Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Opis_grafiki = | |Opis_grafiki = | ||
|Rodzaj_organizacji = organizacja polityczna | |Rodzaj_organizacji = organizacja polityczna | ||
| − | |Profil_dzialalnosci = obrona praw mniejszości narodowych | + | |Profil_dzialalnosci = obrona praw mniejszości narodowych na obszarze państwa niemieckiego |
|Rok_zalozenia = 1924 | |Rok_zalozenia = 1924 | ||
}} | }} | ||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
Związek został założony w Berlinie przez przedstawicieli organizacji reprezentujących interesy poszczególnych mniejszości (Związek Szlezwicki, Związek Fryzyjsko-Szlezwicki, Serbska Partia Ludowa, Zjednoczenie Litwinów - które przystąpiło do Związku dopiero w 1927 roku). Organizacja powstała z inicjatywy [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]]. Związek skupiał mniejszość polską, serbołużycką, litewską, duńską, fryzyjską. Na jego czele stanął [[Stanisław Sierakowski]], a w skład kierownictwa weszli:[[Jan Kaczmarek]], Ernst Christiansen, Jan Skala, J. Oldsen, Wilhelm Matschulaitis Organizacja posiadała własne pismo "Kulturwehr", które ukazywało się od 1925 roku. | Związek został założony w Berlinie przez przedstawicieli organizacji reprezentujących interesy poszczególnych mniejszości (Związek Szlezwicki, Związek Fryzyjsko-Szlezwicki, Serbska Partia Ludowa, Zjednoczenie Litwinów - które przystąpiło do Związku dopiero w 1927 roku). Organizacja powstała z inicjatywy [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]]. Związek skupiał mniejszość polską, serbołużycką, litewską, duńską, fryzyjską. Na jego czele stanął [[Stanisław Sierakowski]], a w skład kierownictwa weszli:[[Jan Kaczmarek]], Ernst Christiansen, Jan Skala, J. Oldsen, Wilhelm Matschulaitis Organizacja posiadała własne pismo "Kulturwehr", które ukazywało się od 1925 roku. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Cele i zadania organizacji == | == Cele i zadania organizacji == | ||
9 marca 1926 roku Związek Mniejszości Narodowych przedstawił władzom niemieckim treść memoriału, w którym zawarte zostały następujące postulaty: | 9 marca 1926 roku Związek Mniejszości Narodowych przedstawił władzom niemieckim treść memoriału, w którym zawarte zostały następujące postulaty: | ||
| − | ''1)Wydania jednolitej ustawy o prawach dla mniejszości narodowej na terenie całego | + | ''1)Wydania jednolitej ustawy o prawach dla mniejszości narodowej na terenie całego państwa niemieckiego. Ustawa ta miała zapewnić wszystkim członkom mniejszości narodowych w Niemczech faktyczne równouprawnienie w porównaniu z ludnością niemiecką w życiu publicznym, swobodę języka oraz religii, uniemożliwić stosowanie jakichkolwiek form upośledzenia mniejszości narodowych; |
2) Jednolitego uregulowania szkolnictwa mniejszościowego na terenie całej Republiki Weimarskiej; | 2) Jednolitego uregulowania szkolnictwa mniejszościowego na terenie całej Republiki Weimarskiej; | ||
3)Utworzenie Państwowego Urzędu Mniejszościowego'' <ref> W.Wrzesiński, ''Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939'', Olsztyn 1973, s. 99.</ref>. | 3)Utworzenie Państwowego Urzędu Mniejszościowego'' <ref> W.Wrzesiński, ''Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939'', Olsztyn 1973, s. 99.</ref>. | ||
| Linia 22: | Linia 23: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Działalność == | == Działalność == | ||
