Lipa drobnolistna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Lipa drobnolistna''' (''Tilia cordata'' Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, ''Malvaceae''). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (''Tiliaceae''). | '''Lipa drobnolistna''' (''Tilia cordata'' Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, ''Malvaceae''). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (''Tiliaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
[[Plik:lipa liscie.jpg|300px|thumb|right|Lipa drobnolistna - ulistnienie]] | [[Plik:lipa liscie.jpg|300px|thumb|right|Lipa drobnolistna - ulistnienie]] | ||
[[Plik:lipa jelgun.jpg|300px|thumb|right|Lipa drobnolistna w zadrzewieniu przydrożnym]] | [[Plik:lipa jelgun.jpg|300px|thumb|right|Lipa drobnolistna w zadrzewieniu przydrożnym]] | ||
[[Plik:lipa koniuszanka.jpg|300px|thumb|right|Grąd typowy z lipą drobnolistną w rezerwacie „Koniuszanka II”]] | [[Plik:lipa koniuszanka.jpg|300px|thumb|right|Grąd typowy z lipą drobnolistną w rezerwacie „Koniuszanka II”]] | ||
| − | + | == Morfologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane. Gatunek ten kwitnie około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna, w końcu czerwca i w lipcu. | Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane. Gatunek ten kwitnie około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna, w końcu czerwca i w lipcu. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m. n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych). Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza. | Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m. n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych). Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym od dawna jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Przez Słowian uważana była za drzewo święte. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne na wyroby tokarskie. Zarówno w przeszłości jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych. | Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym od dawna jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Przez Słowian uważana była za drzewo święte. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne na wyroby tokarskie. Zarówno w przeszłości jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazur]] jest obecnie znaczący, jednak w przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. Częstym miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są w regionie wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie [[Upałty]] na [[jezioro Mamry|jeziorze Mamry]] oraz na „Lipowych Wyspach” na jeziorach [[Jezioro Morąg|Morąg]] i [[Rezerwat Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki|Szwałk]]. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy|rezerwacie „Dolina rzeki Wałszy”]]). | Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazur]] jest obecnie znaczący, jednak w przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. Częstym miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są w regionie wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie [[Upałty]] na [[jezioro Mamry|jeziorze Mamry]] oraz na „Lipowych Wyspach” na jeziorach [[Jezioro Morąg|Morąg]] i [[Rezerwat Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki|Szwałk]]. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy|rezerwacie „Dolina rzeki Wałszy”]]). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
B. Polakowski: ''Świat roślinny Warmii i Mazur''. Olsztyn: Pojezierze, 1971. | B. Polakowski: ''Świat roślinny Warmii i Mazur''. Olsztyn: Pojezierze, 1971. | ||
| − | + | <br/> | |
S. Białobok (red.): ''Lipy. Nasze drzewa leśne, 15''. Poznań: Agencja Arkadia, 1991. | S. Białobok (red.): ''Lipy. Nasze drzewa leśne, 15''. Poznań: Agencja Arkadia, 1991. | ||
| − | + | <br/> | |
W. Matuszkiewicz, P. Sikorski, W. Szwed, M. Wierzba: ''Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla''. Warszawa: PWN, 2012. | W. Matuszkiewicz, P. Sikorski, W. Szwed, M. Wierzba: ''Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla''. Warszawa: PWN, 2012. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna] [22.04.2014] | |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna | ||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | ||
Wersja z 18:39, 9 lip 2014
| Lipa drobnolistna | |
| | |
| Tilia cordata | |
| Mill. | |
 Lipa drobnolistna - Köhlers Medizinal Pflanzen | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | ślazowce |
| Rodzina | ślazowate |
| Rodzaj | lipa |
| Gatunek | lipa drobnolistna |
| Synonimy | |
Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, Malvaceae). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (Tiliaceae).
Spis treści
Morfologia
Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane. Gatunek ten kwitnie około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna, w końcu czerwca i w lipcu.
Rozmieszczenie i ekologia
Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m. n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych). Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza.
Wartość użytkowa
Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym od dawna jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Przez Słowian uważana była za drzewo święte. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne na wyroby tokarskie. Zarówno w przeszłości jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych.
Ciekawostki
Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych Warmii i Mazur jest obecnie znaczący, jednak w przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w Puszczy Boreckiej. Częstym miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są w regionie wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie Upałty na jeziorze Mamry oraz na „Lipowych Wyspach” na jeziorach Morąg i Szwałk. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w rezerwacie „Dolina rzeki Wałszy”).
Bibliografia
B. Polakowski: Świat roślinny Warmii i Mazur. Olsztyn: Pojezierze, 1971.
S. Białobok (red.): Lipy. Nasze drzewa leśne, 15. Poznań: Agencja Arkadia, 1991.
W. Matuszkiewicz, P. Sikorski, W. Szwed, M. Wierzba: Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla. Warszawa: PWN, 2012.
Linki zewnętrzne
pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna [22.04.2014]
