Pałecznik: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Pałecznk''' (''Calicium'' Pers.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny pałecznikowatych (''Caliciacea''e), rzędu misecznicowców (''Lecanorales''). | '''Pałecznk''' (''Calicium'' Pers.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny pałecznikowatych (''Caliciacea''e), rzędu misecznicowców (''Lecanorales''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | == Plecha == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Rodzaj ''Calicium'' obejmuje porosty skorupiaste o cienkiej, zewnętrznej lub wewnętrznej plesze, charakteryzujące się wytwarzaniem niewielkich rozmiarów apotecjów, umieszczonych na różnej długoci, zwykle wyraźnych trzoneczkach. Dojrzała warstwa rodzajna (hymenium) owocników tych grzybów, podobnie jak u przedstawicieli kilku innych rodzajów, np. ''Chaenotheca'' (Th. Fr.) Th. Fr., ma postać pylastej masy (mazedium) złożonej z askospor oraz fragmentów rozpadających się pozostałych elementów warstwy. Rodzaj ''Calicium'' wyróżnia się tworzeniem czarnego mazedium, z zarodnikami z pojedynczą przegrodą. Podobnie septowane zarodniki występują u przedstawicieli rodzaju ''Microcalicium'' Vain., tworzących jednak | Rodzaj ''Calicium'' obejmuje porosty skorupiaste o cienkiej, zewnętrznej lub wewnętrznej plesze, charakteryzujące się wytwarzaniem niewielkich rozmiarów apotecjów, umieszczonych na różnej długoci, zwykle wyraźnych trzoneczkach. Dojrzała warstwa rodzajna (hymenium) owocników tych grzybów, podobnie jak u przedstawicieli kilku innych rodzajów, np. ''Chaenotheca'' (Th. Fr.) Th. Fr., ma postać pylastej masy (mazedium) złożonej z askospor oraz fragmentów rozpadających się pozostałych elementów warstwy. Rodzaj ''Calicium'' wyróżnia się tworzeniem czarnego mazedium, z zarodnikami z pojedynczą przegrodą. Podobnie septowane zarodniki występują u przedstawicieli rodzaju ''Microcalicium'' Vain., tworzących jednak | ||
mazedium barwy ciemnozielonej. Ten ostatni rodzaj obejmuje ponadto grzyby niezlichenizowane – naporostowe lub saprobiontyczne. | mazedium barwy ciemnozielonej. Ten ostatni rodzaj obejmuje ponadto grzyby niezlichenizowane – naporostowe lub saprobiontyczne. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Porosty z rodzaju ''Calicium'' rosną głównie na korze drzew i drewnie, tylko nieliczne na skałach. Na świecie znanych jest około 40 gatunków, z których w Polsce odnotowano dotychczas 11. Porosty te stanowią zwykle rzadkie lub bardzo rzadkie składniki lokalnych biot porostowych. Wiele gatunków przywiązanych jest do specyficznych siedlisk, miejsc zwykle zacienionych lub umiarkowanie nasłonecznionych, o wysokiej wilgotności powietrza. Stąd też największą różnorodność tych porostów obserwuje się w starych lasach o charakterze naturalnym. | Porosty z rodzaju ''Calicium'' rosną głównie na korze drzew i drewnie, tylko nieliczne na skałach. Na świecie znanych jest około 40 gatunków, z których w Polsce odnotowano dotychczas 11. Porosty te stanowią zwykle rzadkie lub bardzo rzadkie składniki lokalnych biot porostowych. Wiele gatunków przywiązanych jest do specyficznych siedlisk, miejsc zwykle zacienionych lub umiarkowanie nasłonecznionych, o wysokiej wilgotności powietrza. Stąd też największą różnorodność tych porostów obserwuje się w starych lasach o charakterze naturalnym. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Wszystkie gatunki występujące w Polsce, poza stwierdzonymi niedawno po raz pierwszy ''C. parvum'' i ''C. pinastri'', mają status porostów zagrożonych wymarciem na obszarze kraju. | Wszystkie gatunki występujące w Polsce, poza stwierdzonymi niedawno po raz pierwszy ''C. parvum'' i ''C. pinastri'', mają status porostów zagrożonych wymarciem na obszarze kraju. