Staświny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Staświny   
 
  |nazwa                = Staświny   
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Staświn   
 
  |dopełniacz wsi        = Staświn   
  |zdjęcie              = Nagrobek Staświny.jpg
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Nagrobek z czasów I wojny światowej w Staświnach, fot. Dzedzej<br/>Źródło: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/staswiny, dostęp 25 września 2013   
+
  |opis zdjęcia          =  
  |rodzaj miejscowości  = Wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Warmińsko-Mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Giżycki
+
  |powiat                = giżycki
 
  |gmina                = Miłki
 
  |gmina                = Miłki
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      =
+
  |liczba ludności      = 421
  |rok                  =   
+
  |rok                  =  2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Staświny''' (niem. ''Staßwinnen'', w latach 1938-1945 miejscowość nosiła nazwę ''Eisermühl'') – wieś sołecka w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]] w [[gmina Miłki|gminie Miłki]]. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].   
+
'''Staświny''' (niem. ''Staßwinnen'', w latach 1938–1945 miejscowość nosiła nazwę ''Eisermühl'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]] w [[Miłki (gmina wiejska)|gminie Miłki]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 421 mieszkańców. Obecnie sołtysem wsi jest [[Karolina Macina]]<ref>[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Wrota Warmii i Mazur] [12.11.2013]</ref>.   
 +
<br/><br/>
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 63, w odległości ok. 10 km od [[Giżycko |Giżycka]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna: ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Od [[Rudziska|Rudzisk]] w kierunku [[Ryn|Rynu]] przebiega linia moren. W kierunku na wschód od tej miejscowości tworzy kilka kulminacji sięgających 180 metrów n.p.m. Zewnętrzna linia moren tej fazy przebiega w kierunku na [[Prażmowo]], wewnętrzna linia biegnie równolegle do szosy [[Ryn]]-[[Giżycko]]. Skręca na południowy wschód w stronę [[Bogaczewo|Bogaczewa]]. Następnie łuki morenowe przecinają rynnę jeziorną i biegną na [[Paprotki]], a dalej znajdują przedłużenie we wzgórzach koło [[Konopki Wielkie|Konopek Wielkich]] i [[Talki|Talk]]. Wewnętrzna linia moren ciągnie się w kierunku na [[Miłki]], Staświny. Teren [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] przykryty był przez dziesiątki wieków ogromną, grubą pokrywa lodu.  Klimat ulegał stopniowemu ociepleniu. Na terenach uwolnionych spod lodowej czapy zaczęła się pojawiać roślinność, krzewy, drzewa. 14-12 tysięcy lat przed naszą erą, pod koniec tzw. starej epoki kamienia, czyli [[paleolit|paleolitu]], pojawił się człowiek. Klimat zaczął się ocieplać i być bardziej wilgotny. Człowiek, żyjący na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], potrafił wytwarzać kościane i rogowe harpuny, znaleziono je między innymi w Staświnach. Niektóre charakteryzowały się ciekawą konstrukcją: wzdłuż ostrza ryto rowki, w których osadzano krzemienne nożyczki – wkładki, dzięki temu grot stawał się ostrzejszy. Szereg znalezisk tego typu znaleziono między innymi w Staświnach. W korzystniejszych warunkach, głównie w torfie i w bagnach, miedzy innymi w Staświnach odnaleziono zgubione tam narzędzia i broń z materiałów organicznych, przede wszystkim z kości rogów, np. rogowe i kościane sztylety, gładziki rogowe i noże. W drugiej połowie mezolitu natrafiano na pierwsze ślady najprymitywniejszej uprawy ziemi: kopieniactwa. Pochodzące z tego okresu rogowe kopaczki znaleziono miedzy innymi w Staświnach. Ślady osadnictwa z okresu rzymskiego znane są (najczęściej w postaci grobów pochodzących z tego okresu) w miejscowości Staświny. Na terenie [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] z okolic północy, być może pod koniec [[mezolit|mezolitu]], pojawiła się kultura ceramiki dołkowo–grzebykowej. Przedstawiciele tej kultury, to ludy  półkoczownicze, trudniące się łowiectwem i myślistwem. Ułamki ceramiki tej kultury znane są miedzy innymi ze Staświn.
+
Komtur z Pokarmina powierzył w 1475 roku [[Szymon Szulz|Szymonowi Schulzowi]] zadanie założenia w ''Eisermuhle'' nad [[Rzeka Staświn|Staświną]] wsi niemieckiej na 50 [[Włóka |włókach]]. Jak wynika z ksiąg rachunkowych powiatu giżyckiego z 1625 roku, mieszkało wówczas we wsi prócz Polaków także kilku Niemców.  
  
 +
Szkołę w Staświnach założono w 1819 roku. W 1914 roku wieś została zniszczona podczas działań [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach |wojennych]]. Odbudowano ją w następnym pięcioleciu. W wyniku ciężkich walk o ufortyfikowany pas [[Wielkie Jeziora Mazurskie|Wielkich Jezior Mazurskich]] od sierpnia 1914 do lutego 1915 roku pomiędzy wojskami niemieckimi i rosyjskimi wieś została całkowicie zniszczona. Śladem tych zdarzeń jest cmentarz, gdzie spoczywa 34 poległych żołnierzy rosyjskich. Odbudowa wojennych zniszczeń trwała pięć lat.
  
