Obszar wiejski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Ogólna charakterystyka) |
(→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ''' Obszar wiejski ''' – '''1.''' Według definicji GUS jest to teren położony poza granicami administracyjnymi miast <ref> ''Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010.'' 2013. GUS, Warszawa, s. 17.</ref> '''2.''' W Unii Europejskiej obszarem wiejskim jest teren, na którym gęstość zaludnienia jest niższa niż 100 os./km kw. '''3.''' Według OECD obszarem wiejskim jest teren, na którym gęstość zaludnienia jest niższa niż 150 os./km kw | + | ''' Obszar wiejski ''' – '''1.''' Według definicji GUS jest to teren położony poza granicami administracyjnymi miast<ref> ''Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010.'' 2013. GUS, Warszawa, s. 17.</ref> '''2.''' W Unii Europejskiej obszarem wiejskim jest teren, na którym gęstość zaludnienia jest niższa niż 100 os./km kw. '''3.''' Według OECD obszarem wiejskim jest teren, na którym gęstość zaludnienia jest niższa niż 150 os./km kw<ref> Kapusta F. 2005. ''Podstawy zintegrowanego rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce''. W: Kłodziński M., Dzun W. (red. nauk.) ''Rolnictwo a rozwój obszarów wiejskich.'' Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 57-58. </ref>.<br/><br/> |
| − | |||
== Ogólna charakterystyka == | == Ogólna charakterystyka == | ||
Poza gęstością zaludnienia jako głównym kryterium klasyfikowania obszaru jako wiejski lub miejski UE (Eurostat) i OECD dokonują szerszej charakterystyki terenów wiejskich. | Poza gęstością zaludnienia jako głównym kryterium klasyfikowania obszaru jako wiejski lub miejski UE (Eurostat) i OECD dokonują szerszej charakterystyki terenów wiejskich. | ||
| − | Eurostat wyznaczenie na podstawie siatki geograficznej z przypisanymi kategoriami gridów <ref> grid to kwadrat o powierzchni 1x1 km wyznaczony przez linie siatki geograficznej </ref>: miejskie, wiejskie, na poziomie NTS 3 wyznacza trzy typy podregionów: | + | Eurostat wyznaczenie na podstawie siatki geograficznej z przypisanymi kategoriami gridów <ref> grid to kwadrat o powierzchni 1x1 km wyznaczony przez linie siatki geograficznej </ref>:miejskie, wiejskie, na poziomie NTS 3 wyznacza trzy typy podregionów: |
| − | * podregion przeważająco wiejski (PW) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie | + | * podregion przeważająco wiejski (PW) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie "gridów" wyznaczonych jako wiejskie na obszarze NTS 3 przekracza 50%, |
| − | * podregion pośredni (P) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie | + | * podregion pośredni (P) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie "gridów" wyznaczonych jako wiejskie na obszarze NTS 3 wynosi 20-50%, |
| − | * podregion przeważająco miejski (PM) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie | + | * podregion przeważająco miejski (PM) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie "gridów" wyznaczonych jako wiejskie na obszarze NTS 3 wynosi poniżej 20% <ref>''Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010.'' 2013. GUS, Warszawa, s. 21.</ref> |
Z kolei kryteria identyfikowania i podziału regionów wg typologii OECD, ustalone w oparciu o stopień ich zurbanizowania, uwzględniają dwa poziomy analizy | Z kolei kryteria identyfikowania i podziału regionów wg typologii OECD, ustalone w oparciu o stopień ich zurbanizowania, uwzględniają dwa poziomy analizy | ||
terytorialnej: lokalny (dla Polski – gmina) i regionalny (dla Polski – TL 3, odpowiadający NTS 3). Na poziomie regionalnym jednostki funkcjonalne lub administracyjne sklasyfikowano w zależności od procentowego udziału ludności mieszkającej na obszarach wiejskich (wg kryteriów poziomu lokalnego). Wyróżniono 3 typy regionów: | terytorialnej: lokalny (dla Polski – gmina) i regionalny (dla Polski – TL 3, odpowiadający NTS 3). Na poziomie regionalnym jednostki funkcjonalne lub administracyjne sklasyfikowano w zależności od procentowego udziału ludności mieszkającej na obszarach wiejskich (wg kryteriów poziomu lokalnego). Wyróżniono 3 typy regionów: | ||
| − | * przeważająco wiejski (PW) – gdy więcej niż 50% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie według kryteriów poziomu lokalnego | + | * przeważająco wiejski (PW) – gdy więcej niż 50% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie według kryteriów poziomu lokalnego |
| − | * pośredni (P) – gdy udział procentowy mieszkańców zamieszkujących obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie wynosi 15-50% | + | * pośredni (P) – gdy udział procentowy mieszkańców zamieszkujących obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie wynosi 15-50% |
