Kupin (gmina Zalewo)

Kupin
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Zalewo
Liczba ludności (2013)	228
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kupin
Położenie na mapie Polski Kupin
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kupin (niem. Kuppen; do 2012 r. Kupinin) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. Miejscowość w 2013 roku liczyła 228 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Aneta Kozak.

Położenie

Miejscowość położona w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w doległości około 1,5 km od centrum Zalewa, niepodal jeziora Ewingi.

Dzieje miejscowości

Założycielami wsi byli Heinrich Zuckschwert i Sieghard von Schwarzburg. Pierwszy dokument lokacji wsi nie jest znany. Lokacja została odnowiona 21 grudnia 1320 roku. Dokument wystawił komtur dzierzgoński Luther von Braunschweig. Nadawał on założycielom i dotychczasowym użytkownikom wsi, Heinrichowi Zuckschwertowi i Sieghardowi von Schwarzburgowi i ich potomkom, "wieś Kuppen na prawie chełmińskim w wieczne posiadanie z 60 łanami (1008 ha) gruntów należnych do wsi" oraz prawo połowu ryb w jeziorze Ewingi. W zamian mieli oni płacić rocznie pięćdziesiąt huben na święto Matki Boskiej Gromnicznej (2 luty), do tego 2 kury i 3 denary od każdego łanu. Z tych samych dóbr 4 łany otrzymał proboszcz Zalewa, który dodatkowo miał otrzymywać od posiadaczy ziemi z każdego łana korzec owsa. Sołtysem wsi został niejaki Jakub, któremu komtur dzierzgoński nadawał w wieczne posiadanie 6 łanów gruntu. Miał on również otrzymywać 1/3 funduszy z kar sądowych zasądzonych na włościach oraz prawo do hodowania 300 owiec. W dokumencie pojawia się również informacja, że majątek i jego posiadacze wyłączeni zostali z podległości miastu Zalewo. W XVI wieku we wsi znajdowała się kaplica filialna, którą w 1539 roku burmistrz Zalewa miał zburzyć, ponieważ mieszkańcy Kupina mieli uprawiać w niej bałwochwalstwo. W 1782 roku we wsi znajdowało się 76 domów, natomiast w 1858 roku w 64 gospodarstwach mieszkało 710 osób. W latach 1937-39 we wsi zamieszkiwało 399 osób.
Po II wojnie światowej miejscowość była częścią gminy Zalewo w powiecie morąskim. W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady. Kupin stał się częścią gromady Zalewo. W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych przywrócono podział państwa na gminy. Sołectwo Kupin stało się częścia gminy Zalewo.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim.

Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych latach:

• 1820 - 438 osób
• 1885 - 499 osób
• 1905 - 372 osoby
• 1910 - 389 osób
• 1933 - 436 osób
• 1939 - 399 osób

Bibliografia

Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 2011, nr 291, poz. 1711, Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw niektórych obiektów fizjograficznych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]
wiki-de.genealogy.net [21.04.2015]
Z dziejów Kupina na www.jerzwald.pl [21.04.2015]