Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{EWiM OrganizacjeDlaKategoriiDzieje infobox |Nazwa_instytucji = Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski |Grafika = |Opis_grafiki = ...") |
|||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski [ | + | ''' Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski [OPKN]'''- właśc.: Okręgowy Polski Komitet Narodowościowy przy Urzędzie Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski. Działający w latach 1945-1946 społeczny organ opiniodawczy (pomocniczy) w procesie weryfikacji narodowościowej ludności autochtonicznej zamieszkałej na Warmii i Mazurach. |
<br/> | <br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Po włączeniu w początkach 1945 r. w granice państwa polskiego południowej części Prus Wschodnich zasadniczym problemem politycznym, społecznym oraz prawnym był status zamieszkującej ten obszar ludności. Obejmując władzę w regionie, państwo polskie stanęło przed zagadnieniem rozróżnienia tych obywateli III Rzeszy, którzy nie byli Niemcami, w celu przyznania im pełni praw obywatelskich. Procedura [[weryfikacji narodowościowej]] w sensie administracyjnym zdefiniowana została pierwotnie jako akcja "rejestracyjna". Prowadzona od wiosny 1945 r., zyskała ramy prawne i proceduralne w maju 1945 r. Decyzja o uznaniu za członka narodu polskiego leżała w kompetencjach administracji lokalnej ( | + | Po włączeniu w początkach 1945 r. w granice państwa polskiego południowej części Prus Wschodnich zasadniczym problemem politycznym, społecznym oraz prawnym był status zamieszkującej ten obszar ludności. Obejmując władzę w regionie, państwo polskie stanęło przed zagadnieniem rozróżnienia tych obywateli III Rzeszy, którzy nie byli Niemcami, w celu przyznania im pełni praw obywatelskich. Procedura [[weryfikacji narodowościowej]] w sensie administracyjnym zdefiniowana została pierwotnie jako akcja "rejestracyjna". Prowadzona od wiosny 1945 r., zyskała ramy prawne i proceduralne w maju 1945 r. Decyzja o uznaniu za członka narodu polskiego leżała w kompetencjach administracji lokalnej (starostw i Zarządu Miejskiego w Olsztynie), ale podstawą decyzji była opinia "czynnika społecznego", który przybrał formułę OPKN. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | OPKN powołany został zarządzeniem Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski z dnia 16 czerwca 1945 r. z zadaniem (m.in.) opracowania instrukcji dla rozwiązywania spraw narodowościowych, stworzenie struktur gminnych i powiatowych komitetu oraz pomoc przy organizowaniu i rozdziale opieki społecznej dla polskiej ludności tubylczej. | |
<br/> | <br/> | ||
W skład PKN weszło 12 osób. Przewodniczącym został [[Jerzy Burski]], członkami m.in.: [[Bogumił Labus]], Klara Malewska, [[Maria Zientara]] (Zientarówna), [[Gustaw Leyding]], [[Paweł Sowa]], [[ks. Jan Hanowski]]. | W skład PKN weszło 12 osób. Przewodniczącym został [[Jerzy Burski]], członkami m.in.: [[Bogumił Labus]], Klara Malewska, [[Maria Zientara]] (Zientarówna), [[Gustaw Leyding]], [[Paweł Sowa]], [[ks. Jan Hanowski]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Cele i zadania organizacji == | == Cele i zadania organizacji == | ||
| − | + | OPKN za swoje cele podstawowe uznał: | |
* przeprowadzenie selekcji narodowościowej wśród ludności zamieszkującej Okręg Mazurski | * przeprowadzenie selekcji narodowościowej wśród ludności zamieszkującej Okręg Mazurski | ||
* kwalifikacja miejscowych Polaków do uzyskania odszkodowań za straty i pomocy doraźnej | * kwalifikacja miejscowych Polaków do uzyskania odszkodowań za straty i pomocy doraźnej | ||
* ustalenie wytycznych w zakresie traktowania mniejszości niemieckiej | * ustalenie wytycznych w zakresie traktowania mniejszości niemieckiej | ||
* współpraca przy ogólnym procesie repolonizacji człowieka i ziemi w Okręgu Mazurskim. | * współpraca przy ogólnym procesie repolonizacji człowieka i ziemi w Okręgu Mazurskim. | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Organizacja wewnętrzna i struktury terenowe == | == Organizacja wewnętrzna i struktury terenowe == | ||
| + | OPKN miał swą siedzibę w Olsztynie. Jego organizacja wewnętrzna zakładała funkcjonowanie Zebrania Ogólnego jako organu uchwalającego, sekcji programowych (ds. odszkodowań i pomocy oraz ds. mniejszości niemieckiej), Wydziału Wykonawczego oraz sekretariatu. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Strukturę terenową OPKN tworzyły Powiatowe Komitety Narodowościowe [PKN]. Członków PKN powoływał i mianował przewodniczący oPKN. Przewodniczący PKN mieli prawo powoływania gminnych komitetów narodowościowych. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Podstawowym zadaniem PKN-ów było opiniowanie wszystkich ankiet jakie złożono w odpowiedniej komórce administracji państwowej oraz orzekanie na tej podstawie o przynależności (bądź nie) do narodu polskiego. Od decyzji władz powiatowych przysługiwało petentowi prawo odwołania się do OPKN, którego orzeczenia były ostateczne. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Ostatecznie w całym [[Okręgu Mazurskim]] powstało piętnaście PKN (Bartoszyce, Biskupiec, Licbark [Lidzbark Warmiński], Łuczany [Giżycko], Morąg, Nibork [Nidzica], Olsztyn, Ostróda, Pasłęk, Pisz, Rastembork [Kętrzyn], Susz, Szczytno, Węgobork [Węgorzewo], Zadzbork [Mrągowo]), oraz jeden miejski KN w Olsztynie. W kilku powiatach powstawały również gminne komitety narodowościowe (m. in.: olsztyńskim, piskim, szczytnieńskim). | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 38: | Linia 43: | ||
... | ... | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
... | ... | ||
Wersja z 14:09, 25 paź 2014
| Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski | |
| | |
| Rodzaj organizacji | społeczny organ doradczy administracji państwowej |
| Profil działalności | weryfikacja narodowościowa ludności autochtonicznej |
| Rok założenia | 1945 |
Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski [OPKN]- właśc.: Okręgowy Polski Komitet Narodowościowy przy Urzędzie Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski. Działający w latach 1945-1946 społeczny organ opiniodawczy (pomocniczy) w procesie weryfikacji narodowościowej ludności autochtonicznej zamieszkałej na Warmii i Mazurach.
