Buławnik czerwony: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa rośliny = Buławnik czerwony | |Nazwa rośliny = Buławnik czerwony | ||
|Nazwa łacińska = Cephalanthera rubra | |Nazwa łacińska = Cephalanthera rubra | ||
| + | |L = L.(Rich.) | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = a.jpg | |grafika = a.jpg | ||
| Linia 21: | Linia 22: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | ''' Buławnik czerwony ''' ('' Cephalanthera rubra '' L.(Rich.)– gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae ''). | + | |
| + | '''Buławnik czerwony''' (''Cephalanthera rubra'' L.(Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | ||
| + | <br/> | ||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | Buławnik czerwony wykształca łodygę wysokości 10-60 cm ,w górnej części omszoną. Wyrasta z obłego, często niemal pionowo rosnącego kłącza. Liście rozwijają się na łodydze w liczbie 3-6, o lancetowatym kształcie, ostro zakończone. Kwitnie od maja do lipca. Kwiaty zebrane w luźne kwiatostany. Kłos z dużymi, otwartymi kwiatami bez szypułek, barwy | + | |
| + | Buławnik czerwony wykształca łodygę wysokości 10-60 cm, w górnej części omszoną. Wyrasta z obłego, często niemal pionowo rosnącego kłącza. Liście rozwijają się na łodydze w liczbie 3-6, o lancetowatym kształcie, ostro zakończone. Kwitnie od maja do lipca. Kwiaty zebrane w luźne kwiatostany. Kłos z dużymi, otwartymi kwiatami bez szypułek, barwy różowo-fioletowej do czerwonej. Warżka bez ostrogi biała i czerwono obrzeżona, podzielona i częściowo zakryta. Jest dwuczłonowa, a jej pierwszy człon ma długość większą od szerokości. Zalążnia skręcona, siedząca i omszona. Pylnik stojący na prętosłupie, wolny. Działki okwiatu mają długość 15-20 mm i podczas kwitnienia są odstające. Kwiaty zwabiają owady barwą i kształtem, jednak nie wytwarzają nektaru. Owocem jest torebka zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona. Owoce zawiązują się tylko na niewielkiej procentowo liczbie kwiatów. Gatunek allogamiczny, zapylają go owady z rodzajów: ''Chelostoma'' i ''Dufourea''. | ||
| + | <br/> | ||
| − | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Występuje w obszarze klimatu umiarkowanego w Europie, o | + | |
| + | Występuje w obszarze klimatu umiarkowanego w Europie, o zasięgu pionowym do 2400 m n.p.m, w Afryce Północnej i Azji Zachodniej. Południowa granica zasięgu przebiega przez Maroko (Atlas Wysoki), Algierię, wyspy Kretę i Cypr, północno-wschodnią Syrię po Iran. W Polsce roślina rzadka i z tendencją do zmniejszania liczebności. Notowano ją na około 300 stanowiskach, w 2002 r. potwierdzono występowanie na ok. 150. Najwięcej stanowisk jest na niżu, w Karpatach notowany był tylko na 6 stanowiskach. Jednakże w ostatnim trzydziestoleciu w polskich Karpatach potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku, na Pogórzu Cieszyńskim. Najwyżej położone stanowisko znajdowało się na Nosalu (ok. 1100 m n.p.m.). W niektórych regionach dość częste np. na Wolinie i na Nizinie Szczecińskiej oraz na Pojezierzu Mazurskim, w Puszczy Białowieskiej i na Pogórzu Sudeckim. Buławnik czerwony na Warmii i Mazurach został odnotowany m.in. w rezerwacie [[Dolina rzeki Wałszy|Doliny rzeki Wałszy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | Rośnie w widnych lasach na glebach żyznych, wapiennych. Gatunek charakterystyczny dla ciepłolubnych buczyn storczykowych (podzwiązek Cephalanthero-Fagenion) oraz dla zespołu nadmorskiej ciepłolubnej buczyny storczykowej (Cephalanthero rubrae-Fagetum). Dość częsty także w świetlistych dąbrowach. | + | Rośnie w widnych lasach na glebach żyznych, wapiennych. Gatunek charakterystyczny dla ciepłolubnych buczyn storczykowych (podzwiązek ''Cephalanthero-Fagenion'') oraz dla zespołu nadmorskiej ciepłolubnej buczyny storczykowej (''Cephalanthero rubrae-Fagetum''). Dość częsty także w świetlistych dąbrowach. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą. Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski należy do kategorii gatunków wymierających, | + | |
| + | Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą. Według "Czerwonej listy roślin i grzybów Polski", należy do kategorii gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych (E). Gatunek zagrożony jest głównie w wyniku prac leśnych oraz zacieniania jego stanowisk przez rozrastające się drzewa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | Tworzy mieszańce z: buławnikiem wielkokwiatowym (Cephalanthera damasonium) i buławnikiem mieczolistnym (Cephalanthera longifolia | + | |
