Płucnica islandzka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Płucnica islandzka |Nazwa łacińska = Cetraria islandica |L = (L.) Ach. |Pusta linia = <br/> |grafika = plucnica.jpg |podpis...")
 
Linia 11: Linia 11:
 
  |Gromada = grzyby workowe
 
  |Gromada = grzyby workowe
 
  |Klasa = miseczniaki (Lecanoromycetes)
 
  |Klasa = miseczniaki (Lecanoromycetes)
  |Rząd = tarczownicowce
+
  |Rząd = misecznicowce
 
  |Rodzina = tarczownicowate
 
  |Rodzina = tarczownicowate
 
  |Rodzaj = płucnica
 
  |Rodzaj = płucnica
Linia 20: Linia 20:
  
  
'''Płucnica islandzka''' (''Cetraria islandica'' (L.) Ach.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (''Parmeliaceae''), rzędu tarczownicowców (''Parmeliales'').
+
'''Płucnica islandzka''' (''Cetraria islandica'' (L.) Ach.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (''Parmeliaceae''), rzędu misecznicowców (''Lecanorales'').
  
  
Linia 26: Linia 26:
  
  
Plecha otwornicy półkulistej jest skorupiasta, zwykle gruba, pomarszczona, jasnoszara lub biaława, rzadko ciemniejsza, na obwodzie ze srebrzystobiałym brzeżkiem, bez izydiów (wyrostki), z soraliami. Soralia drobne, koliste, zwykle wypukłe, białawe, u okazów rosnących w cieniu czasem zielonkawe. Plecha (soralia) barwi się od C (C+) na kolor czerwony (P-, K-). Podobnym do otwornicy półkulistej gatunkiem jest pospolity w całym kraju rozsypek srebrzysty (''Phlyctis argena''). Porost ten tworzy plechę cieńszą, z nieregularnymi, zlewającymi się soraliami. Jego plecha bawi się od K (K+) na kolor czerwony, nie barwi się natomiast od C (C-).
+
Plecha płucnicy islandzkiej jest krzaczkowata, do 10 cm wysokości, odcinki spłaszczone, czasem bardzo szerokie (do 3 cm), z pseudocyfelami (szczelinami)w postaci białych plamek na dolnej, jaśniejszej powierzchni. Miąższ i pseudocyfele P= pomarańczowe. Owocniki rzadko wykształcone, na spłaszczonych końcach łatek. Podobna płucnica kędzierzawa (''C. ericetorum'') ma klocowate wyrostki na brzegach odcinków a jej miąższ nie barwi się od P (P-).
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 33: Linia 33:
  
  
Gatunek ten występuje na korze starych drzew liściastych, zwłaszcza na bukach, dębach, lipach i grabach, w dobrze zachowanych ekosystemach leśnych, rzadko na drzewach przydrożnych, wyjątkowo na skałach.
+
Gatunek ten występuje na piaszczystej ziemi w miejscach odsłoniętych, rzadziej w widnych borach. W Polsce miejscami pospolita i masowo rosnąca (np. na Mierzei Wiślanej, w Borach Tucholskich).
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 39: Linia 39:
 
=== Wartość użytkowa ===
 
=== Wartość użytkowa ===
  
Gatunek ginący, jeszcze do niedawna dość częsty i licznie rosnący, teraz rzadki w całym kraju. Bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza.
+
Plecha płucnicy islandzkiej ma właściwości lecznicze. Wykonany z niej napar od wieków używany był jako lekarstwo na choroby płuc i górnych dróg oddechowych, obecnie również wykorzystuje się ten gatunek do produkcji tabletek na nieżyt gardła oraz syropów i past do zębów. Aby zapobiec nadmiernej eksploatacji płucnicę islandzka objęto w Polsce częściową ochroną. Gatunek ten umieszczono również na "Czerwonej Liście" w grupie porostów narażonych na wymarcie (VU).
Umieszczony na "Czerwonej Liście" jako porost zagrożonych wymarciem (EN).
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 46: Linia 45:
 
=== Ciekawostki ===
 
=== Ciekawostki ===
  
Otwornica półkulista jest porostem wykorzystywanym w ocenie ciągłości ekologicznej ekosystemów leśnych. W Polsce ma status wskaźnika niżowych lasów puszczańskich (reliktu puszczańskiego).
 
  
Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten występuje jedynie w największych kompleksach leśnych regionu, częściej na północnym-wschodzie - w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]] i [[Puszcza Romincka|Rominckiej]].
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 55: Linia 52:
  
 
K. Czyżewska, S. Cieśliński: ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce''. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.
 
K. Czyżewska, S. Cieśliński: ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce''. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.
 
 
S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: ''Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland''. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.
 
S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: ''Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland''. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.
  
Linia 62: Linia 58:
  
 
== Linki zewnętrzne ==
 
== Linki zewnętrzne ==
http://species.wikimedia.org/wiki/Pertusaria_hemisphaerica
+
http://pl.wikipedia.org/wiki/Płucnica_islandzka
  
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 15:04, 22 mar 2014

Płucnica islandzka

Cetraria islandica
(L.) Ach.
Płucnica islandzka
Płucnica islandzka
Systematyka
Królestwo grzyby
Podkrólestwo {{{Podkrólestwo}}}
Gromada grzyby workowe
Klasa miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd misecznicowce
Rodzina tarczownicowate
Rodzaj płucnica
Gatunek płucnica islandzka
Synonimy



Płucnica islandzka (Cetraria islandica (L.) Ach.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).


Plecha

Plecha płucnicy islandzkiej jest krzaczkowata, do 10 cm wysokości, odcinki spłaszczone, czasem bardzo szerokie (do 3 cm), z pseudocyfelami (szczelinami)w postaci białych plamek na dolnej, jaśniejszej powierzchni. Miąższ i pseudocyfele P= pomarańczowe. Owocniki rzadko wykształcone, na spłaszczonych końcach łatek. Podobna płucnica kędzierzawa (C. ericetorum) ma klocowate wyrostki na brzegach odcinków a jej miąższ nie barwi się od P (P-).


Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek ten występuje na piaszczystej ziemi w miejscach odsłoniętych, rzadziej w widnych borach. W Polsce miejscami pospolita i masowo rosnąca (np. na Mierzei Wiślanej, w Borach Tucholskich).


Wartość użytkowa

Plecha płucnicy islandzkiej ma właściwości lecznicze. Wykonany z niej napar od wieków używany był jako lekarstwo na choroby płuc i górnych dróg oddechowych, obecnie również wykorzystuje się ten gatunek do produkcji tabletek na nieżyt gardła oraz syropów i past do zębów. Aby zapobiec nadmiernej eksploatacji płucnicę islandzka objęto w Polsce częściową ochroną. Gatunek ten umieszczono również na "Czerwonej Liście" w grupie porostów narażonych na wymarcie (VU).


Ciekawostki



Bibliografia

K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003. S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.

W. Fałtynowicz: Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Płucnica_islandzka