Spis treści
Historia
Po włączeniu w początkach 1945 r. w granice państwa polskiego południowej części Prus Wschodnich zasadniczym problemem politycznym, społecznym oraz prawnym był status zamieszkującej ten obszar ludności. Obejmując władzę w regionie, państwo polskie stanęło przed zagadnieniem rozróżnienia tych obywateli III Rzeszy, którzy nie byli Niemcami, w celu przyznania im pełni praw obywatelskich. Procedura weryfikacji narodowościowej w sensie administracyjnym zdefiniowana została pierwotnie jako akcja "rejestracyjna". Prowadzona od wiosny 1945 r., zyskała ramy prawne i proceduralne w maju 1945 r. Decyzja o uznaniu za członka narodu polskiego leżała w kompetencjach administracji lokalnej (starostw i Zarządu Miejskiego w Olsztynie), ale podstawą decyzji była opinia "czynnika społecznego", który przybrał formułę OPKN.
OPKN powołany został zarządzeniem Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski z dnia 16 czerwca 1945 r. z zadaniem (m.in.) opracowania instrukcji dla rozwiązywania spraw narodowościowych, stworzenie struktur gminnych i powiatowych komitetu oraz pomoc przy organizowaniu i rozdziale opieki społecznej dla polskiej ludności tubylczej.
W skład PKN weszło 12 osób. Przewodniczącym został Jerzy Burski, członkami m.in.: Bogumił Labus, Klara Malewska, Maria Zientara (Zientarówna), Gustaw Leyding, Paweł Sowa, ks. Jan Hanowski.
Cele i zadania organizacji
OPKN za swoje cele podstawowe uznał:
- przeprowadzenie selekcji narodowościowej wśród ludności zamieszkującej Okręg Mazurski
- kwalifikacja miejscowych Polaków do uzyskania odszkodowań za straty i pomocy doraźnej
- ustalenie wytycznych w zakresie traktowania mniejszości niemieckiej
- współpraca przy ogólnym procesie repolonizacji człowieka i ziemi w Okręgu Mazurskim.
Organizacja wewnętrzna i struktury terenowe
OPKN miał swą siedzibę w Olsztynie. Jego organizacja wewnętrzna zakładała funkcjonowanie Zebrania Ogólnego jako organu uchwalającego, sekcji programowych (ds. odszkodowań i pomocy oraz ds. mniejszości niemieckiej), Wydziału Wykonawczego oraz sekretariatu.
Strukturę terenową OPKN tworzyły Powiatowe Komitety Narodowościowe [PKN]. Członków PKN powoływał i mianował przewodniczący oPKN. Przewodniczący PKN mieli prawo powoływania gminnych komitetów narodowościowych.
Podstawowym zadaniem PKN-ów było opiniowanie wszystkich ankiet jakie złożono w odpowiedniej komórce administracji państwowej oraz orzekanie na tej podstawie o przynależności (bądź nie) do narodu polskiego. Od decyzji władz powiatowych przysługiwało petentowi prawo odwołania się do OPKN, którego orzeczenia były ostateczne.
Ostatecznie w całym Okręgu Mazurskim powstało piętnaście PKN (Bartoszyce, Biskupiec, Licbark [Lidzbark Warmiński], Łuczany [Giżycko], Morąg, Nibork [Nidzica], Olsztyn, Ostróda, Pasłęk, Pisz, Rastembork [Kętrzyn], Susz, Szczytno, Węgobork [Węgorzewo], Zadzbork [Mrągowo]), oraz jeden miejski KN w Olsztynie. W kilku powiatach powstawały również gminne komitety narodowościowe (m. in.: olsztyńskim, piskim, szczytnieńskim).
Działalność
...
Osoby związane z organizacją
...
Ciekawostki
...
==
Bibliografia
...
Przypisy
Zobacz też
...