| − | * przeważająco miejski (PM) – gdy mniej niż 15% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie <ref>''Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010.'' 2013. GUS, Warszawa, s. 21-22.</ref> | + | * przeważająco miejski (PM) – gdy mniej niż 15% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie<ref>''Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010.'' 2013. GUS, Warszawa, s. 21-22.</ref> |
| − | Różne podejścia do definiowania obszarów wiejskich powodują, że w zależności od przyjętej klasyfikacji, tereny wiejskie oraz ludność wiejska stanowią różny odsetek. O ile w przypadku udziału powierzchni obszarów wiejskich w powierzchni ogółem różnice te nie są aż tak duże, to w przypadku udziału ludności zamieszkującej tereny wiejskie w ludności ogółem różnice te są istotne. Klasyfikacja przyjęta przez GUS zakłada, że ludność wiejska w Polsce | + | Różne podejścia do definiowania obszarów wiejskich powodują, że w zależności od przyjętej klasyfikacji, tereny wiejskie oraz ludność wiejska stanowią różny odsetek. O ile w przypadku udziału powierzchni obszarów wiejskich w powierzchni ogółem różnice te nie są aż tak duże, to w przypadku udziału ludności zamieszkującej tereny wiejskie w ludności ogółem różnice te są istotne. Klasyfikacja przyjęta przez GUS zakłada, że ludność wiejska w Polsce prawie 39,2% (2010 r.) ludności ogółem, podczas gdy wg Eurostat - że jedynie 29% (tab. 1). |
| − | Tabela 1. Obszy wiejskie w Polsce wg różnych klasyfikacji w 2007 r. | + | '''Tabela 1. Obszy wiejskie w Polsce wg różnych klasyfikacji w 2007 r.''' |
| + | [[Plik:obszary1.jpeg]] | ||
| + | ''Źródło'': Opracowanie na podstawie danych GUS. | ||
| − | |||
| + | Podstawą podejścia administracyjnego do obszarów wiejskich jest gęstość zaludnienia. Na podstawie tej własności zmiennej nadaje się miejscowościom status miejski lub wiejski. Jednak, z powodu braku systematycznego odnotowywania przez administrację zmian demograficznych, społecznych i ekonomicznych w miejscowościach, zdarza się, że gminna wiejska może posiadać więcej mieszkańców niż gmina miejska i mimo to być nadal uznawana za wiejską. Z tego powodu definicja ta nie jest definicją operacyjną i niektóre państwa zrezygnowały z podejścia administracyjnego do obszarów wiejskich. | ||
| − | + | Rozwój obszarów wiejskich stał się istotną dziedziną polityki Unii Europejskiej. Wpływa na to fakt, iż obszary te stanowią znaczną część jej terytorium, a mianowicie 91%, które zamieszkuje 56% ludności 27 państw członkowskich. Działania Wspólnoty koncentrują się na poprawie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego, wykorzystaniu ich potencjału, i co jest szczególnie ważne, dążą do zmniejszenia dysproporcji dochodów ludności wiejskiej i miejskiej oraz rozwoju sektora usług na obszarach wiejskich.<br/> | |
| + | |||
| + | == Obszary wiejskie w województwie warmińsko-mazurskim == | ||
| + | Województwo warmińsko-mazurskie charakteryzuje się wysokim udziałem obszarów wiejskich. Wynosi on 97,53% i znacznie przekracza średnią krajową 93,20%). Udział ludności wiejskiej w regionie to 59,51%, podczas gdy średnio w kraju jest to 38,7%. Podział terytorium województwa na obszary wiejskie i miejskie zaprezentowano na rysunku 1. | ||
| − | + | '''Rys. 1. Podział województwa warmińsko-mazurskiego na obszary wiejskie i miejskie''' | |
| − | + | [[Plik:obszary2.jpeg]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ''Źródło'': ''Obszary wiejskie w Polsce''. 2011. GUS, Warszawa, Olsztyn, s. 91.<br/> | |
| − | <br/> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Kapusta F. 2005. ''Podstawy zintegrowanego rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce''. W: Kłodziński M., Dzun W. (red. nauk.) ''Rolnictwo a rozwój obszarów wiejskich.'' Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.<br/> | ||
| + | ''Obszary wiejskie w Polsce''. 2011. GUS, Warszawa, Olsztyn.<br/> | ||
| + | ''Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010.'' 2013. GUS, Warszawa.<br/> | ||
| + | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria:Gospodarka]] [[Kategoria:Rolnictwo]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Gospodarka]] [[Kategoria:Rolnictwo]] [[Kategoria: 1990-]] |
Aktualna wersja na dzień 15:25, 1 kwi 2015
Obszar wiejski – 1. Według definicji GUS jest to teren położony poza granicami administracyjnymi miast[1] 2. W Unii Europejskiej obszarem wiejskim jest teren, na którym gęstość zaludnienia jest niższa niż 100 os./km kw. 3. Według OECD obszarem wiejskim jest teren, na którym gęstość zaludnienia jest niższa niż 150 os./km kw[2].
