Pawężnica łuseczkowata: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Pawężnica łuseczkowata |Nazwa łacińska = Peltigera praetextata |L = (Flörke ex Sommerf.) Zopf |Pusta linia = <br/> |grafi...")
 
Linia 19: Linia 19:
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
'''Pawężnica łuseczkowata''' (''Peltigera praetextata'' (Flörke ex Sommerf.) Zopf – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny pawężnicowatych (''Peltigeraceae''), rzędu pawężnicowców (''Peltigerales'').
'''Pawężnica łuseczkowata''' (''Pertusaria hemisphaerica'' (Flörke ex Sommerf.) Zopf – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny otwornicowatych (''Pertusariaceae''), rzędu otwornicowców (''Pertusariales'').
 
  
  
Linia 26: Linia 25:
  
  
Plecha Pawężnica łuseczkowata
+
Plecha pawężnicy łuseczkowatej jest listkowata, zwykle rozetkowata, do 20 cm średnicy, podzielona na odcinki do 2 cm szerokości, dość sztywna, nie pilśniowata, gładka, czasem błyszcząca. Na górnej powierzchni, na brzegach lub wzdłuż spękań zwykle wykształcają się bardzo liczne łuseczkowate izydia (wyrostki), wyraźnie widoczne nawet bez lupy. Dolna strona z ciemnobrązowymi łuskami i licznymi chwytnikami. Owocniki często spotykane, koliste, na końcach odcinków, o brunatnych tarczkach.  
 
 
ornicy półkulistej jest skorupiasta, zwykle gruba, pomarszczona, jasnoszara lub biaława, rzadko ciemniejsza, na obwodzie ze srebrzystobiałym brzeżkiem, bez izydiów (wyrostki), z soraliami. Soralia drobne, koliste, zwykle wypukłe, białawe, u okazów rosnących w cieniu czasem zielonkawe. Plecha (soralia) barwi się od C (C+) na kolor czerwony (P-, K-).
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 35: Linia 32:
  
  
Gatunek ten występuje na korze starych drzew liściastych, zwłaszcza na bukach, dębach, lipach i grabach, w dobrze zachowanych ekosystemach leśnych, rzadko na drzewach przydrożnych, wyjątkowo na skałach.
+
Gatunek ten występuje na ziemi i mszakach, czasami na korze drzew. Jest to gatunek charakterystyczny dla żyznych lasów liściastych (głównie gradów i buczyn), gdzie często rośnie na mszakach u nasady pni drzew lub w ich dolnych partiach, a także na omszałych kłodach i pniakach. W górach występuje również na zacienionych, omszonych skałach i głazach.  
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 41: Linia 38:
 
=== Wartość użytkowa ===
 
=== Wartość użytkowa ===
  
Gatunek ginący, jeszcze do niedawna dość częsty i licznie rosnący, teraz rzadki w całym kraju. Bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza.
+
Gatunek dość rzadki w całym kraju. Objęty w Polsce ścisłą ochroną. Umieszczony na "Czerwonej Liście" jako porost zagrożonych wymarciem (EN).
Umieszczony na "Czerwonej Liście" jako porost zagrożonych wymarciem (EN).
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 48: Linia 44:
 
=== Ciekawostki ===
 
=== Ciekawostki ===
  
Otwornica półkulista jest porostem wykorzystywanym w ocenie ciągłości ekologicznej ekosystemów leśnych. W Polsce ma status wskaźnika niżowych lasów puszczańskich (reliktu puszczańskiego).  
+
Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten występuje dość często ale jedynie w dobrze zachowanych zbiorowiskach leśnych, głównie w rezerwatch przyrody, m.in.  [[Rezerwat Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego|"Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego"]], [[Rezerwat Dęby Napiwodzkie|"Dęby Napiwodzkie"]].
  
Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten występuje jedynie w największych kompleksach leśnych regionu, częściej na północnym-wschodzie - w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]] i [[Puszcza Romincka|Rominckiej]].
 
 
<br/>
 
<br/>
  

Wersja z 08:38, 22 mar 2014

Pawężnica łuseczkowata

Peltigera praetextata
(Flörke ex Sommerf.) Zopf
Pawężnica łuseczkowata
Pawężnica łuseczkowata
Systematyka
Królestwo grzyby
Podkrólestwo {{{Podkrólestwo}}}
Gromada grzyby workowe
Klasa miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd pawężnicowce
Rodzina pawężnicowate
Rodzaj pawężnica
Gatunek pawężnica łuseczkowata
Synonimy
Variolaria hemisphaerica Flörke


Pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata (Flörke ex Sommerf.) Zopf – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny pawężnicowatych (Peltigeraceae), rzędu pawężnicowców (Peltigerales).


Plecha

Plecha pawężnicy łuseczkowatej jest listkowata, zwykle rozetkowata, do 20 cm średnicy, podzielona na odcinki do 2 cm szerokości, dość sztywna, nie pilśniowata, gładka, czasem błyszcząca. Na górnej powierzchni, na brzegach lub wzdłuż spękań zwykle wykształcają się bardzo liczne łuseczkowate izydia (wyrostki), wyraźnie widoczne nawet bez lupy. Dolna strona z ciemnobrązowymi łuskami i licznymi chwytnikami. Owocniki często spotykane, koliste, na końcach odcinków, o brunatnych tarczkach.


Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek ten występuje na ziemi i mszakach, czasami na korze drzew. Jest to gatunek charakterystyczny dla żyznych lasów liściastych (głównie gradów i buczyn), gdzie często rośnie na mszakach u nasady pni drzew lub w ich dolnych partiach, a także na omszałych kłodach i pniakach. W górach występuje również na zacienionych, omszonych skałach i głazach.


Wartość użytkowa

Gatunek dość rzadki w całym kraju. Objęty w Polsce ścisłą ochroną. Umieszczony na "Czerwonej Liście" jako porost zagrożonych wymarciem (EN).


Ciekawostki

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje dość często ale jedynie w dobrze zachowanych zbiorowiskach leśnych, głównie w rezerwatch przyrody, m.in. "Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego", "Dęby Napiwodzkie".



Bibliografia

K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.

S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.

W. Fałtynowicz: Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Peltigera