| − | W wyborach w 1924 roku organizacja wystąpiła z własną listą państwową, na której znaleźli się: [[Jan Baczewski]], Jakub Lorenz, [[Franciszek Mąka]], Peter Budach. Jednak nie udało jej się osiągnąć sukcesu. Jednak przystąpienie państwa niemieckiego do Ligi Narodów wymusiło na rządzie przestrzeganie praw mniejszości narodowych m.in. w kwestii szkolnictwa. W związku z tym powołana specjalnie komisja miała rozpatrzyć wnioski strony polskiej dotyczące sieci szkolnej. 1 września 1927 roku Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech przedłożył memoriał, w którym zwracał się do rządu Rzeszy z postulatami dotyczącymi m.in. tworzenia szkół publicznych z polskim jako językiem wykładowym <ref> | + | W wyborach w 1924 roku organizacja wystąpiła z własną listą państwową, na której znaleźli się: [[Jan Baczewski]], Jakub Lorenz, [[Franciszek Mąka]], Peter Budach. Jednak nie udało jej się osiągnąć sukcesu. Jednak przystąpienie państwa niemieckiego do Ligi Narodów wymusiło na rządzie przestrzeganie praw mniejszości narodowych m.in. w kwestii szkolnictwa. W związku z tym powołana specjalnie komisja miała rozpatrzyć wnioski strony polskiej dotyczące sieci szkolnej. 1 września 1927 roku Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech przedłożył memoriał, w którym zwracał się do rządu Rzeszy z postulatami dotyczącymi m.in. tworzenia szkół publicznych z polskim jako językiem wykładowym <ref> Ibidem, s. 107</ref>. |
W 1928 roku rozpisane zostały wyboru do parlamentu Rzeszy i sejmu pruskiego. 11 kwietnia tego roku ustalona została lista polskich kandydatów startujących z państwowej listy Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech. Program wyborczy organizacji skupił się na kilku centralnych zagadnieniach: | W 1928 roku rozpisane zostały wyboru do parlamentu Rzeszy i sejmu pruskiego. 11 kwietnia tego roku ustalona została lista polskich kandydatów startujących z państwowej listy Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech. Program wyborczy organizacji skupił się na kilku centralnych zagadnieniach: | ||
| − | *równego traktowania Polaków w czasie przeprowadzania reformy rolnej oraz wzięcia ich pod uwagę w planie kolonizacji | + | *równego traktowania Polaków w czasie przeprowadzania reformy rolnej oraz wzięcia ich pod uwagę w planie kolonizacji państwowej |
*zrównania praw gospodarczych rolników polskich z niemieckimi | *zrównania praw gospodarczych rolników polskich z niemieckimi | ||
*walki z wykorzystywaniem polskich robotników przez niemieckich pracodawców | *walki z wykorzystywaniem polskich robotników przez niemieckich pracodawców | ||
| − | W stronę polskiej ludności kierowano postulaty związane z utworzeniem polskiego przedstawicielstwa reprezentującego przy władzach centralnych, kontynuowaniem walki o rozwój polskiej edukacji. Kwestie gospodarcze zostały zamknięte w haśle gromadzenia kapitału | + | W stronę polskiej ludności kierowano postulaty związane z utworzeniem polskiego przedstawicielstwa reprezentującego przy władzach centralnych, kontynuowaniem walki o rozwój polskiej edukacji. Kwestie gospodarcze zostały zamknięte w haśle gromadzenia kapitału w ramach polskich instytucji gospodarczych <ref> Ibidem, s. 141-142. </ref>. Na listy polskie 20 maja 1928 roku oddano łącznie 9 812 głosów (4 769 głosów do parlamentu Rzeszy i 5 043 głosów do sejmu pruskiego). |
