Kraskowo (gmina Korsze)

Kraskowo
Kraskowo. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Korsze
Liczba ludności (2010)	181
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kraskowo
Położenie na mapie Polski Kraskowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kraskowo (niem. Gross Schӧnau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 181 mieszkańców (łącznie z Polanami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Małgorzata Zubek .

Położenie

Miejscowość leży w odległości 16 km na północny zachód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim w 1372 roku. Obszar wsi obejmował 65 włók. 4 włóki ziemi przeznaczono na uposażenie mającego powstać kościoła. W XIV wieku na terenie wsi działała karczma. Kościół wzniesiono na początku XV wieku. W 1480 roku na czele parafii stanął Gregorius Zeber. 15 lat później proboszczem był Jodocus Borkee. Do miejscowej parafii należała również wieś Babieniec. W 1510 roku doszło do przyłączenia kościoła w Tłokinach. W latach 1528-1550 kościół w Kraskowie i świątynia w Tłokinach zostały połączone z parafią w Garbnie. W XVIII stuleciu w Kraskowie odbywały się nabożeństwa w języku polskim. W 1785 roku miejscowość składała się z 43 budynków mieszkalnych. W 1818 roku Kraskowo było zamieszkane przez 260 osób. W 1939 roku wieś liczyła 566 mieszkańców. Po zakończeniu II wojny światowej przez dłuższy czas wieś nosiła nazwę Potok. W 1945 roku w miejscowości doszło to utworzenia gminy. Pierwszym wójtem był Jan Bruszewski. W 1946 roku w skład gminy wchodziło 20 miejscowości. Od 1954 roku Kraskowo było siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. W 1958 roku gromada obejmowała swoim zasięgiem 25 miejscowości. Dwa lata później jej obszar był zamieszkany przez 2078 osób. W 1970 roku Kraskowo liczyło 330 mieszkańców. W miejscowości działało wówczas przedszkole, ośmioklasowa szkoła podstawowa, biblioteka. Funkcjonowała również sala kinowa na 90 miejsc. W 1973 roku sołectwo Kraskowo obejmujące trzy miejscowości wchodziło w skład gminy Kętrzyn.

W 2012 roku we wrześniu wieś obchodziła jubileusz 640-lecia swojego istnienia.

Po 1845 r. nastąpiła tzw. separacja, czyli scalenie gruntów chłopskich. W jej wyniku, 6 zagród zbudowano poza wsią – 2 od północy i 4 od południa. Zgodnie z ustawą z 1811 r., aby chłop mógł nabyć swoje grunta na własność, musiał jedną trzecią oddać chętnemu ich nabycia szlachcicowi. W ten sposób, na gruntach chłopskich powstał folwark Droszkowo (dziś nie istniejący). Jego nowy właściciel posiadał patronat nad tutejszym kościołem – decydował o obsadzie stanowisk duchownych, co dawniej przysługiwało Egloffsteinom. W tamtych czasach odbywały się tu także polskie nabożeństwa. W 1866 r., z kolei 5 chłopów sprzedało swe grunta położone w zachodniej części wsi, i tak powstał folwark Polany (dziś przysiółek). W 1913 r. było we wsi 20 gospodarstw oraz 8 zagród rzemieślników (2 szewców, 4 krawców, 2 kołodziei, 2 kowali, 3 stolarzy, młynarz, malarz). Miejscowy młyn miał dwie turbiny – wietrzną i mechaniczną, miał więc skrzydła wiatraczne. Znajdował się na skraju wsi, na południe od kościoła. Istniały też dwie gospody oraz dwuklasowa szkoła wiejska. W 1914 r. wkroczyli tu Rosjanie – spalili 16 zagród, plebanię i rozstrzelali 7 chłopów (za jednym z budynków gospodarskich zachowała się zbiorowa mogiła). W 1932 r. we wsi było 10 gospodarstw chłopskich, z których najmniejsze miało 28 ha, a największe 51 ha. W 1939 r. wieś liczyła 566 mieszkańców. Po wojnie założono tu ośmioklasową szkołę, przedszkole, istniała biblioteka oraz sala kinowa na 90 miejsc. W 1970 r. we wsi zamieszkiwało 330 osób. Cmentarz przy szosie do Łankiejm.

Ludzie związani z miejscowością

...

Zabytki

• Gotycki kościół filialny z przełomu XIV i XV wieku; wieża kościelna została wzniesiona w latach 1875-1876. We wnętrzu zachowały się m.in. fragmenty ołtarza głównego z 1645 roku, ambona z 1648 roku
• Cmentarz przykościelny
• Zabytkowa kuźnia z XIX wieku

Bibliografia

1. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
2. Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 15.03.2014]
5. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 15.03.2014]
6. Historia wsi Kraskowo [data dostępu: 5.03.2014]
7. Moje Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]
8. Polska Niezwykła [data dostępu: 5.03.2014]
9. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Kraskowo w gminie Młynary