Pierwiosnek lekarski: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Pierwiosnek lekarski |Nazwa łacińska = Primula veris |L = L. |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki = |Systematy...") |
|||
Linia 4: | Linia 4: | ||
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
− | |grafika = | + | |grafika = Cowslips_(Primula_veris)_-_geograph.org.uk_-_790287.jpg |
− | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Pierwiosnek lekarski - pokrój [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Primula_veris#mediaviewer/File:Cowslips_(Primula_veris)_-_geograph.org.uk_-_790287.jpg] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty |
Wersja z 21:01, 27 cze 2014
Pierwiosnek lekarski | |
| |
Primula veris | |
L. | |
Pierwiosnek lekarski - pokrój [2] | |
Systematyka | |
Królestwo | rośliny |
Gromada | rośliny naczyniowe |
Klasa | okrytonasienne |
Rząd | wrzosowce |
Rodzina | pierwiosnkowate |
Rodzaj | pierwiosnek |
Gatunek | pierwiosnek |
Synonimy | |
Pierwiosnek lekarski (Primula veris (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae).
Spis treści
Morfologia
Bylina krótko owłosiona lub naga, czasem pokryta czerwonawymi gruczołkami. Liście wyrastają z kłącza, zebrane są w przyziemną różyczkę. Są jajowate do podługowato jajowatych, w młodości zwinięte na brzegach, pomarszczone, nieregularnie karbowane, o szczycie tępym lub zaokrąglonym, u nasady zwężone w oskrzydlony ogonek. Ze środka różyczki wyrasta łodyga kwiatostanowa wysokości 10-20 cm, gęsto owłosiona, zakończona baldaszkiem. Kwiaty średnicy 1-2 cm, pachnące, mają kielich trwały, rurkowaty, nieco rozdęty, odstający od rurki korony, kanciasty, 5-ząbkowy, bladozielony lub żółtawozielony. Korona jest dzwonkowata, złocistożółta z pomarańczowymi plamami w gardzieli. Pręciki, w liczbie 5, są przyrośnięte do rurki korony. Roślina kwitnie od marca do maja. Owocem jest jajowata, jednokomorowa torebka otoczona trwałym kielichem.
Rozmieszczenie i ekologia
Pierwiosnek lekarski jest gatunkiem europejsko-zachodnioazjatyckim, występującym na obszarach o klimacie oceanicznym. W środkowej Europie rośnie na niżu i wyżynach, rzadziej w niższych położeniach górskich. W odróżnieniu od pierwiosnka wyniosłego Primula elatior jest gatunkiem łąkowym, wkraczającym do lasów liściastych podlegających wpływom antropogenicznym.W Polsce częsty na niżu i w niższych położeniach górskich.
Wartość użytkowa
Roślina objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową.
Roślina lecznicza. Zawiera saponiny (z wyjątkiem korony kwiatowej), olejek eteryczny, garbniki, karoten, glikozydy - primawerynę i primulawerynę. Liście zawierają dużo witaminy C. Odwar z kwiatów stosowano w lecznictwie ludowym jako środek przeciw schorzeniom układu moczowego i przeciw reumatyzmowi. Herbata z kwiatów jest zalecana w bezsenności i migrenie, odwar z kłącza i korzeni lub kwiatów w schorzeniach górnych dróg oddechowych i płuc.
Roślina ozdobna uprawiana w ogródkach, często jako mieszaniec z innymi gatunkami. Jest to gatunek bardzo zmienny.
Ciekawostki
W kwiatach występuje heterostylia, która utrudnia samozapylenie. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie, kwiaty zapylane są przez motyle (entomogamia).
Bibliografia
Cincura Frantisek, Ferakova Viera, Majovsky Jozef, Somsak Ladislav, Zaborsky Jan: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: PWRiL, 1990.
Linki zewnętrzne
Pierwiosnek lekarski - Wikipedia [3] 27.06.2014
Lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce [4] 27.06.2014