| + | Tworzy mieszańce z: buławnikiem wielkokwiatowym (''Cephalanthera damasonium'') i buławnikiem mieczolistnym (''Cephalanthera longifolia''). | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | K. | + | |
| + | Zarzycki K., Szeląg Z.: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.): Red lists of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2006, 11-20. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/ | + | |
| + | http://pl.wikipedia.org/wiki/Buławnik_czerwony | ||
<br/> | <br/> | ||
http://www.encyklopedialesna.pl/hasla/index/5026 | http://www.encyklopedialesna.pl/hasla/index/5026 | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] | + | |
| + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] | ||
Wersja z 21:40, 2 lip 2014
| Buławnik czerwony | |
| | |
| Cephalanthera rubra | |
| L.(Rich.) | |
 Buławnik czerwony (Cephalanthera rubra) | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | buławnik |
| Gatunek | Buławnik czerwony |
| Synonimy | |
Buławnik czerwony (Cephalanthera rubra L.(Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Buławnik czerwony wykształca łodygę wysokości 10-60 cm, w górnej części omszoną. Wyrasta z obłego, często niemal pionowo rosnącego kłącza. Liście rozwijają się na łodydze w liczbie 3-6, o lancetowatym kształcie, ostro zakończone. Kwitnie od maja do lipca. Kwiaty zebrane w luźne kwiatostany. Kłos z dużymi, otwartymi kwiatami bez szypułek, barwy różowo-fioletowej do czerwonej. Warżka bez ostrogi biała i czerwono obrzeżona, podzielona i częściowo zakryta. Jest dwuczłonowa, a jej pierwszy człon ma długość większą od szerokości. Zalążnia skręcona, siedząca i omszona. Pylnik stojący na prętosłupie, wolny. Działki okwiatu mają długość 15-20 mm i podczas kwitnienia są odstające. Kwiaty zwabiają owady barwą i kształtem, jednak nie wytwarzają nektaru. Owocem jest torebka zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona. Owoce zawiązują się tylko na niewielkiej procentowo liczbie kwiatów. Gatunek allogamiczny, zapylają go owady z rodzajów: Chelostoma i Dufourea.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w obszarze klimatu umiarkowanego w Europie, o zasięgu pionowym do 2400 m n.p.m, w Afryce Północnej i Azji Zachodniej. Południowa granica zasięgu przebiega przez Maroko (Atlas Wysoki), Algierię, wyspy Kretę i Cypr, północno-wschodnią Syrię po Iran. W Polsce roślina rzadka i z tendencją do zmniejszania liczebności. Notowano ją na około 300 stanowiskach, w 2002 r. potwierdzono występowanie na ok. 150. Najwięcej stanowisk jest na niżu, w Karpatach notowany był tylko na 6 stanowiskach. Jednakże w ostatnim trzydziestoleciu w polskich Karpatach potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku, na Pogórzu Cieszyńskim. Najwyżej położone stanowisko znajdowało się na Nosalu (ok. 1100 m n.p.m.). W niektórych regionach dość częste np. na Wolinie i na Nizinie Szczecińskiej oraz na Pojezierzu Mazurskim, w Puszczy Białowieskiej i na Pogórzu Sudeckim. Buławnik czerwony na Warmii i Mazurach został odnotowany m.in. w rezerwacie Doliny rzeki Wałszy.
Rośnie w widnych lasach na glebach żyznych, wapiennych. Gatunek charakterystyczny dla ciepłolubnych buczyn storczykowych (podzwiązek Cephalanthero-Fagenion) oraz dla zespołu nadmorskiej ciepłolubnej buczyny storczykowej (Cephalanthero rubrae-Fagetum). Dość częsty także w świetlistych dąbrowach.
Wartość użytkowa
Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą. Według "Czerwonej listy roślin i grzybów Polski", należy do kategorii gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych (E). Gatunek zagrożony jest głównie w wyniku prac leśnych oraz zacieniania jego stanowisk przez rozrastające się drzewa.
Ciekawostki
Tworzy mieszańce z: buławnikiem wielkokwiatowym (Cephalanthera damasonium) i buławnikiem mieczolistnym (Cephalanthera longifolia).
Bibliografia
Zarzycki K., Szeląg Z.: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.): Red lists of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2006, 11-20.
Linki zewnętrzne
http://pl.wikipedia.org/wiki/Buławnik_czerwony
http://www.encyklopedialesna.pl/hasla/index/5026