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Pałeczniki stają się porostami coraz rzadszymi, ponieważ zmniejsza się liczba siedlisk im odpowiadających, tj. starych drzew liściastych i iglastych w lasach. Charakterystycznym dla tych porostów podłożem jest także martwe drewno, w szczególności pozbawione kory pnie drzew stojących. W praktyce, ostojami tych organizmów są starodrzewia, obecne zazwyczaj jedynie w rezerwatach przyrody. W rezerwacie [[Rezerwat Dęby Napiwodzkie|"Dęby Napiwodzkie"]] koło [[Jedwabno|Jedwabna]] stwierdzono występowanie czterech gatunków z tego rodzaju: ''Calicium adspersum'', ''C. glaucellum'', ''C. parvum'' i ''C. viride''. Kilka gatunków pałeczników ma w Polsce status wskaźników niżowych lasów puszczańskich (np. ''Calicium adspersum'', ''C. viride''). | Pałeczniki stają się porostami coraz rzadszymi, ponieważ zmniejsza się liczba siedlisk im odpowiadających, tj. starych drzew liściastych i iglastych w lasach. Charakterystycznym dla tych porostów podłożem jest także martwe drewno, w szczególności pozbawione kory pnie drzew stojących. W praktyce, ostojami tych organizmów są starodrzewia, obecne zazwyczaj jedynie w rezerwatach przyrody. W rezerwacie [[Rezerwat Dęby Napiwodzkie|"Dęby Napiwodzkie"]] koło [[Jedwabno|Jedwabna]] stwierdzono występowanie czterech gatunków z tego rodzaju: ''Calicium adspersum'', ''C. glaucellum'', ''C. parvum'' i ''C. viride''. Kilka gatunków pałeczników ma w Polsce status wskaźników niżowych lasów puszczańskich (np. ''Calicium adspersum'', ''C. viride''). | ||
Poszczególne gatunki z tego, oraz innych, podobnych rodzajów, są niekiedy bardzo trudne do rozpoznania bez obserwacji mikroskopowych cech diagnostycznych. Okazy bez owocników lub z owocnikami zniekształconymi są zwykle niemożliwe do oznaczenia nawet do rodzaju. | Poszczególne gatunki z tego, oraz innych, podobnych rodzajów, są niekiedy bardzo trudne do rozpoznania bez obserwacji mikroskopowych cech diagnostycznych. Okazy bez owocników lub z owocnikami zniekształconymi są zwykle niemożliwe do oznaczenia nawet do rodzaju. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
| − | |||
K. Czyżewska, S. Cieśliński: ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce''. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003. | K. Czyżewska, S. Cieśliński: ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce''. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003. | ||
| − | + | <br/> | |
S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: ''Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland''. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006. | S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: ''Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland''. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006. | ||
| − | + | <br/> | |
W. Fałtynowicz: ''Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów''. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012. | W. Fałtynowicz: ''Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów''. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012. | ||
| − | + | <br/> | |
D. Kubiak: ''Nowe stanowiska Calicium parvum Tibell w północnej Polsce''. Acta Bot. Cassub. 10: 75-81, 2011. | D. Kubiak: ''Nowe stanowiska Calicium parvum Tibell w północnej Polsce''. Acta Bot. Cassub. 10: 75-81, 2011. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | + | [http://en.wikipedia.org/wiki/Calicium en.wikipedia.org, Calicium] [25.05.2014] | |
| − | + | <br/> | |
| − | http://en.wikipedia.org/wiki/Calicium | + | [http://species.wikimedia.org/wiki/Calicium species.wikimedia.org, Calicium] [25.05.2014] |
| − | |||
| − | http://species.wikimedia.org/wiki/Calicium | ||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Grzyby]] [[Kategoria: Porosty]][[Kategoria: Porosty Warmii i Mazur]] | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Grzyby]] [[Kategoria: Porosty]][[Kategoria: Porosty Warmii i Mazur]] | ||
Wersja z 11:10, 11 lip 2014
| Pałecznik | |
| | |
| Calicium | |
| Pers. | |
 Pałecznik (Calicium viride) | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | misecznicowce |
| Rodzina | pałecznikowate |
| Rodzaj | pałecznik |
| Gatunek | {{{Gatunek}}} |
| Synonimy | |
Pałecznk (Calicium Pers.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny pałecznikowatych (Caliciaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).
