Groty: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Położenie)
Linia 17: Linia 17:
  
 
== Opis ==
 
== Opis ==
Groty swoim kształtem przypominały wydrążone w skale pieczary. Obiekty te
 
  
występowały w architekturze i sztuce już wcześniej, stanowiąc jedną z form aranżacji ogrodów  
+
Groty swoim kształtem przypominały wydrążone w skale pieczary. Obiekty te występowały w architekturze i sztuce już wcześniej, stanowiąc jedną z form aranżacji ogrodów w XVI-XVIII wiekach. Taka ogrodowa grota służyła nie tylko do ozdoby założenia, ale i do ochłody. Przejście od funkcji świeckich do sakralnych prawdopodobnie nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku. Przyczyniły się ku temu objawienia maryjne w Lourdes w 1858 roku. Przeniesienie idei groty na grunt warmiński, sprzyjała wielokrotnie podkreślana w literaturze, postawa maryjna Warmiaków. Takich obiektów powstało zaledwie kilka. Na szczególną uwagę zasługuje materiał budowlany, z którego zostały one wykonane – importowany tuf wulkaniczny lub polne kamienie. Największą i bodajże najbardziej rozpoznawalną grotą na Warmii jest ta wzniesiona w ogrodach kanonicznych we Fromborku. Jej konstrukcja powstała w
 +
wyniku połączenia kamieni i tufu, tworząc tym samym, na podobieństwo groty z Lourdes, miejsce dla figury maryjnej. Analogiczną grotę zbudowano w Braniewie, na dawnym cmentarzu cholerycznym przy ul. Olsztyńskiej. Wewnątrz niej umieszczono dużych rozmiarów Pietę. Do tych grot w pewien sposób nawiązuje popadająca w ruinę grota, która  znajduje się na terenie nieistniejącego majątku w Tolnikach Wielkich. Inny materiał wykorzystano do wzniesienia groty na terenie parceli Domu Prowincjonalnego Sióstr Katarzynek w Braniewie. Dwie analogiczne groty wkomponowane w naroża ogrodzenia, zawierają współczesne figurki Matki Bożej Niepokalanie Poczętej i Chrystusa. Groty były ufundowane w latach 30. XX wieku i do ich wzniesienia wykorzystano wypalony żużel. Nieobrobiony kamień posłużył natomiast do budowy paru innych grot, które znajdują się w różnych rejonach Warmii. Najbardziej znaną i potwierdzoną w zakresie datacji jest grota z figurą  Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ze źródełkiem, w zespole kalwaryjnym w Głotowie. W opustoszałym siedlisku wsi Bieniewo wykonana została grota z drobnych, różnorodnych odłamków marmuru i kamieni polnych, połączonych zaprawą murarską. W Tolkowcu znajduje się konstrukcja przypominająca kształtem grotę. Podobną konstrukcję z dużych kamieni granitowych wzniesiono w Brzostkach. Na Warmii
 +
południowej, w Kiersztanowie, istniała kamienna grota z końca XIX wieku. Została ona jednak rozebrana i w jej miejscu pobudowano ceglaną kapliczkę.
  
w XVI-XVIII wiekach. Taka ogrodowa grota służyła nie tylko do ozdoby założenia, ale i do
 
 
ochłody. Przejście od funkcji świeckich do sakralnych prawdopodobnie nastąpiło w drugiej
 
 
połowie XIX wieku. Przyczyniły się ku temu objawienia maryjne w Lourdes w 1858 roku.
 
 
Przeniesienie idei groty na grunt warmiński, sprzyjała wielokrotnie podkreślana w
 
 
literaturze, postawa maryjna Warmiaków. Takich obiektów powstało zaledwie kilka. Na
 
 
szczególną uwagę zasługuje materiał budowlany, z którego zostały one wykonane – importowany
 
 
tuf wulkaniczny lub polne kamienie. Największą i bodajże najbardziej rozpoznawalną grotą na
 
 
Warmii jest ta wzniesiona w ogrodach kanonicznych we Fromborku. Jej konstrukcja powstała w
 
 
wyniku połączenia kamieni i tufu, tworząc tym samym, na podobieństwo groty z Lourdes,
 
 
miejsce dla figury maryjnej. Analogiczną grotę zbudowano w Braniewie, na dawnym cmentarzu
 
 
cholerycznym przy ul. Olsztyńskiej. Wewnątrz niej umieszczono dużych rozmiarów Pietę. Do
 
 
tych grot w pewien sposób nawiązuje popadająca w ruinę grota, która  znajduje się na terenie
 
 
nieistniejącego majątku w Tolnikach Wielkich. Inny materiał wykorzystano do wzniesienia
 
 
groty na terenie parceli Domu Prowincjonalnego Sióstr Katarzynek w Braniewie. Dwie
 
 
analogiczne groty wkomponowane w naroża ogrodzenia, zawierają współczesne figurki Matki
 
