Karnity: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Karnity''' (niem. ''Karnitten'',od 1938 r. ''Groß Karnitten'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłomłyn. | + | <big>''' Karnity''' (niem. ''Karnitten'',od 1938 r. ''Groß Karnitten'') – [[wieś niesołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[gmina Miłomłyn |gminie Miłomłyn]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]].o. |
| − | |||
| − | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), nad Jeziorem Kocioł. Wieś położona jest około 13 km na zachód od Miłomłyna i około 27 km na północny zachód od Ostródy. | + | Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), nad [[Jezioro Kocioł|Jeziorem Kocioł]]. Wieś położona jest około 13 km na zachód od [[Miłomłyn|Miłomłyna]] i około 27 km na północny zachód od [[Ostróda|Ostródy]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
Nazwa wsi wywodzi się najprawdopodobniej z języka staropruskiego. W pokrewnym do niego języku litewskim ''karna'' oznacza korę. | Nazwa wsi wywodzi się najprawdopodobniej z języka staropruskiego. W pokrewnym do niego języku litewskim ''karna'' oznacza korę. | ||
| − | Miejscowość po raz pierwszy została wymieniona w źródłach w 1349 roku.Jej nazwę wymieniono w przywileju dla wsi Bożęcin. Na początku istniał tutaj folwark należący do Zakonu Krzyżackiego. W 1470 roku dobra ziemskie zostały nadane Hansowi von Schönaich – dowódcy wojsk zaciężnych, który pełnił służbę w wojsku zakonnym. Majątek znajdował się w rękach rodu von Schönaich przez około 300 lat. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. Jednak wzmożony napływ Polaków z terenu Mazowsza dostrzegalny był dopiero od XVII wieku. W roku 1782 we wsi odnotowano istnienie 11 domów.W 1815 roku majątek karnicki został sprzedany baronowi von Albedyhyll, pochodzącemu z Rygi. W roku 1858 w 11 gospodarstwach domowych żyło 184 mieszkańców.Rodzina posiadała dobra do lat 20. XX wieku. Wówczas drogą małżeństwa przeszedł w ręce rodziny von Günther. W latach 1937-1939 Karnity były zamieszkane przez 218 osób.Przed rokiem 1945 pałac z przylegającym do niego zespołem parkowym był nazywany Małymi Karnitami (Klein Karnitten). W ten sposób dokonywano rozróżnienia od wcześniej lokowanego folwarku Duże Karnity (Groß Karnitten), położonego nad Jeziorem Karnickim | + | Miejscowość po raz pierwszy została wymieniona w źródłach w 1349 roku.Jej nazwę wymieniono w przywileju dla wsi [[Bożęcin]]. Na początku istniał tutaj [[folwark]] należący do [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. W 1470 roku [[dobra ziemskie]] zostały nadane [[Hans von Schönaich|Hansowi von Schönaich]] – dowódcy wojsk zaciężnych, który pełnił służbę w wojsku zakonnym. Majątek znajdował się w rękach rodu von Schönaich przez około 300 lat. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] w roku 1466. Jednak wzmożony napływ Polaków z terenu [[Mazowsza|Mazowsza]] dostrzegalny był dopiero od XVII wieku. W roku 1782 we wsi odnotowano istnienie 11 domów.W 1815 roku majątek karnicki został sprzedany baronowi von Albedyhyll, pochodzącemu z Rygi. W roku 1858 w 11 gospodarstwach domowych żyło 184 mieszkańców.Rodzina posiadała dobra do lat 20. XX wieku. Wówczas drogą małżeństwa przeszedł w ręce rodziny von Günther. W latach 1937-1939 Karnity były zamieszkane przez 218 osób.Przed rokiem 1945 pałac z przylegającym do niego zespołem parkowym był nazywany [[Małe Karnity|Małymi Karnitami]] (Klein Karnitten). W ten sposób dokonywano rozróżnienia od wcześniej lokowanego folwarku [[Duże Karnity]] (Groß Karnitten), położonego nad [[Jezioro Karnickie|Jeziorem Karnickim]].W roku 1973 jako majątek Karnity należały do [[powiat morąski|powiatu morąskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *We włączonych administracyjnie do wsi Karnity pobliskich Karnitkach znajduje się zespół pałacowo - parkowy z neogotyckim pałacem w stylu romantycznym. Pałac wzniesionym został w 1856 roku, w miejscu spalonego podczas wojen polsko-szwedzkich dworu. Rozległy park krajobrazowy rozciąga się od | + | *We włączonych administracyjnie do wsi Karnity pobliskich [[Karnitki|Karnitkach]] znajduje się [[zespół pałacowo - parkowy]] z neogotyckim pałacem w stylu romantycznym. Pałac wzniesionym został w 1856 roku, w miejscu spalonego podczas [[wojny polsko-szwedzkie|wojen polsko-szwedzkich]] dworu. Rozległy [[park krajobrazowy]] rozciąga się od Jeziora Kocioł w kierunku wschodnim. Pałac usytuowany jest na terenie parku w pobliżu jeziora. Na północ od pałacu znajdują się domy mieszkalne dla służby, stajnie, wozownia i ujeżdżalnia i zabudowania gospodarcze. Na wzgórzu w części południowej parku znajduje się [[cmentarz]] dawnych właścicieli.Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w pałacu mieścił się [[ośrodek wypoczynkowy]]. Na terenie dawnych sadów wybudowano domki letniskowe. Pałac wraz z parkiem od 1995 jest stanowi własność prywatną. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 62: | Linia 60: | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| + | [[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 01:20, 27 paź 2013 (CEST) | ||
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 19:30, 27 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 19:30, 27 wrz 2013 (CEST) | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś niesołecka]] [[Kategoria: powiat ostródzki]] [[Kategoria: gmina Miłomłyn]] |
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 19:08, 27 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 19:08, 27 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 01:20, 27 paź 2013
| Pole-obowiązkowe | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Miłomłyn |
| Liczba ludności (2010) | 209 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-140 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pole-obowiązkowe | |
| Położenie na mapie Polski  Pole-obowiązkowe | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Karnity (niem. Karnitten,od 1938 r. Groß Karnitten) – wieś niesołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłomłyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.o.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), nad Jeziorem Kocioł. Wieś położona jest około 13 km na zachód od Miłomłyna i około 27 km na północny zachód od Ostródy.
Dzieje miejscowości
Nazwa wsi wywodzi się najprawdopodobniej z języka staropruskiego. W pokrewnym do niego języku litewskim karna oznacza korę.
Miejscowość po raz pierwszy została wymieniona w źródłach w 1349 roku.Jej nazwę wymieniono w przywileju dla wsi Bożęcin. Na początku istniał tutaj folwark należący do Zakonu Krzyżackiego. W 1470 roku dobra ziemskie zostały nadane Hansowi von Schönaich – dowódcy wojsk zaciężnych, który pełnił służbę w wojsku zakonnym. Majątek znajdował się w rękach rodu von Schönaich przez około 300 lat. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. Jednak wzmożony napływ Polaków z terenu Mazowsza dostrzegalny był dopiero od XVII wieku. W roku 1782 we wsi odnotowano istnienie 11 domów.W 1815 roku majątek karnicki został sprzedany baronowi von Albedyhyll, pochodzącemu z Rygi. W roku 1858 w 11 gospodarstwach domowych żyło 184 mieszkańców.Rodzina posiadała dobra do lat 20. XX wieku. Wówczas drogą małżeństwa przeszedł w ręce rodziny von Günther. W latach 1937-1939 Karnity były zamieszkane przez 218 osób.Przed rokiem 1945 pałac z przylegającym do niego zespołem parkowym był nazywany Małymi Karnitami (Klein Karnitten). W ten sposób dokonywano rozróżnienia od wcześniej lokowanego folwarku Duże Karnity (Groß Karnitten), położonego nad Jeziorem Karnickim.W roku 1973 jako majątek Karnity należały do powiatu morąskiego.
Zabytki:
- We włączonych administracyjnie do wsi Karnity pobliskich Karnitkach znajduje się zespół pałacowo - parkowy z neogotyckim pałacem w stylu romantycznym. Pałac wzniesionym został w 1856 roku, w miejscu spalonego podczas wojen polsko-szwedzkich dworu. Rozległy park krajobrazowy rozciąga się od Jeziora Kocioł w kierunku wschodnim. Pałac usytuowany jest na terenie parku w pobliżu jeziora. Na północ od pałacu znajdują się domy mieszkalne dla służby, stajnie, wozownia i ujeżdżalnia i zabudowania gospodarcze. Na wzgórzu w części południowej parku znajduje się cmentarz dawnych właścicieli.Po II wojnie światowej w pałacu mieścił się ośrodek wypoczynkowy. Na terenie dawnych sadów wybudowano domki letniskowe. Pałac wraz z parkiem od 1995 jest stanowi własność prywatną.
Bibliografia:
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:30.08.2013]
- Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:30.08.2013]
Przypisy
Zobacz też
Emzet (dyskusja) 01:20, 27 paź 2013 (CEST) Emzet (dyskusja) 19:30, 27 wrz 2013 (CEST) Emzet (dyskusja) 19:08, 27 wrz 2013 (CEST)
