Rzeźnia w Olsztynie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | |nazwa = | + | |nazwa = Rzeźnia w Olsztynie |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Olsztyna | |dopełniacz wsi = Olsztyna | ||
|zdjęcie = Olsztyn_rzeznia_1.jpg | |zdjęcie = Olsztyn_rzeznia_1.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Dawna rzeźnia w Olsztynie przy al. Wojska Polskiego | + | |opis zdjęcia = Dawna rzeźnia w Olsztynie przy al. Wojska Polskiego.<br>Fot. Adam Płoski. |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | '''Rzeźnia w Olsztynie''' – najstarszy istniejący do dziś budynek | + | '''Rzeźnia w Olsztynie''' – najstarszy istniejący do dziś budynek związany z dawnym przemysłem komunalnym [[Olsztyn|Olsztyna]]. Była to pierwsza z inwestycji w nowoczesny przemysł miejski, który usprawnił funkcjonowanie miasta i podniósł komfort życia jego mieszkańców. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
| Linia 44: | Linia 44: | ||
W sąsiedztwie rzeźni odnajdujemy dziś także zachowane inne obiekty i budowle związane z przemysłem komunalnym: budynek mieszkalny z dawną maszynownią i transformatorownią miejskich zakładów energetycznych (zajezdnia tramwajowa została rozebrana) oraz związaną z zakładem kanalizacyjnym komorę stacji ejektorowej patentu Schone’a (przepompownia pneumatyczna). | W sąsiedztwie rzeźni odnajdujemy dziś także zachowane inne obiekty i budowle związane z przemysłem komunalnym: budynek mieszkalny z dawną maszynownią i transformatorownią miejskich zakładów energetycznych (zajezdnia tramwajowa została rozebrana) oraz związaną z zakładem kanalizacyjnym komorę stacji ejektorowej patentu Schone’a (przepompownia pneumatyczna). | ||
| − | [[Plik:Olsztyn_rzeznia_2.jpg|290px|right|thumb|Ściana szczytowa hali uboju, widok od strony wjazdu na teren rzeźni]] | + | [[Plik:Olsztyn_rzeznia_2.jpg|290px|right|thumb|Ściana szczytowa hali uboju, widok od strony wjazdu na teren rzeźni. Fot. Adam Płoski.]] |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
A. Płoski, ''Spacerownik po Olsztynie. Olsztyn przemysłowy i wojskowy'', 10 września 2009 (dodatek do lokalnego wydania "Gazety Wyborczej").<br/> | A. Płoski, ''Spacerownik po Olsztynie. Olsztyn przemysłowy i wojskowy'', 10 września 2009 (dodatek do lokalnego wydania "Gazety Wyborczej").<br/> | ||
| − | [[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki techniki]] | + | [[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki techniki]] [[Kategoria: Inne obiekty architektury]] [[Kategoria: Olsztyn]] [[Kategoria:1801-1918]] |
Aktualna wersja na dzień 12:47, 16 mar 2015
| Rzeźnia w Olsztynie | |
| | |
 Dawna rzeźnia w Olsztynie przy al. Wojska Polskiego.
Fot. Adam Płoski. | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | Olsztyn |
| Gmina | Olsztyn |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rzeźnia w Olsztynie | |
| Położenie na mapie Polski  Rzeźnia w Olsztynie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rzeźnia w Olsztynie – najstarszy istniejący do dziś budynek związany z dawnym przemysłem komunalnym Olsztyna. Była to pierwsza z inwestycji w nowoczesny przemysł miejski, który usprawnił funkcjonowanie miasta i podniósł komfort życia jego mieszkańców.
Historia
Rzeźnia została wzniesiona na przełomie 1880/1881 r. Wchodziła w skład rozbudowywanych w kolejnych latach i funkcjonujących na potrzeby miasta zakładów przemysłowych (gazownia, wodociągi i kanalizacja, zakład energetyczny z hydroelektrownią na Łynie). Budowa rzeźni miejskich wiązała się z nałożonym na samorządy ustawowym obowiązkiem budowy zakładu, w którym ubój będzie odbywał się pod kontrolą. Zachowane do dziś budynki dawnej rzeźni w Olsztynie zlokalizowane przy al. Wojska Polskiego 5, zostały wzniesione wg projektu urzędnika budowlanego Geelhaara przez lokalne, olsztyńskie firmy, m.in.: Matthiasa Toffla (prace murarskie), Floriana Materna (dostarczył cegłę) oraz M. Wronkiego (prace ciesielskie). Przez kolejne lata rzeźnia była rozbudowywana. W 1903 r. wzniesiono budynek administracyjny (obecnie nie istnieje). Zakład funkcjonował początkowo z wykorzystaniem maszyny parowej. W 1912 r. w rzeźni dokonano uboju ponad 14 tys. sztuk zwierząt. W zakładzie działało laboratorium badające mięso.
W latach 20. XX w. projektowano nową rzeźnię, ponieważ dotychczasowa stała się za mała, a dalszą rozbudowę wykluczała lokalizacja. Ostatecznie nową rzeźnię miejską wzniesiono przy ul. Lubelskiej w 1941 r. Na jej miejscu stoi dziś supermarket Makro.
Po drugiej wojnie światowej stara rzeźnia nie pełniła pierwotnych funkcji. Budynki wykorzystywano na różne potrzeby, np. w ostatnich latach mieściła się w nich fabryka mebli oraz warsztat.
Zachowane budynki
Z zespołu zabudowy rzeźni miejskiej przy al. Wojska Polskiego zachowały się do dziś dwa historyczne budynki: dawna hala uboju z dobudówkami oraz budynek dla zwierząt rzeźnych ze stajnią. We wnętrzach budynków zachowane są pozostałości historycznego wyposażenie, tj. żeliwne słupy konstrukcyjne i stalowe szyny z rolkami. W zdobionych gzymsami, ceglanych elewacjach budynku zachowane są koniowiązy. Na dojeździe do rzeźni oraz wokół budynków nadal istnieje brukowana nawierzchnia oraz pozostałości słupów bramnych.
W sąsiedztwie rzeźni odnajdujemy dziś także zachowane inne obiekty i budowle związane z przemysłem komunalnym: budynek mieszkalny z dawną maszynownią i transformatorownią miejskich zakładów energetycznych (zajezdnia tramwajowa została rozebrana) oraz związaną z zakładem kanalizacyjnym komorę stacji ejektorowej patentu Schone’a (przepompownia pneumatyczna).
Zobacz też
A. Płoski, Spacerownik po Olsztynie. Olsztyn przemysłowy i wojskowy, 10 września 2009 (dodatek do lokalnego wydania "Gazety Wyborczej").