 
Bożej Niepokalanie Poczętej i Chrystusa. Groty były ufundowane w latach 30. XX wieku i do
 
 
ich wzniesienia wykorzystano wypalony żużel. Nieobrobiony kamień posłużył natomiast do
 
 
budowy paru innych grot, które znajdują się w różnych rejonach Warmii. Najbardziej znaną i
 
 
potwierdzoną w zakresie datacji jest grota z figurą  Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ze
 
 
źródełkiem, w zespole kalwaryjnym w Głotowie. W opustoszałym siedlisku wsi Bieniewo wykonana
 
 
została grota z drobnych, różnorodnych odłamków marmuru i kamieni polnych, połączonych
 
 
zaprawą murarską. W Tolkowcu znajduje się konstrukcja przypominająca kształtem grotę.
 
 
Podobną konstrukcję z dużych kamieni granitowych wzniesiono w Brzostkach. Na Warmii
 
 
południowej, w Kiersztanowie, istniała kamienna grota z końca XIX wieku. Została ona jednak
 
 
rozebrana i w jej miejscu pobudowano ceglaną kapliczkę.
 
   
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
 
== Zdjęcia ==
 
== Zdjęcia ==
Linia 79: Linia 29:
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
  
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym  
+
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.
  
uwzględnieniem kapliczek, w druku.
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]]
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]]
<br />
+
<br/>

Wersja z 13:28, 16 gru 2013


{{{nazwa}}}
typ obiektu: ...
lokalizacja: ...
właściciel: ...

Groty – ...

Położenie

Groty


Opis

Groty swoim kształtem przypominały wydrążone w skale pieczary. Obiekty te występowały w architekturze i sztuce już wcześniej, stanowiąc jedną z form aranżacji ogrodów w XVI-XVIII wiekach. Taka ogrodowa grota służyła nie tylko do ozdoby założenia, ale i do ochłody. Przejście od funkcji świeckich do sakralnych prawdopodobnie nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku. Przyczyniły się ku temu objawienia maryjne w Lourdes w 1858 roku. Przeniesienie idei groty na grunt warmiński, sprzyjała wielokrotnie podkreślana w literaturze, postawa maryjna Warmiaków. Takich obiektów powstało zaledwie kilka. Na szczególną uwagę zasługuje materiał budowlany, z którego zostały one wykonane – importowany tuf wulkaniczny lub polne kamienie. Największą i bodajże najbardziej rozpoznawalną grotą na Warmii jest ta wzniesiona w ogrodach kanonicznych we Fromborku. Jej konstrukcja powstała w wyniku połączenia kamieni i tufu, tworząc tym samym, na podobieństwo groty z Lourdes, miejsce dla figury maryjnej. Analogiczną grotę zbudowano w Braniewie, na dawnym cmentarzu cholerycznym przy ul. Olsztyńskiej. Wewnątrz niej umieszczono dużych rozmiarów Pietę. Do tych grot w pewien sposób nawiązuje popadająca w ruinę grota, która znajduje się na terenie nieistniejącego majątku w Tolnikach Wielkich. Inny materiał wykorzystano do wzniesienia groty na terenie parceli Domu Prowincjonalnego Sióstr Katarzynek w Braniewie. Dwie analogiczne groty wkomponowane w naroża ogrodzenia, zawierają współczesne figurki Matki Bożej Niepokalanie Poczętej i Chrystusa. Groty były ufundowane w latach 30. XX wieku i do ich wzniesienia wykorzystano wypalony żużel. Nieobrobiony kamień posłużył natomiast do budowy paru innych grot, które znajdują się w różnych rejonach Warmii. Najbardziej znaną i potwierdzoną w zakresie datacji jest grota z figurą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ze źródełkiem, w zespole kalwaryjnym w Głotowie. W opustoszałym siedlisku wsi Bieniewo wykonana została grota z drobnych, różnorodnych odłamków marmuru i kamieni polnych, połączonych zaprawą murarską. W Tolkowcu znajduje się konstrukcja przypominająca kształtem grotę. Podobną konstrukcję z dużych kamieni granitowych wzniesiono w Brzostkach. Na Warmii południowej, w Kiersztanowie, istniała kamienna grota z końca XIX wieku. Została ona jednak rozebrana i w jej miejscu pobudowano ceglaną kapliczkę.


Zdjęcia

...

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.