| − | Na dzień 14 września 1930 roku rozpisane został wybory do parlamentu Rzeszy, jednak szanse na uzyskanie mandatu poselskiego przez reprezentanta Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech były niewielkie. W tej sytuacji organizacja zwróciła się do rządu niemieckiego z apele o zagwarantowanie jednego mandatu przedstawicielowi mniejszości. Przeprowadzenie takiej procedury było możliwe poprzez stworzenie tzw. okręgu personalnego | + | Na dzień 14 września 1930 roku rozpisane został wybory do parlamentu Rzeszy, jednak szanse na uzyskanie mandatu poselskiego przez reprezentanta Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech były niewielkie. W tej sytuacji organizacja zwróciła się do rządu niemieckiego z apele o zagwarantowanie jednego mandatu przedstawicielowi mniejszości. Przeprowadzenie takiej procedury było możliwe poprzez stworzenie tzw. okręgu personalnego <ref> Ibidem, s. 172-173.</ref>. Jednocześnie Związek poparł program wyborczy przygotowany przez komitet [[Polska Partia Ludowa|Polskiej Partii Ludowej]]. Program wysuwał następujące żadania: |
''1)Zabezpieczenia konstytucyjnych praw mniejszości narodowych; | ''1)Zabezpieczenia konstytucyjnych praw mniejszości narodowych; | ||
2)Ustawowego przyznania mniejszościom praw w dziedzinie ustawodawstwa, administracji i sądownictwa; | 2)Ustawowego przyznania mniejszościom praw w dziedzinie ustawodawstwa, administracji i sądownictwa; | ||
3)Zabezpieczenia ochrony i pomocy dla wszelkiej pracy produkcyjnej; | 3)Zabezpieczenia ochrony i pomocy dla wszelkiej pracy produkcyjnej; | ||
4)Zwalczania biurokratyzmu; | 4)Zwalczania biurokratyzmu; | ||
| − | 4)Zmniejszenia obciążeń podatkowych'' | + | 4)Zmniejszenia obciążeń podatkowych'' <ref> Ibidem, s. 173.</ref>. |
Na polską listę oddano ostatecznie 4 160 głosów. Po 1930 roku coraz częściej dochodziło do konflitków wewnątrz organizacji. Postawa Serbołużyczan, a następnie Litwinów podkopała wzajemne zaufanie, stawiając pod znakiem zapytania dalszą wspólną działalność w ramach Związku. Rozłam oraz dojście do władzy Adolfa Hitlera stopniowo spychały organizację na boczny tor. | Na polską listę oddano ostatecznie 4 160 głosów. Po 1930 roku coraz częściej dochodziło do konflitków wewnątrz organizacji. Postawa Serbołużyczan, a następnie Litwinów podkopała wzajemne zaufanie, stawiając pod znakiem zapytania dalszą wspólną działalność w ramach Związku. Rozłam oraz dojście do władzy Adolfa Hitlera stopniowo spychały organizację na boczny tor. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 13:16, 17 lis 2014
| Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech | |
| | |
| Rodzaj organizacji | organizacja polityczna |
| Profil działalności | obrona praw mniejszości narodowych na obszarze państwa niemieckiego |
| Rok założenia | 1924 |
Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech - organizacja mniejszości narodowych żyjących w Niemczech, działająca w latach 1924-1939.
Spis treści
Historia
Związek został założony w Berlinie przez przedstawicieli organizacji reprezentujących interesy poszczególnych mniejszości (Związek Szlezwicki, Związek Fryzyjsko-Szlezwicki, Serbska Partia Ludowa, Zjednoczenie Litwinów - które przystąpiło do Związku dopiero w 1927 roku). Organizacja powstała z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech. Związek skupiał mniejszość polską, serbołużycką, litewską, duńską, fryzyjską. Na jego czele stanął Stanisław Sierakowski, a w skład kierownictwa weszli:Jan Kaczmarek, Ernst Christiansen, Jan Skala, J. Oldsen, Wilhelm Matschulaitis Organizacja posiadała własne pismo "Kulturwehr", które ukazywało się od 1925 roku.