Spis treści
Ogólna charakterystyka
Poza gęstością zaludnienia jako głównym kryterium klasyfikowania obszaru jako wiejski lub miejski UE (Eurostat) i OECD dokonują szerszej charakterystyki terenów wiejskich. Eurostat wyznaczenie na podstawie siatki geograficznej z przypisanymi kategoriami gridów [3]:miejskie, wiejskie, na poziomie NTS 3 wyznacza trzy typy podregionów:
- podregion przeważająco wiejski (PW) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie "gridów" wyznaczonych jako wiejskie na obszarze NTS 3 przekracza 50%,
- podregion pośredni (P) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie "gridów" wyznaczonych jako wiejskie na obszarze NTS 3 wynosi 20-50%,
- podregion przeważająco miejski (PM) – gdy udział ludności mieszkającej na terenie "gridów" wyznaczonych jako wiejskie na obszarze NTS 3 wynosi poniżej 20% [4]
Z kolei kryteria identyfikowania i podziału regionów wg typologii OECD, ustalone w oparciu o stopień ich zurbanizowania, uwzględniają dwa poziomy analizy terytorialnej: lokalny (dla Polski – gmina) i regionalny (dla Polski – TL 3, odpowiadający NTS 3). Na poziomie regionalnym jednostki funkcjonalne lub administracyjne sklasyfikowano w zależności od procentowego udziału ludności mieszkającej na obszarach wiejskich (wg kryteriów poziomu lokalnego). Wyróżniono 3 typy regionów:
- przeważająco wiejski (PW) – gdy więcej niż 50% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie według kryteriów poziomu lokalnego
- pośredni (P) – gdy udział procentowy mieszkańców zamieszkujących obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie wynosi 15-50%
- przeważająco miejski (PM) – gdy mniej niż 15% jego mieszkańców zamieszkuje obszary lokalne sklasyfikowane jako wiejskie[5]
Różne podejścia do definiowania obszarów wiejskich powodują, że w zależności od przyjętej klasyfikacji, tereny wiejskie oraz ludność wiejska stanowią różny odsetek. O ile w przypadku udziału powierzchni obszarów wiejskich w powierzchni ogółem różnice te nie są aż tak duże, to w przypadku udziału ludności zamieszkującej tereny wiejskie w ludności ogółem różnice te są istotne. Klasyfikacja przyjęta przez GUS zakłada, że ludność wiejska w Polsce prawie 39,2% (2010 r.) ludności ogółem, podczas gdy wg Eurostat - że jedynie 29% (tab. 1).
Tabela 1. Obszy wiejskie w Polsce wg różnych klasyfikacji w 2007 r.
Źródło: Opracowanie na podstawie danych GUS.
Podstawą podejścia administracyjnego do obszarów wiejskich jest gęstość zaludnienia. Na podstawie tej własności zmiennej nadaje się miejscowościom status miejski lub wiejski. Jednak, z powodu braku systematycznego odnotowywania przez administrację zmian demograficznych, społecznych i ekonomicznych w miejscowościach, zdarza się, że gminna wiejska może posiadać więcej mieszkańców niż gmina miejska i mimo to być nadal uznawana za wiejską. Z tego powodu definicja ta nie jest definicją operacyjną i niektóre państwa zrezygnowały z podejścia administracyjnego do obszarów wiejskich.
Rozwój obszarów wiejskich stał się istotną dziedziną polityki Unii Europejskiej. Wpływa na to fakt, iż obszary te stanowią znaczną część jej terytorium, a mianowicie 91%, które zamieszkuje 56% ludności 27 państw członkowskich. Działania Wspólnoty koncentrują się na poprawie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego, wykorzystaniu ich potencjału, i co jest szczególnie ważne, dążą do zmniejszenia dysproporcji dochodów ludności wiejskiej i miejskiej oraz rozwoju sektora usług na obszarach wiejskich.
Obszary wiejskie w województwie warmińsko-mazurskim
Województwo warmińsko-mazurskie charakteryzuje się wysokim udziałem obszarów wiejskich. Wynosi on 97,53% i znacznie przekracza średnią krajową 93,20%). Udział ludności wiejskiej w regionie to 59,51%, podczas gdy średnio w kraju jest to 38,7%. Podział terytorium województwa na obszary wiejskie i miejskie zaprezentowano na rysunku 1.
Rys. 1. Podział województwa warmińsko-mazurskiego na obszary wiejskie i miejskie
Źródło: Obszary wiejskie w Polsce. 2011. GUS, Warszawa, Olsztyn, s. 91.
Przypisy
- ↑ Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010. 2013. GUS, Warszawa, s. 17.
- ↑ Kapusta F. 2005. Podstawy zintegrowanego rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce. W: Kłodziński M., Dzun W. (red. nauk.) Rolnictwo a rozwój obszarów wiejskich. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 57-58.
- ↑ grid to kwadrat o powierzchni 1x1 km wyznaczony przez linie siatki geograficznej
- ↑ Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010. 2013. GUS, Warszawa, s. 21.
- ↑ Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010. 2013. GUS, Warszawa, s. 21-22.
Bibliografia
Kapusta F. 2005. Podstawy zintegrowanego rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce. W: Kłodziński M., Dzun W. (red. nauk.) Rolnictwo a rozwój obszarów wiejskich. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.
Obszary wiejskie w Polsce. 2011. GUS, Warszawa, Olsztyn.
Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010. 2013. GUS, Warszawa.
