Jabłonowo-Dyby

Jabłonowo - Dyby
[[Plik:|240px|Dawna szkoła w Jabłonowo - Dyby]] Dawna szkoła w Jabłonowo - Dyby
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Janowiec Kościelny
Sołectwo	Jabłonowo - Dyby
Liczba ludności (2013, źródło: http://wrota.warmia.mazury.pl/janowiec_koscielny_gmina_wiejska/Charakterystyka-gminnych-wsi.html.)	190
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jabłonowo - Dyby
Położenie na mapie Polski Jabłonowo - Dyby
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jabłonowo - Dyby – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się na skraju kompleksu leśnego w Napierkach i w dorzeczu rzeki Dąbrówka. Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowiec Kościelny, która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mazoregion Wzniesień Mławskich, który graniczy od północy z Garbem Lubawskim. Zatem powierzchnia gminy Janowiec Kościelny posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie Orzycy znajdują się wzniesienia od ok. 60 m. do ok. 200 m n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną Wieczfnianki. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest rzeka Orzyc. Obszar gminy Janowiec Kościelny położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny.

Dzieje miejscowości

O wsi wspomina się pierwszy w 1435 r. jako o posiadłości szlacheckiej. Nie znana jest dokładna data lokacji. Trudno jest też nakreślić etymologię nazwy miejscowości. W 1456 r. karczmarz płacił 40 groszy czynszu . W XVI w. Jabłonowo – Dyby było podzielone między szlachtą. Wiadomo również, że w 1531 r. działał we wsi młyn z jednym kołem. W 1578 r. wieś należała do parafii Wieczfina Kościelna i do powiatu mławskiego. W XIX w. we wsi było 11 domów. Jabłonowo zamieszkiwało wówczas 108 osób. Zabudowa wsi jest zagrodowa w średnim stanie technicznym o architekturze charakterystycznej dla regionu.

Zabytki:

Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: budynek szkoły z ok.1930 r.; murowany młyn wodny z ok. 1914 r.; budynki gospodarcze z XX w.; dwa krzyże przydrożne z XX w.

Bibliografia:

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, Warszawa 1882, 960 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/JABLONOWO_DYBY.html, 12.09.2013.

Kinlis (dyskusja) 15:03, 8 wrz 2013 (CEST)