Cele i zadania organizacji
9 marca 1926 roku Związek Mniejszości Narodowych przedstawił władzom niemieckim treść memoriału, w którym zawarte zostały następujące postulaty: 1)Wydania jednolitej ustawy o prawach dla mniejszości narodowej na terenie całego państwa niemieckiego. Ustawa ta miała zapewnić wszystkim członkom mniejszości narodowych w Niemczech faktyczne równouprawnienie w porównaniu z ludnością niemiecką w życiu publicznym, swobodę języka oraz religii, uniemożliwić stosowanie jakichkolwiek form upośledzenia mniejszości narodowych; 2) Jednolitego uregulowania szkolnictwa mniejszościowego na terenie całej Republiki Weimarskiej; 3)Utworzenie Państwowego Urzędu Mniejszościowego [1]. Memoriał stanowił zarazem program organizacji, wyznaczając najważniejsze cele i zakres przyszłej działalności.
Działalność
W wyborach w 1924 roku organizacja wystąpiła z własną listą państwową, na której znaleźli się: Jan Baczewski, Jakub Lorenz, Franciszek Mąka, Peter Budach. Jednak nie udało jej się osiągnąć sukcesu. Jednak przystąpienie państwa niemieckiego do Ligi Narodów wymusiło na rządzie przestrzeganie praw mniejszości narodowych m.in. w kwestii szkolnictwa. W związku z tym powołana specjalnie komisja miała rozpatrzyć wnioski strony polskiej dotyczące sieci szkolnej. 1 września 1927 roku Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech przedłożył memoriał, w którym zwracał się do rządu Rzeszy z postulatami dotyczącymi m.in. tworzenia szkół publicznych z polskim jako językiem wykładowym [2]. W 1928 roku rozpisane zostały wyboru do parlamentu Rzeszy i sejmu pruskiego. 11 kwietnia tego roku ustalona została lista polskich kandydatów startujących z państwowej listy Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech. Program wyborczy organizacji skupił się na kilku centralnych zagadnieniach:
- równego traktowania Polaków w czasie przeprowadzania reformy rolnej oraz wzięcia ich pod uwagę w planie kolonizacji państwowej
- zrównania praw gospodarczych rolników polskich z niemieckimi
- walki z wykorzystywaniem polskich robotników przez niemieckich pracodawców
W stronę polskiej ludności kierowano postulaty związane z utworzeniem polskiego przedstawicielstwa reprezentującego przy władzach centralnych, kontynuowaniem walki o rozwój polskiej edukacji. Kwestie gospodarcze zostały zamknięte w haśle gromadzenia kapitału w ramach polskich instytucji gospodarczych [3]. Na listy polskie 20 maja 1928 roku oddano łącznie 9 812 głosów (4 769 głosów do parlamentu Rzeszy i 5 043 głosów do sejmu pruskiego).
Na dzień 14 września 1930 roku rozpisane został wybory do parlamentu Rzeszy, jednak szanse na uzyskanie mandatu poselskiego przez reprezentanta Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech były niewielkie. W tej sytuacji organizacja zwróciła się do rządu niemieckiego z apele o zagwarantowanie jednego mandatu przedstawicielowi mniejszości. Przeprowadzenie takiej procedury było możliwe poprzez stworzenie tzw. okręgu personalnego [4]. Jednocześnie Związek poparł program wyborczy przygotowany przez komitet Polskiej Partii Ludowej. Program wysuwał następujące żadania:
1)Zabezpieczenia konstytucyjnych praw mniejszości narodowych;
2)Ustawowego przyznania mniejszościom praw w dziedzinie ustawodawstwa, administracji i sądownictwa;
3)Zabezpieczenia ochrony i pomocy dla wszelkiej pracy produkcyjnej;
4)Zwalczania biurokratyzmu;
4)Zmniejszenia obciążeń podatkowych [5].
Na polską listę oddano ostatecznie 4 160 głosów. Po 1930 roku coraz częściej dochodziło do konflitków wewnątrz organizacji. Postawa Serbołużyczan, a następnie Litwinów podkopała wzajemne zaufanie, stawiając pod znakiem zapytania dalszą wspólną działalność w ramach Związku. Rozłam oraz dojście do władzy Adolfa Hitlera stopniowo spychały organizację na boczny tor.
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
- Wrzesiński Wojciech, Polski ruch narodowy w Niemczech 1922-1939, Poznań 1970.
- Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.
Przypisy
Zobacz też
