Sorkwity (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Sorkwity |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = | + | |Gmina = Sorkwity |
|herb_gminy = | |herb_gminy = | ||
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Mariola Plichta |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = ul. Olsztyńska 16 A |
| − | |kod_poczt_ug = 11- | + | |kod_poczt_ug = 11-731 Sorkwity |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 184,65 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 20 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 27 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 4712 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 26 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
|nr_kier = 89 | |nr_kier = 89 | ||
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NMR |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2810052 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http://www. | + | |www = http://www.gminasorkwity.pl/ |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/sorkwity_gmina_wiejska/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Sorkwity''' – gmina wiejska położona w | + | [[Plik: Kościół ewangelicko-augsburski w Sorkwitach .jpg|thumb|right|290px|Kościół ewangelicko-augsburski w Sorkwitach. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sorkwity_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_ewangelicko-augsburski_%2802%29.jpg Commons Wikimedia]]] |
| − | + | [[Plik: Kościół pw. św. Bonifacego w Rybnie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Bonifacego w Rybnie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rybno_-_kościół_katolicki_(01).jpg Commons Wikimedia]]] | |
| − | w [[Sorkwity| Sorkwitach]]. | + | [[Plik: Park w Jędrychowie.jpg|thumb|right|290px|Park w Jędrychowie. Fot. E.redelbach. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Park_w_jedrychowie.JPG Commons Wikimedia] |
| − | + | ]] | |
| − | + | '''Gmina Sorkwity''' – gmina wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] i w zachodniej części [[Powiat mrągowski|powiatu mrągowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Sorkwity|Sorkwitach]]. | |
| − | + | Gmina rolnicza, której obszar znajduje się na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] w mezoregionie [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]]. Gmina o dużej liczbie osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej. | |
| − | + | Władzę w gminie sprawuje wójt Mariola Plichta. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina wiejska Sorkwity zajmuje powierzchnię 184,65 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3186 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: | + | *użytki rolne: 53,2% (9820 ha) |
| − | *lasy: | + | *lasy: 29,8% (5505 ha) |
| − | *wody: | + | *wody: 8,3% (1525 ha) |
| − | Gmina stanowi | + | Gmina stanowi 17,3% powierzchni powiatu mrągowskiego. |
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name=" | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: |
| + | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
| − | |- | + | |-- |
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || | + | |liczba ||4712 ||100 ||2360 ||50,1 ||2352 ||49,9 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|26 ||colspan=2|13 ||colspan=2|13 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Sorkwity wynosiło -28 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 12,4% migracji w [[Powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]] oraz 0,8% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]]. |
| − | [[ | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| + | Po II wojnie światowej gmina Sorkwity była częścią [[Powiat mrągowski|powiatu mrągowskiego]] w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gmina Sorkwity stała się gromadą. | ||
| − | = | + | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Sorkwity została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Borowe]], [[Borowski Las]], [[Burszewo]], [[Choszczewo]], [[Gizewo]], [[Jełmuń]], [[Jędrychowo]], [[Kozłowo (gmina Sorkwity)|Kozłowo]], [[Maradki]], [[Nibork]], [[Pustniki]], [[Rozogi (gmina Sorkwity)|Rozogi]], [[Rybno]], [[Stama]], [[Surmówka]], [[Stary Gieląd]], [[Szymanowo]], [[Warpuny]], [[Zyndaki]]. |
| − | |||
| − | [[ | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat mrągowski]]. Gmina Sorkwity została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. |
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]]. | ||
| − | + | Gmina wiejska Sorkwity graniczy z gminami: [[Mrągowo (gmina wiejska)|Mrągowo]], [[Piecki (gmina wiejska)|Piecki]], [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)|Biskupiec]], [[Kolno (gmina wiejska)|Kolno]], [[Reszel (gmina miejsko-wiejska)|Reszel]]. | |
| − | == | + | == Miejscowości na terenie gminy == |
| − | + | Sołectwa: [[Borowe]], [[Borowski Las]], [[Burszewo]], [[Choszczewo]], [[Gizewo]], [[Jełmuń]], [[Jędrychowo]], [[Kozłowo (gmina Sorkwity)|Kozłowo]], [[Maradki]], [[Nibork]], [[Pustniki]], [[Rozogi (gmina Sorkwity)|Rozogi]], [[Rybno (gmina Sorkwity)|Rybno]], [[Sorkwity]], [[Stama]], [[Surmówka]], [[Stary Gieląd]], [[Szymanowo]], [[Warpuny]], [[Zyndaki]]. | |
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Janiszewo]], [[Kozarek Mały]], [[Kozarek Wielki]], [[Miłuki (gmina Sorkwity)|Miłuki]], [[Młynik]], [[Rodowo (gmina Sorkwity)|Rodowo]], [[Słomowo]], [[Załuki]]. | |
