Joanna Pieniężna

Joanna Pieniężna
Data i miejsce urodzenia	12 luty 1867 Klebark
Data i miejsce śmierci	Maj 1929 Olsztyn
Miejsce spoczynku	Olsztyn

Joanna Pieniężna (ur. 12 lutego 1867 roku w Klebarku, zm. w maju 1929 roku w Olsztynie) – działaczka plebiscytowa na Warmii, właścicielka Gazety Olsztyńskiej.

Życiorys

Praca

Po śmierci brata, Jana Liszewskiego w 1894 roku, Joanna stała się prawną właścicielką drukarni i Gazety Olsztyńskiej. Po śmierci męża, Seweryna w 1905 roku, prowadziła wydawnictwo przy pomocy Władysława Pieniężnego (brata Seweryna). Mimo trudnych warunków finansowych, które spowodowane były głównie procesami prasowymi, zakupiono jedną tyglówkę do drukarni. Gazetę Olsztyńską zaczęto wydawać trzy razy tygodniowo. Jednak brak jest bliższych wiadomości o wydawnictwach książkowych, wydawanych przed pierwszą wojną światową przez Joannę Pieniężną. Prawdopodobnie w tym okresie ukazywały się, w formie dodatków do Gazety Olsztyńskiej, Biblioteczki pieśni polskich oraz Koronki 12 gwiazd o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.

Gdy wybuchła pierwsza wojna światowa, Władysław Pieniężny, kierownik drukarni i zarazem redaktor Gazety Olsztyńskiej, został powołany do wojska. Władze policyjne przypuszczały, że pismo przestanie wychodzić. Tymczasem całe kierownictwo nad drukarnią objęła osobiście Joanna Pieniężna. Joanna Pieniężna dobrała sobie do pomocy cztery dziewczęta. Nadal drukowała gazetę, którą potajemnie redagował Stanisław Nowakowski. Był to fizyczny trud, ale także brakowało środków finansowych na utrzymanie placówki. Były duże trudności ze zdobyciem papieru.

Pieniężna, dzięki swej ofiarnej pracy oraz pomocy dziewczęcego zespołu, pokonała wszelkie trudności. Z chwilą zakończenia wojny w 1918 roku, Joanna przekazała pismo synowi Sewerynowi Pieniężnemu – juniorowi. Joanna Pieniężna jednak do śmierci pozostała właścicielką wydawnictwa. Księgarnia Gazety Olsztyńskiej w 1893 roku została przeniesiona do domu przy ulicy Podkościelnej (Staszica) Nr 12. Kierownictwo początkowo objął Seweryn Pieniężny (senior), a następnie Joanna Pieniężna. Z każdym rokiem Księgarnia Gazety Olsztyńskiej wystawiała do sprzedania coraz większą liczbę polskich książek z różnorodnych dziedzin. Wydawała również broszury w języku polskim dla Warmiaków. W 1920 roku, mimo iż Seweryn – junior przeniósł drukarnię, redakcję i administrację Gazety Olsztyńskiej do domu przy ulicy Młyńskiej, to Joanna Pieniężna zatrzymała księgarnię przy ulicy Podkościelnej i prowadziła ją do 1926 roku.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Joanna Pieniężna czynnie uczestniczyła w ruchu polskim na Warmii, głównie jako członek rady Miejskiej w Olsztynie w 1919 roku. Była współzałożycielką, 21 sierpnia 1922 roku, Towarzystwa Kobiet Polskich w Olsztynie. Przez rok sprawowała w tym Towarzystwie funkcję przewodniczącej.

Ciekawostki

W 1929 roku Joanna Pieniężna, z domu Liszewska, została pochowana we wspólnym grobie wraz z mężem Sewerynem – seniorem. Pod koniec lat sześćdziesiątych prochy wszystkich Pieniężnych przeniesiono na cmentarz komunalny przy ulicy Poprzecznej w Olsztynie.

Bibliografia

Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983.
Wakar Andrzej, Olsztyn, dzieje miasta, Olsztyn 1997.
Szkice olsztyńskie, red. Janusz Jasiński, Olsztyn 1967.
Olsztyn 1353–2003, red. Stanisław Achremczyk, Władysław Ogrodziński, Olsztyn 2003.