Borki

Borki
Borki. Mogiła 2 żołnierzy niemieckich, poległych w roku 1915
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	462
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Borki
Położenie na mapie Polski Borki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Borki (dawniej Borki Szlacheckie, niem. Borken, Kibissen, Adlig-Borken) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, gminie Pisz.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego,na Równinie Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 7 km na południe od Pisza, na wschód od drogi krajowej nr 63.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała jako dobra szlacheckie (Borckenn) w 1565 roku na 8 łanach lasu na prawie magdeburskim. Nadanie otrzymał Kryspin Blumstein, którego ojciec i stryj posiadali już dobra w tej okolicy (Liski). Kryspin ponadto otrzymał 2 łany między Pisą, WilkiWilkami i Niedźwiedziami oraz położoną tam karczmę przy drodze krajowej, a także ponad 5 łanów w Kałęczynie; uzupełnieniem nabytków tego najwyraźniej bardzo przedsiębiorczego właściciela była karczma w Białej Piskiej wraz z 4 morgami roli i łąki. W 1566 roku nadanie zostało powtórzone ze zmianą 5 łanów przy Kałęczynie na ponad 15 łanów tamże. Łącznie więc dobra w Borkach liczyły wówczas ponad 25 łanów. W następnych latach obszar ten zmniejszył się do 16 łanów (1579), ale już na początku XVII wieku ponownie wynosił ponad 25 łanów. Warto dodać, że Kryspin Blumstein występuje w pierwszym szczegółowym wykazie szlachty starostwa piskiego z 1570 roku, który powstał przy okazji składania hołdu dziedzicznego księciu pruskiemu. Obok niego wymienieni są tam również m.in. Andrzej i Fryderyk Blumsteinowie z Szymek, Walentyn Blumstein z Wilkusz (Kociołka Szlacheckiego) oraz pastor Jan Blumstein, właściciel niewielkiego majątku w Kumielsku. W 1857 roku miejscowość liczyła 142 mieszkańców, zaś w roku 1867 - 130. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 57 osób. Po II wojnie światowej działało tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Borki. Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Edyta Chodnicka

Zabytki:

• Dwa dawne cmentarze ewangelickie z XIX wieku, Borki-Wilki
• Park dworski z przełomu XIX i XX wieku, PGR Borki, własność komunalna

Bibliografia:

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
3. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
4. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
5. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
6. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
7. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 10.09.2013]
8. Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 10.09.2013]
9. Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/borki2 [data dostępu: 10.09.2013]
10. Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 10.09.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 17:45, 24 paź 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 23:15, 22 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 23:15, 22 wrz 2013 (CEST)