| − | + | == Gospodarka == | |
| + | Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Sorkwity jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Dominują w niej gospodarstwa małe o powierzchni do 5 ha włącznie (57,6%). Gospodarstwa powyżej 10 ha stanowią 33% wszystkich gospodarstw w gminie. Na obszarze gminy większość stanowią gleby dobrej jakości zaliczane do IV klasy bonitacyjnej. | ||
| − | + | Użytki rolne zajmują nieznacznie ponad 53% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 63,9% (6283 ha), łąki i pastwiska zajmują 35,8% (3516 ha), a sady 0,2% (21 ha). W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, uprawiane są również rzepak, rzepik, ziemniaki. W produkcji zwierzęcej dominuje hodowla bydła (w 192 gospodarstwach), następnie trzoda chlewna (w 30 gospodarstwach) i drób (w 104 gospodarstwach). Natomiast pod względem liczby zwierząt gospodarskich sytuacja wygląda odwrotnie - zdecydowaną przewagę w hodowli wykazuje drób – 6306 sztuk, następnie trzoda chlewna – 5413 sztuk i bydło - 5247. W gminie Sorkwity jest 37 gospodarstw hodujących konie (204 sztuki)<ref name="p2">Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Sorkwity na lata 2014-2024. Projekt, Olsztyn 2014. [http://bip.warmia.mazury.pl/sorkwity_gmina_wiejska/238/Strategia_Rozwoju_Gospodarczego_Gminy_Sorkwity_na_lata_2014-2024/ bip.warmia.mazury.pl]</ref>. | |
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Sorkwity wynosiła w 2013 roku 314. W tym 12 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 302 tworzy sektor prywatny. 60 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 22 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 49 firm w dziale budownictwo, 25 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p1"/>.<br/> |
| + | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | ||
| − | + | Turystyka nie odgrywa w gminie Sorkwity dominującej roli. Warunki przyrodnicze (w tym jeziora, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki w tym rejonie. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej; słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces. | |
| − | + | Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Borowski Las, Zyndaki, Choszczewo, Nibork, Borowe, Maradki<ref>[http://www.gminasorkwity.pl/index.php?strona=agroturystyka UG Sorkwity]</ref>. | |
| − | |||
| − | + | Gmina Sorkwity należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie "Południowa Warmia"|Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia"]]. | |
| − | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej|obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|"Tygrysów warmińsko-mazurskich"]] – obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. | |
| − | |||
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Sorkwity wynosiła 440 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 10,3% bezrobotnych w powiecie mrągowskim. | |
| − | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 38,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Gminny Ośrodek Kultury w Sorkwitach]] |
| − | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Sorkwitach]] - filie biblioteki znajdują się w Zyndakach, Rybnie | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[Festiwalu Kultury Mazurskiej w Sorkwitach]] |
| − | * | + | *dożynki gminne "Święto Plonów" |
| − | + | *święto pieczonego ziemniaka | |
| − | * | ||
| − | |||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Krzysztof Badurek]] - działacz ruchu tenisowego na Warmii i Mazurach, trener medalistów Mistrzostw Polski. |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Honorata Wischnewski|Honorata Wischnewski]] (1937- ) – pisarka, autorka wierszy, bajek i piosenek; mieszkała z rodziną w [[Nawiady|Nawiadach]], później w [[Burszewo|Burszewie]]. |
| + | *[[lkwim: Stanisław Kuś|Stanisław Kuś]] (1948- ) – nauczyciel, artysta plastyk, animator kultury. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Sorkwity należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[Kościół pw. św. Bonifacego w Rybnie|kościół pw. św. Bonifacego w Rybnie ]] |
| − | + | *kościół ewangelicko-augsburski w Rybnie | |
| − | + | *cmentarze ewangelickie w: Jędrychowie, Maradkach, Pustnikach, Rozogach (2), Rybnie (2), Surmówce | |
| − | + | *kuźnia w Burszewie | |
| − | * | + | *zespół dworski w Jełmuniu, Rybnie, [[lkwim: Dwór w Jędrychowie|Jędrychowie]] |
| − | * | + | *[[lkwim: Pałac w Sorkwitach|pałac w Sorkwitach]] |
| − | * | + | *kościół ewangelicko-augsburski w Sorkwitach |
| − | * | + | *kościół ewangelicko-augsburski w Warpunach |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | * | ||
| − | |||
| − | * | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | * | + | *[[Szlak im. Melchiora Wańkowicza: Sorkwity - Rezerwat Sosna Królewska|Szlak im. Melchiora Wańkowicza]] |
| − | * | + | *trasy rowerowe: |
| − | + | **[[Krutyński Szlak Rowerowy]] - Sorkwity - Gant - Spychowo - Zgon - Krutyń - Gałkowo (67 km) | |
| − | *[[ | + | **szlak "Lasy sorkwickie" (żółty) - Lasowiec - Gązwa - Stama - Młynik - Bałowo - Pustniki - Stary Gieląd - Sorkwity - Bagienice Małe - Lasowiec (34 km) |
| − | * | + | *[[Ścieżka przyrodnicza Jary Lampasza]] |
| − | *zabytkowe parki | + | *[[Ścieżka dydaktyczno-ekologiczna "Park Sorkwicki"]] |