 +
Do lat 30. XX wieku w Staświnach istniały dwa majątki ziemskie. Jeden z nich należał do rodziny Gobel. Posiadała ona 100 ha ziemi, w tym 65 ha ziemi uprawnej, 10 ha łąk, 20 ha pastwisk oraz 16 koni, 5 owiec, 30 świń i 65 sztuk bydła. Drugi majątek znajdował się przy drodze do [[Lipowy Dwór|Lipowego Dworu]] i prawdopodobnie należał do [[Ernst Preuss|Ernsta Preussa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości: ===
+
== Zabytki ==
[[Komtur z Pokarmina]] powierzył w 1475 roku [[Szymon Szulz|Szymonowi Schulzowi]] zadanie założenia w Eisermuhle nad [[rzeka Staświn|rzeką Staświn] wsi niemieckiej na 50 włókach. Jak wynika z ksiąg rachunkowych [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] z 1625 roku, wówczas mieszkało we wsi prócz Polaków także kilku Niemców. [[Szkoła w Staświnach]] została założona w 1819 roku. W 1914 roku wieś została zniszczona podczas działań wojennych. Odbudowano ją w następnym pięcioleciu. W wyniku ciężkich walk o ufortyfikowany pas [[Wielkie Jeziora Mazurskie|Wielkich Jezior Mazurskich]] od sierpnia 1914 roku do lutego 1915 pomiędzy wojskami niemieckimi i rosyjskimi wieś została całkowicie  zniszczona. Śladem tych zdarzeń jest cmentarz, gdzie spoczywa 34 poległych żołnierzy rosyjskich. Odbudowa wojennych zniszczeń trwała pięć lat.
+
*[[Cmentarz wojenny w Staświnach |cmentarz wojenny]] z czasów I wojny światowej
  
 
+
==Bibliografia ==
<br/>
+
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
 
+
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
''Staświny'', [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1890.<br/>
[[Szymon Szulz]]
 
 
 
<br/>
 
 
 
 
 
=== Zabytki: ===
 
Do lat 30 XX wieku w Staświnach istniały dwa majątki ziemskie. Jeden z nich należał do rodziny Gobel. Posiadali oni 100 ha ziemi, w tym 65 ha ziemi uprawnej, 10 ha łąk, 20 ha pastwisk oraz 16 koni, 5 owiec, 30 świń i 65 sztuk bydła. Drugi majątek znajdował się przy drodze do [[Lipowy Dwór|Lipowego Dworu]] i prawdopodobnie należał do [[Ernst Preuss|Ernsta Preussa]]. <br/>
 
Cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej.  
 
<br/>
 
 
 
=== Bibliografia: ===
 
 
 
''Staświny'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1890.<br/>
 
 
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Giżycko, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1996.<br/>
 
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Giżycko, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1996.<br/>
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
 
 
 
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina]][[Kategoria: Wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: Powiat giżycki]]
[[Użytkownik:Boss|Boss]] ([[Dyskusja użytkownika:Boss|dyskusja]]) 20:19, 25 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Miłki (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1401-1500]]

Aktualna wersja na dzień 19:49, 31 sty 2019

Staświny

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat giżycki
Gmina Miłki
Liczba ludności (2010) 421
Strefa numeracyjna (+48) 87
Tablice rejestracyjne NGI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Staświny
Staświny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Staświny
Staświny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Staświny (niem. Staßwinnen, w latach 1938–1945 miejscowość nosiła nazwę Eisermühl) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim w gminie Miłki. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 421 mieszkańców. Obecnie sołtysem wsi jest Karolina Macina[1].

Położenie

Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 63, w odległości ok. 10 km od Giżycka.

Dzieje miejscowości

Komtur z Pokarmina powierzył w 1475 roku Szymonowi Schulzowi zadanie założenia w Eisermuhle nad Staświną wsi niemieckiej na 50 włókach. Jak wynika z ksiąg rachunkowych powiatu giżyckiego z 1625 roku, mieszkało wówczas we wsi prócz Polaków także kilku Niemców.

Szkołę w Staświnach założono w 1819 roku. W 1914 roku wieś została zniszczona podczas działań wojennych. Odbudowano ją w następnym pięcioleciu. W wyniku ciężkich walk o ufortyfikowany pas Wielkich Jezior Mazurskich od sierpnia 1914 do lutego 1915 roku pomiędzy wojskami niemieckimi i rosyjskimi wieś została całkowicie zniszczona. Śladem tych zdarzeń jest cmentarz, gdzie spoczywa 34 poległych żołnierzy rosyjskich. Odbudowa wojennych zniszczeń trwała pięć lat.

Do lat 30. XX wieku w Staświnach istniały dwa majątki ziemskie. Jeden z nich należał do rodziny Gobel. Posiadała ona 100 ha ziemi, w tym 65 ha ziemi uprawnej, 10 ha łąk, 20 ha pastwisk oraz 16 koni, 5 owiec, 30 świń i 65 sztuk bydła. Drugi majątek znajdował się przy drodze do Lipowego Dworu i prawdopodobnie należał do Ernsta Preussa.

Zabytki

Bibliografia

Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Staświny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1890.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [12.11.2013]