Mąkla tarniowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 30: | Linia 30: | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Gatunek kosmopolityczny, najliczniej występujący na półkuli północnej, ale notowany na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą). W Polsce gatunek częsty, miejscami | + | Gatunek kosmopolityczny, najliczniej występujący na półkuli północnej, ale notowany na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą). W Polsce gatunek częsty, miejscami pospolity. Występuje na korze drzew, głównie liściastych, czasem na murszejącym drewnie i na podłożu skalnym, wyjątkowo na ziemi. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 44: | Linia 44: | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | Spośród porostów krzaczkowatych gatunek najbardziej odporny na zanieczyszczenia powietrza. W skali kraju uznany za bliski zagrożenia wymarciem (kategoria NT na Czerwonej Liście). | + | Spośród porostów krzaczkowatych jest to gatunek najbardziej odporny na zanieczyszczenia powietrza. W skali kraju uznany za bliski zagrożenia wymarciem (kategoria NT na Czerwonej Liście). Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] jest to porosty jeszcze pospolity. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 09:05, 24 cze 2014
| Mąkla tarniowa | |
| | |
| Evernia prunastri | |
| (L.) Ach. | |
 Mąkla tarniowa | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | misecznicowce |
| Rodzina | tarczownicowate |
| Rodzaj | mąkla |
| Gatunek | mąkla tarniowa |
| Synonimy | |
| Parmelia tubulosa (Schaer) Bitter | |
Mąkla tarniowa (Evernia prunastri (L.) Ach.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).
Spis treści
Plecha
Mąkla tarniowa tworzy plechę listkowato-krzaczkowatą, zwisającą lub odstającą od podłoża, czasem płożąca się, rozgałęzioną, miękką, na górnej stronie zielonawą (w różnych odcieniach). Odcinki plechy są płaskie, dołeczkowane, pomarszczone - zmarszczki tworzą nieregularna siateczkę. Miąższ nie barwi się od standardowych odczynników (P-, K-, C-). Na całej plesze występuja porozrzucane, liczne soralia, z białawymi, mączystymi sorediami. Owocniki typu apotecjum wykształcają się wyjątkowo.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek kosmopolityczny, najliczniej występujący na półkuli północnej, ale notowany na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą). W Polsce gatunek częsty, miejscami pospolity. Występuje na korze drzew, głównie liściastych, czasem na murszejącym drewnie i na podłożu skalnym, wyjątkowo na ziemi.
Wartość użytkowa
Porost objęty w Polsce częściową ochroną gatunkową.
Plecha mąkli tarniowej była w przeszłości w okresach głodu ważnym składnikiem pożywienia ludzi. W Laponii jest do dzisiaj po zmieleniu używana jako dodatek do mąki podczas pieczenia chleba.
Surowiec, jakim są plechy mąkli tarniowej nosi tradycyjną nazwę "mech dębowy". Olejek lotny destylowany z plech jest stosowany we współczesnej perfumerii. Znajduje się w wodach po goleniu, męskich dezodorantach, a ponadto jako olejek do lamp zapachowych.
Ciekawostki
Spośród porostów krzaczkowatych jest to gatunek najbardziej odporny na zanieczyszczenia powietrza. W skali kraju uznany za bliski zagrożenia wymarciem (kategoria NT na Czerwonej Liście). Na Warmii i Mazurach jest to porosty jeszcze pospolity.
Bibliografia
Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. [w]: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.
Fałtynowicz Wiesław: Wykorzystanie porostów epifitycznych do oceny zanieczyszczenia w Polsce. Wyd. CEEWsi, Krosno: 1995.
Linki zewnętrzne
Mąkla tarniowa[1] 12.06.2014
Lista porostów objętych ochroną prawną w Polsce[2] 12.06.2014