| − | *obszary chronionego krajobrazu, | + | *[[Ścieżka edukacyjna "Borowski Las"]] |
| + | *zabytkowe parki, m.in. w: Janiszewie, Jełmuniu, Jędrychowie, Kozłowie, Miłukach, Pustnikach, Rozogach, Rybnie, Sorkwitach | ||
| + | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody | ||
| + | *[[Rzeka Krutynia|rzeka Krutynia]] oraz jeziora | ||
| + | *zabytki archeologiczne | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Sorkwity można uzyskać na stronach internetowych [http://www.gminasorkwity.pl/ UG Sorkwity] oraz [http://www.it.mragowo.pl/ IT Mrągowo]. |
| + | |||
| + | == Religia == | ||
| + | *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Sorkwitach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Warpunach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Brata Alberta w Sorkwitach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Sorkwity istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Choszczewie]] | |
| − | + | *[[Zespół Szkół w Sorkwitach]] | |
| − | + | *[[Zespół Szkół w Zyndakach]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | *[[Szkoła Podstawowa w | ||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[Zespół Szkół | ||
| − | *[[Zespół Szkół | ||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: gminne mistrzostwa w szachach, turnieje halowej piłki nożnej szkół podstawowych i gimnazjalistów, turnieje piłki nożnej chłopców i dziewcząt, Mistrzostwa Gminy Sorkwity w tenisie stołowym, Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Wójta Gminy Sorkwity, Międzygminny Turniej Piłki Nożnej, Turniej Sołectw gminy Sorkwity, turniej siatkówki plażowej. |
Na terenie gminy działają kluby: | Na terenie gminy działają kluby: | ||
| − | *[[ | + | *[[KS LZS "Fala" Warpuny]] |
| − | * | + | *KS "Start" Kozłowo |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[ | + | *[[Towarzystwo Turystyki Aktywnej "Zielone Mazury" w Sorkwitach]] |
| − | + | *[[Fundacja "Rodowo"]] | |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Mazurskie Stowarzyszenie Miłośników Twórczości Ernsta Wiecherta|Mazurskie Stowarzyszenie Miłośników Twórczości Ernsta Wiecherta]] |
| − | |||
| − | *[[Stowarzyszenie | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
Rezerwaty przyrody: | Rezerwaty przyrody: | ||
| − | *[[Rezerwat | + | *[[Rezerwat Piłaki]] (53,12 ha) |
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Legińsko-Mrągowskich]] (20 615,9 ha) |
| − | |||
| − | Obszary Natura 2000: | + | Obszary [[Natura 2000]]: |
| − | *[[Natura 2000 | + | *[[Natura 2000 Gązwa|Specjalny obszar ochrony siedlisk Gązwa]] (499,14 ha) |
| − | *[[Obszar specjalnej ochrony ptaków | + | *[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,6 ha) |
| + | *[[Natura 2000 Puszcza Piska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) | ||
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Sorkwity znajduje się 18 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: [[Głaz narzutowy koło Bałowa|głaz narzutowy koło Bałowa]]<ref name="p3"/>. |
| − | Zobacz też: | + | ==Zobacz też:== |
| − | [[Referendum w | + | *[[Mniejszość mazurska na Warmii i Mazurach]] |
| − | + | *[[Referendum w Sorkwitach 2013]] | |
| + | *[[lkwim: Międzynarodowy Plener Malarsko-Rzeźbiarski w Sorkwitach - 2014|Międzynarodowy Plener Malarsko-Rzeźbiarski w Sorkwitach]] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | == Bibliografia== | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] | + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] | ||
| − | |||
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] | ||
| − | |||
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| − | [http:// | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/sorkwity_gmina_wiejska/238/Strategia_Rozwoju_Gospodarczego_Gminy_Sorkwity_na_lata_2014-2024/ Strategia rozwoju gminy Sorkwity na lata 2014 - 2024. Projek, Olsztyn 2014.]<br/> |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3186 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> |
| − | [http://bip.warmia.mazury.pl/ | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/sorkwity_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Sorkwity] [20.10.2014]<br/> |
| + | [http://www.gminasorkwity.pl/ Urząd Gminy Sorkwity] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat mrągowski]][[Kategoria: Sorkwity (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat mrągowski]][[Kategoria: Sorkwity (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:44, 23 kwi 2024
| Gmina Sorkwity | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Wójt | Mariola Plichta |
| Powierzchnia | 184,65 km² |
| Liczba sołectw | 20 |
| Liczba miejscowości | 27 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
4712 26 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| TERYT | 2810052 |
| Urząd gminy ul. Olsztyńska 16 A 11-731 Sorkwity
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Kościół ewangelicko-augsburski w Sorkwitach. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. św. Bonifacego w Rybnie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia
Park w Jędrychowie. Fot. E.redelbach. Źródło: Commons Wikimedia
Gmina Sorkwity – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego i w zachodniej części powiatu mrągowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Sorkwitach.
