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Demby Ryszard, Olecko. Czasy, ludzie, zdarzenia [05.03.2014]
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
mazurskiekoraj.pl, historia wsi Gajrowskie [05.03.2014]
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