Spis treści
Plecha
Rodzaj Calicium obejmuje porosty skorupiaste o cienkiej, zewnętrznej lub wewnętrznej plesze, charakteryzujące się wytwarzaniem niewielkich rozmiarów apotecjów, umieszczonych na różnej długoci, zwykle wyraźnych trzoneczkach. Dojrzała warstwa rodzajna (hymenium) owocników tych grzybów, podobnie jak u przedstawicieli kilku innych rodzajów, np. Chaenotheca (Th. Fr.) Th. Fr., ma postać pylastej masy (mazedium) złożonej z askospor oraz fragmentów rozpadających się pozostałych elementów warstwy. Rodzaj Calicium wyróżnia się tworzeniem czarnego mazedium, z zarodnikami z pojedynczą przegrodą. Podobnie septowane zarodniki występują u przedstawicieli rodzaju Microcalicium Vain., tworzących jednak
mazedium barwy ciemnozielonej. Ten ostatni rodzaj obejmuje ponadto grzyby niezlichenizowane – naporostowe lub saprobiontyczne.
Rozmieszczenie i ekologia
Porosty z rodzaju Calicium rosną głównie na korze drzew i drewnie, tylko nieliczne na skałach. Na świecie znanych jest około 40 gatunków, z których w Polsce odnotowano dotychczas 11. Porosty te stanowią zwykle rzadkie lub bardzo rzadkie składniki lokalnych biot porostowych. Wiele gatunków przywiązanych jest do specyficznych siedlisk, miejsc zwykle zacienionych lub umiarkowanie nasłonecznionych, o wysokiej wilgotności powietrza. Stąd też największą różnorodność tych porostów obserwuje się w starych lasach o charakterze naturalnym.
Wartość użytkowa
Wszystkie gatunki występujące w Polsce, poza stwierdzonymi niedawno po raz pierwszy C. parvum i C. pinastri, mają status porostów zagrożonych wymarciem na obszarze kraju.
Ciekawostki
Pałeczniki stają się porostami coraz rzadszymi, ponieważ zmniejsza się liczba siedlisk im odpowiadających, tj. starych drzew liściastych i iglastych w lasach. Charakterystycznym dla tych porostów podłożem jest także martwe drewno, w szczególności pozbawione kory pnie drzew stojących. W praktyce, ostojami tych organizmów są starodrzewia, obecne zazwyczaj jedynie w rezerwatach przyrody. W rezerwacie "Dęby Napiwodzkie" koło Jedwabna stwierdzono występowanie czterech gatunków z tego rodzaju: Calicium adspersum, C. glaucellum, C. parvum i C. viride. Kilka gatunków pałeczników ma w Polsce status wskaźników niżowych lasów puszczańskich (np. Calicium adspersum, C. viride).
Poszczególne gatunki z tego, oraz innych, podobnych rodzajów, są niekiedy bardzo trudne do rozpoznania bez obserwacji mikroskopowych cech diagnostycznych. Okazy bez owocników lub z owocnikami zniekształconymi są zwykle niemożliwe do oznaczenia nawet do rodzaju.
Bibliografia
K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.
S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.
W. Fałtynowicz: Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012.
D. Kubiak: Nowe stanowiska Calicium parvum Tibell w północnej Polsce. Acta Bot. Cassub. 10: 75-81, 2011.
Linki zewnętrzne
en.wikipedia.org, Calicium [25.05.2014]
species.wikimedia.org, Calicium [25.05.2014]