Gmina rolnicza, której obszar znajduje się na Pojezierzu Mazurskim w mezoregionie Pojezierza Mrągowskiego. Gmina o dużej liczbie osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej.
Władzę w gminie sprawuje wójt Mariola Plichta.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Sorkwity zajmuje powierzchnię 184,65 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 53,2% (9820 ha)
- lasy: 29,8% (5505 ha)
- wody: 8,3% (1525 ha)
Gmina stanowi 17,3% powierzchni powiatu mrągowskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 4712 | 100 | 2360 | 50,1 | 2352 | 49,9 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
26 | 13 | 13 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Sorkwity wynosiło -28 osób[1], co stanowi 12,4% migracji w powiecie mrągowskim oraz 0,8% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej gmina Sorkwity była częścią powiatu mrągowskiego w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[2], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gmina Sorkwity stała się gromadą.
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[3], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Sorkwity została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[4]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Borowe, Borowski Las, Burszewo, Choszczewo, Gizewo, Jełmuń, Jędrychowo, Kozłowo, Maradki, Nibork, Pustniki, Rozogi, Rybno, Stama, Surmówka, Stary Gieląd, Szymanowo, Warpuny, Zyndaki.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[5], przestał istnieć powiat mrągowski. Gmina Sorkwity została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[6] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim.
Gmina wiejska Sorkwity graniczy z gminami: Mrągowo, Piecki, Dźwierzuty, Biskupiec, Kolno, Reszel.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Borowe, Borowski Las, Burszewo, Choszczewo, Gizewo, Jełmuń, Jędrychowo, Kozłowo, Maradki, Nibork, Pustniki, Rozogi, Rybno, Sorkwity, Stama, Surmówka, Stary Gieląd, Szymanowo, Warpuny, Zyndaki.
Pozostałe miejscowości: Janiszewo, Kozarek Mały, Kozarek Wielki, Miłuki, Młynik, Rodowo, Słomowo, Załuki.
Gospodarka
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Sorkwity jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Dominują w niej gospodarstwa małe o powierzchni do 5 ha włącznie (57,6%). Gospodarstwa powyżej 10 ha stanowią 33% wszystkich gospodarstw w gminie. Na obszarze gminy większość stanowią gleby dobrej jakości zaliczane do IV klasy bonitacyjnej.
Użytki rolne zajmują nieznacznie ponad 53% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 63,9% (6283 ha), łąki i pastwiska zajmują 35,8% (3516 ha), a sady 0,2% (21 ha). W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, uprawiane są również rzepak, rzepik, ziemniaki. W produkcji zwierzęcej dominuje hodowla bydła (w 192 gospodarstwach), następnie trzoda chlewna (w 30 gospodarstwach) i drób (w 104 gospodarstwach). Natomiast pod względem liczby zwierząt gospodarskich sytuacja wygląda odwrotnie - zdecydowaną przewagę w hodowli wykazuje drób – 6306 sztuk, następnie trzoda chlewna – 5413 sztuk i bydło - 5247. W gminie Sorkwity jest 37 gospodarstw hodujących konie (204 sztuki)[7].
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Sorkwity wynosiła w 2013 roku 314. W tym 12 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 302 tworzy sektor prywatny. 60 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 22 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 49 firm w dziale budownictwo, 25 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 31 firm[1].
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Turystyka nie odgrywa w gminie Sorkwity dominującej roli. Warunki przyrodnicze (w tym jeziora, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki w tym rejonie. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej; słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Borowski Las, Zyndaki, Choszczewo, Nibork, Borowe, Maradki[8].
