Borzymy

Borzymy
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ełcki
Gmina	Kalinowo
Liczba ludności (2009)	495
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	19-314
Tablice rejestracyjne	NEL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Borzymy
Położenie na mapie Polski Borzymy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Borzymy (niem. Borczymmen, Borszymmen) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Kalinowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona w odległości 24,5 km od Ełku i 8 km od Kalinowa.

Dzieje miejscowości

W 1503 roku 50 łanów na prawie magdeburskim otrzymali bracia Grzegorz i Jan Borzymowie. Miejscowość powstała jednak już w XV wieku. Borzymy zostały założone przez braci Jana i Grzegorza Borzymów. Otrzymali oni od wielkiego mistrza Fryderyka księcia saskiego 50 włók ziemi. W XVIII wieku Borzymy składały się z 46 gospodarstw. W 1745 roku we wsi założono szkołę. Na początku XIX wieku (1817), Borzymy posiadały własną parafię. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 198 osób. Liczba wiernych wzrastała stopniowo, a wraz z nią odsetek niemieckich parafian. Pod koniec XIX wieku na 2641 wiernych przypadało 41 Niemców. Natomiast w latach 1901-1907 liczba ta wzrosła do 884 osób, przy ogólnej liczbie 2884 parafian. W 1895 roku Borzymy liczyły 740 mieszkańców, w tym 652 ewangelików, 23 katolików i 65 chrześcijan innych wyznań. Wśród miejscowych pastorów na uwagę zasługuje postać i działalność Augusta Karola Maletiusa i Jana Wilhelma Ebela, szanujących i broniących prawa polskojęzycznych parafian.

Na początku XX wieku liczba mieszkańców wzrosła do 800 osób.Podczas działań wojennych w latach 1914 -1915 wieś została niemal całkowicie zniszczona. W okresie międzywojennym prowadzono tu badania archeologiczne na cmentarzysku z II – III w. n. e. (groby płaskie, ciałopalne). W tym czasie w Borzymach działały 2 tartaki, 2 gospody i 4 młyny. W latach 1936-1945 dwukrotnie zmieniano nazwę wsi, wprowadzając najpierw formę Borschymmen, a następnie Borschimmen. U progu II wojny światowej w 1939 roku Borzymy liczyły 683 mieszkańców. Na skutek działań wojennych w roku 1945 większość Borzym spłonęła. Po wojnie wieś zasiedlili osadnicy przybyli przeważnie z gmin Bargłów Kościelny i Augustów.W 1949 roku w Borzymach powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Naprzeciwko dawnego cmentarza ewangelickiego znajduje się cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej, na którym pochowano 73 żołnierzy niemieckich i 54 żołnierzy rosyjskich . Natomiast na wspomnianym dawnym cmentarzu ewangelickim pochowano żołnierzy niemieckich oraz pięciu mieszkańców wsi, którzy zginęli w okresie I wojny światowej .

Ludzie związani z miejscowością:

• Jan Wilhelm Ebel (1824-1873) - ewangelicki kaznodzieja i pedagog
• August Karol Maletius - w latach 1865–1873 był pastorem w Borzymach, zasłynął jako obrońca liturgii w języku polskim.

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Zabytki:

• Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Bibliografia:

1. Grzegorz Białuński, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Jan Kawecki, Bolesław Roman, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5469&p_token=0.9131050109964272 [data dostępu: 24.07.2013]
5. Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim: http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/05/08/borzymy-cmentarz-wojenny/ [data dostępu: 24.07.2013]; http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/05/07/borzymy-kwatery-wojenne-na-dawnym-cmentarzu-ewangelickim/ [data dostępu: 24.07.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emzet (dyskusja) 20:30, 5 wrz 2013 (CEST)