Gmina Sorkwity należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "Czyste Mazury" oraz Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej oraz do tzw. "Tygrysów warmińsko-mazurskich" – obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Sorkwity wynosiła 440 osób[1], co stanowi 10,3% bezrobotnych w powiecie mrągowskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 38,9% ludności[9].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury w Sorkwitach
- Gminna Biblioteka Publiczna w Sorkwitach - filie biblioteki znajdują się w Zyndakach, Rybnie
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Festiwalu Kultury Mazurskiej w Sorkwitach
- dożynki gminne "Święto Plonów"
- święto pieczonego ziemniaka
Ludzie związani z gminą
- Krzysztof Badurek - działacz ruchu tenisowego na Warmii i Mazurach, trener medalistów Mistrzostw Polski.
- Honorata Wischnewski (1937- ) – pisarka, autorka wierszy, bajek i piosenek; mieszkała z rodziną w Nawiadach, później w Burszewie.
- Stanisław Kuś (1948- ) – nauczyciel, artysta plastyk, animator kultury.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Sorkwity należą[10]:
- kościół pw. św. Bonifacego w Rybnie
- kościół ewangelicko-augsburski w Rybnie
- cmentarze ewangelickie w: Jędrychowie, Maradkach, Pustnikach, Rozogach (2), Rybnie (2), Surmówce
- kuźnia w Burszewie
- zespół dworski w Jełmuniu, Rybnie, Jędrychowie
- pałac w Sorkwitach
- kościół ewangelicko-augsburski w Sorkwitach
- kościół ewangelicko-augsburski w Warpunach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak im. Melchiora Wańkowicza
- trasy rowerowe:
- Krutyński Szlak Rowerowy - Sorkwity - Gant - Spychowo - Zgon - Krutyń - Gałkowo (67 km)
- szlak "Lasy sorkwickie" (żółty) - Lasowiec - Gązwa - Stama - Młynik - Bałowo - Pustniki - Stary Gieląd - Sorkwity - Bagienice Małe - Lasowiec (34 km)
- Ścieżka przyrodnicza Jary Lampasza
- Ścieżka dydaktyczno-ekologiczna "Park Sorkwicki"
- Ścieżka edukacyjna "Borowski Las"
- zabytkowe parki, m.in. w: Janiszewie, Jełmuniu, Jędrychowie, Kozłowie, Miłukach, Pustnikach, Rozogach, Rybnie, Sorkwitach
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- rzeka Krutynia oraz jeziora
- zabytki archeologiczne
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Sorkwity można uzyskać na stronach internetowych UG Sorkwity oraz IT Mrągowo.
Religia
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Sorkwitach
- Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Warpunach
- Parafia pw. św. Brata Alberta w Sorkwitach
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Sorkwity istnieją następujące placówki edukacyjne:
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: gminne mistrzostwa w szachach, turnieje halowej piłki nożnej szkół podstawowych i gimnazjalistów, turnieje piłki nożnej chłopców i dziewcząt, Mistrzostwa Gminy Sorkwity w tenisie stołowym, Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Wójta Gminy Sorkwity, Międzygminny Turniej Piłki Nożnej, Turniej Sołectw gminy Sorkwity, turniej siatkówki plażowej.
Na terenie gminy działają kluby:
- KS LZS "Fala" Warpuny
- KS "Start" Kozłowo
Inne organizacje i instytucje
- Towarzystwo Turystyki Aktywnej "Zielone Mazury" w Sorkwitach
- Fundacja "Rodowo"
- Mazurskie Stowarzyszenie Miłośników Twórczości Ernsta Wiecherta
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Piłaki (53,12 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Gązwa (499,14 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska (57 826,6 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska (172 802,21 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Sorkwity znajduje się 18 pomników przyrody. Ochroną objęto m. in.: głaz narzutowy koło Bałowa[11].
Zobacz też:
- Mniejszość mazurska na Warmii i Mazurach
- Referendum w Sorkwitach 2013
- Międzynarodowy Plener Malarsko-Rzeźbiarski w Sorkwitach
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[1]
- ↑ Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Sorkwity na lata 2014-2024. Projekt, Olsztyn 2014. bip.warmia.mazury.pl
- ↑ UG Sorkwity
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [2]
- ↑ 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [3]
Bibliografia
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia rozwoju gminy Sorkwity na lata 2014 - 2024. Projek, Olsztyn 2014.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Sorkwity [20.10.2014]
Urząd Gminy Sorkwity [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
.jpg){kind=link}
